Đánh thức tiềm năng du lịch biển
Việt Nam có đường bờ biển dài từ Bắc vào Nam cùng 125 bãi biển xinh đẹp. Du lịch biển, đảo ở Việt Nam được đánh giá là còn nhiều tiềm năng để phát triển, bởi đây là dòng sản phẩm ngày càng được đông đảo du khách trong nước, quốc tế lựa chọn.
Trong 156 quốc gia có biển, Việt Nam được xếp hạng đứng thứ 27 và là quốc gia có diện tích ven biển lớn trong khu vực Đông Nam Á. Cùng với Vịnh Hạ Long và Vịnh Nha Trang, Việt Nam cũng được đánh giá là một trong 12 quốc gia có các vịnh đẹp nhất thế giới.
Có nhiều lợi thế về cảnh quan thiên nhiên song việc phát triển du lịch biển, đảo Việt Nam đến nay vẫn chỉ dừng lại ở mức độ “tiềm năng” và đang tồn tại nhiều hạn chế. Dẫn chứng câu chuyện của Quảng Bình, ông Đặng Đông Hà - Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh cho biết, trong tổng số 36 sản phẩm du lịch trên địa bàn, hiện chỉ có 2 điểm du lịch địa phương là bãi tắm biển Bảo Ninh và bãi tắm biển Nhật Lệ, chuỗi cung ứng dịch vụ đi kèm chưa nhiều.
Bên cạnh đó, ông Hà cũng cho biết, hệ thống cơ sở hạ tầng đã được đầu tư nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển du lịch trong giai đoạn phục hồi và tăng trưởng hiện nay. Sự thiếu hụt các cơ sở lưu trú từ 3 sao trở lên trên địa bàn, nhất là khu vực ven biển đã hạn chế việc phát huy tiềm năng, lợi thế du lịch của tỉnh. Ngoài ra, hạ tầng cầu cảng (bến cảng, cầu cảng, bến neo đậu...) còn thiếu nên việc đón tàu du lịch quốc tế, khai thác hoạt động du lịch ngắm cảnh trên du thuyền... chưa được triển khai.
Bên cạnh yếu tố cơ sở vật chất, công tác tổ chức và dịch vụ đi kèm cũng chưa thực sự hiệu quả. Việc quy hoạch khu vực các bãi biển đã được quan tâm nhưng chưa được triển khai đồng bộ. Các dịch vụ phụ trợ như trung tâm thương mại, khu vui chơi, giải trí, mua sắm, ẩm thực… còn thiếu. Số lượng nhà hàng đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch còn ít.
Không chỉ Quảng Bình, mà nhiều địa phương có tiềm năng phát triển du lịch biển đảo hiện nay cũng vướng phải vô số những trở ngại trong định hướng phát triển. Theo Phó Giám đốc Sở Du lịch Đà Nẵng Nguyễn Xuân Bình, sản phẩm du lịch biển, đảo Đà Nẵng mặc dù đã có thương hiệu và phát triển, tuy nhiên so với tiềm năng vẫn còn chưa tương xứng. Hiện nay, các hoạt động thể thao, giải trí biển chỉ mới thu hút được đối tượng khách phổ thông, chưa có phân khu riêng cho khách cao cấp; các loại hình thể thao, vui chơi giải trí còn ít.
“Không gian phát triển các sản phẩm du lịch biển chủ yếu được đầu tư ở khu vực Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn mà chưa phát triển ở khu vực vịnh và bán đảo Sơn Trà. Chưa có cơ chế chính sách riêng thu hút đầu tư phát triển du lịch, nhất là cơ chế thu hút đầu tư các loại hình du lịch cao cấp như du thuyền, trung tâm mua sắm, tổ hợp vui chơi giải trí đẳng cấp quốc tế” - ông Bình cho biết.
Có thể nói, việc phát triển du lịch biển, đảo tại nhiều địa phương trong những năm qua phần nhiều phát triển theo tính tự phát, được ví như “nàng tiên chưa tỉnh giấc”. Theo Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình, với trên 3.000 km đường bờ biển, hàng trăm bãi biển đẹp, hàng trăm hòn đảo có tài nguyên du lịch, hàng chục thành phố ven biển, nhưng du lịch biển đảo Việt Nam vẫn là những mảnh ghép rời rạc. Rõ ràng đã đến lúc cần có những chính sách phát triển du lịch biển rõ ràng, thống nhất.
TS Nguyễn Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch nhận định, du lịch biển Việt Nam thời gian qua phát triển rất nhanh nhưng vẫn có những bất cập. Các nhà đầu tư chú trọng lợi nhuận ngắn hạn, thiếu sự sáng tạo trong phát triển sản phẩm du lịch…Để phát triển du lịch biển, TS Nguyễn Anh Tuấn cho rằng cần quan tâm tổ chức không gian phân vùng sử dụng phù hợp, cả ở cấp độ quốc gia, vùng, tỉnh và điểm đến. Tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng, đặc biệt là cảng biển du lịch.
“Cần phát triển các sản phẩm đa dạng nhằm đáp ứng nhu cầu của các thị trường, phân khúc thị trường khác nhau, góp phần giảm cạnh tranh trực tiếp. Đặc biệt chú trọng bảo vệ môi trường, bảo tồn tôn tạo tài nguyên, quan tâm đánh giá sức chứa và quản lý sức chứa du lịch. Chú trọng sự tham gia của cộng đồng, người dân và quan tâm quyền lợi của họ trong phát triển du lịch, gắn phát triển du lịch biển với bảo tồn, tôn tạo văn hóa bản địa” - ông Tuấn nói.
TS. Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, ngành du lịch cần phối hợp với các địa phương tập trung phát triển các sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng biển, đảo, sản phẩm du lịch gắn liền với các dịch vụ vui chơi giải trí. Đối với các đảo lớn, nhỏ cần đầu tư phát triển du lịch trải nghiệm gắn với khám phá thiên nhiên, du lịch mạo hiểm, du lịch sinh thái và du lịch tâm linh. Đồng thời xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ khách quốc tế.