Cảnh báo hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ

BSCKII Đinh Thị Thu Phương - Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi trung ương - người trực tiếp nhận 2 bệnh nhi cho biết: “Trường hợp thứ nhất là một bé trai khỏe mạnh mạnh hoàn toàn, trưa ngày 10/10/2022, sau khi ăn xong bé được cho nằm ngủ một mình trong phòng, khi gia đình phát hiện thì lúc này trẻ đang nằm úp mặt xuống đệm và tím tái. Ngay lập tức trẻ được gia đình đưa đến viện gần nhà cấp cứu ngừng tuần hoàn và trẻ có nhịp tim trở lại và được chuyển đến Bệnh viện Nhi trung ương. Trẻ vào khoa Cấp cứu Chống độc trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Tại đây, các bác sĩ đã tiếp tục hồi sức và làm các xét nghiệm để chẩn đoán và tìm nguyên nhân. Tuy nhiên, tình trạng của bé ngày càng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình quyết định xin cho bé về.

Trường hợp thứ hai là một bé gái 3 tháng tuổi, ở Hà Nội, cũng vào viện trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim trước khi đến Bệnh viện. Theo lời kể của gia đình, khoảng 23 giờ ngày 19/10/2022, trẻ được cho ngủ cùng bố mẹ. Đến khoảng 1 giờ 30 phút sáng, khi mẹ tỉnh dậy phát hiện trẻ trong tình trạng tím tái toàn thân, không thở. Trong lúc hoảng loạn, gia đình gọi xe cấp cứu đưa trẻ vào Bệnh viện Nhi trung ương. Tại đây, các bác sĩ phát hiện trẻ đã ngừng thở, ngừng tim, hạ nhiệt độ. Mặc dù được các bác sĩ nỗ lực cấp cứu, nhưng trẻ đã không qua khỏi.

Bác sĩ Phương thông tin thêm, trước đó, khoa Cấp cứu và Chống độc cũng có tiếp nhận một vài trường hợp tương tự như trẻ trên đã xảy ra.

Theo TS. BS Lê Ngọc Duy - Trưởng khoa Cấp cứu và chống độc, Bệnh viện Nhi trung ương, SIDS là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến 1 năm tuổi. SIDS hay gặp ở trẻ 2-4 tháng tuổi. Hầu hết SIDS đều xảy ra khi trẻ đang ngủ. Hội chứng này xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước, khiến đột tử ở trẻ nhỏ trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình. Bên cạnh những nguyên nhân gây tử vong đột ngột: ngạt thở, chảy máu não, viêm cơ tim… nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.

Về nguyên nhân, bác sĩ Duy cho hay, hội chứng đột tử khi ngủ có nguy cơ xảy ra ở những trẻ có khuyết tật nghiêm trọng ở hệ hô hấp, tim mạch. Hoặc sự kiểm soát nhịp thở của não bộ chưa phát triển hoàn thiện. Một nguyên nhân khác, đó là trẻ bị chèn ép đường thở khi ngủ trong tư thế nằm sấp, nằm nghiêng - sấp hay ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng hay giường ngủ mềm, ngủ cùng với bố mẹ cũng có thể là tác nhân gây đột tử ở trẻ. Cũng có nguyên nhân trẻ bị tăng thân nhiệt do nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to, trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.

Chuyên gia nhi khoa cũng cho biết thêm, đối với SIDS, bé trai có nguy cơ mắc hội chứng này hơn bé gái, những trẻ sinh non, cân nặng khi sinh thấp, chậm tăng trưởng cũng được cho là có nguy cơ mắc SIDS cao hơn. Đặc biệt, sản phụ nhỏ hơn 20 tuổi, sử dụng ma tuý, hút thuốc lá trong thai kỳ và sau sinh cũng khiến nguy cơ trẻ sơ sinh mắc SIDS cao hơn trẻ thường.

Theo bác sĩ Duy, tử vong ở trẻ nhỏ do SIDS là vấn đề liên quan đến giấc ngủ, do đó cần nâng cao cảnh giác, tạo môi trường an toàn cho giấc ngủ của trẻ. Cụ thể cha mẹ, người chăm sóc trẻ cần cho trẻ nằm ngửa khi ngủ, Có nhiều bằng chứng xác đáng cho thấy là nằm ngửa khi ngủ làm giảm tỷ lệ bị hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS). Đặt trẻ nằm trên những tấm đệm cứng, không bao giờ đặt trẻ trên một cái gối, một cái nệm nước, chăn làm từ da cừu, đi văng, ghế, hoặc bề mặt mềm khác. Tránh sử dụng chăn có nhiều lông hoặc quá lớn cho trẻ, không để trẻ trong phòng quá nóng. Đối với trẻ 6 tháng tuổi, trẻ nên ngủ trong nôi, đặt chung trong phòng với bố mẹ thay vì nằm chung giường. Để tránh hiện tượng thở lại thì không được để chăn, đồ chơi nhồi bông, hoặc gối gần em bé. Đồng thời, phụ huynh cần tiêm chủng đầy đủ cho bé. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chủng ngừa có thể giảm 50% nguy cơ bị hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS)…

Đức Trân