Cảm hứng Chiềng Đi

VIỆT QUỲNH 07/01/2023 10:59

Bản Chiềng Đi (Vân Hồ, Sơn La), nơi diễn ra "Cảm hứng Chiềng Đi", cũng là địa điểm nghệ sĩ Phó An My lựa chọn là chốn an cư 3 năm qua. Vào cuối tháng 11/2022, “Cảm hứng Chiềng Đi” được biểu diễn tại TPHCM, kết hợp cùng việc giới thiệu sản vật, văn hóa của người dân miền núi Chiềng Đi. Vào cuối tháng 12, các nghệ sĩ nhạc Jazz tiếp nối một đêm diễn lãng mạn tại “Bản Art stay”.

Nghệ sĩ Phó An My.

Phiêu linh với âm nhạc

“Tôi sinh ra ở một nơi vô cùng lãng mạn. Tuổi thơ của tôi là âm nhạc và hội họa. Nhà ở phố Quán Thánh như một trường học nghệ thuật, và tôi đến với nó một cách rất tự nhiên. Mặc dù khi vào học một cách chuyên nghiệp thì cũng nước mắt ngắn nước mắt dài. Có lẽ tôi đi nước ngoài từ khi còn bé, nên sự tự vệ theo bản năng, lãng mạn hay mơ mộng chính là lúc tôi khó khăn, tôi sẽ nhắm mắt lại và tưởng tượng ra một tương lai tươi đẹp”, nghệ sĩ Phó An My nhớ lại và chia sẻ.

Nhìn những gì trải qua, có thể thấy nghệ sĩ Phó An My đã rất chăm chỉ cần mẫn nhiệt thành với cuộc đời, giữ sự điềm tĩnh cẩn trọng cần thiết để đi thăng bằng được trên con đường âm nhạc đầy thử thách về ý chí, nghị lực, tỉnh táo bên cạnh tài năng. Để được thế, với chị là cứ làm việc thôi. Coi công việc như người bạn của mình. Đến khi, chị yêu chúng thực sự.

Những ngày đầu khi mới về nước, nghệ sĩ Phó An My gặp nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên. Phó An My gọi đó là “cái duyên”. Từ đó, chị và nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên bắt đầu từ Festival Huế với chặng đường đầu tiên, chị tạm gọi là “Đối thoại” - Âm nhạc dân gian Việt Nam “nói chuyện” với khí nhạc phương Tây. Chọn dòng nhạc với lối đi riêng và cũng rất kén công chúng, Phó An My cho rằng, bởi xuất phát từ những thứ chị đã từng học, từng sống, có lẽ đó là công việc chị có thể làm tốt nhất: “Tuổi trẻ, với những khao khát tiến lên khi may mắn được học thầy giỏi. Ngoài ra xung quanh mình quá nhiều người giỏi đã tạo cho tôi một môi trường thực sự say với việc tập luyện”, nghệ sĩ Phó An My tâm sự. “Tôi cứ nghe các vĩ nhân là tôi hạnh phúc. Mỗi người có một trường phái, tôi nghe nhạc rất đa dạng”.

Chương trình âm nhạc lớn đầu tiên mà Phó An My biểu diễn là đêm diễn “Bóng” đối thoại với chầu văn. Đây là đêm diễn lớn độc lập của chị và nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên. Sau bất kể đêm diễn nào thì một thời gian sau đó, Phó An My đều thu mình, nghe đi nghe lại, để đôi lúc tiếc sao mình không làm được hơn thế.

Bên cạnh âm nhạc, Phó An My làm rất nhiều việc khác nhau. Tất cả đều là sự tìm tòi, ngắm nhìn, và những trải nghiệm này rất cần thiết cho cá nhân chị. “Có lẽ tôi hơi thừa năng lượng”, Phó An My mỉm cười. “Qua những năm tháng qua, nếu thấy bản thân có những điều gì cần điều chỉnh lại thì có lẽ là sự điềm tĩnh chăng, thực ra tôi chưa kịp nghĩ đến!”.

Tự nhận mình không phải là người làm kinh doanh, Phó An My rất thích vẽ ra các trò chơi, rủ mọi người chơi cùng. Chính vì vậy những gì liên quan đến kinh doanh của chị đều rất ngắn. Nhưng, dù làm bất cứ công việc gì, dù gọi vui vẻ là chơi, thì Phó An My cũng đều tận tâm tận sức. Nhìn đôi bàn tay đánh từng phím dương cầm, trong sự phiêu linh với âm nhạc, từng ngồi hàng giờ chặt cá, đốt củi, kho cá, hay nấu các món rất Hà Nội, để rồi chuyển đi cho khách đặt, cứ như Phó An My trở thành người mới với những đời sống trái ngược nhau. Với chị, làm vì trải nghiệm là chính, nhưng rồi cũng hay quên, lên một cơn hứng lại chơi trò khác.

Từ trái qua: Đặng Tuệ Nguyên, Phó An My, Quyền Thiện Đắc.

Mong muốn tạo dựng “ngôi nhà lớn”

“Cảm hứng Chiềng Đi” là dự án vẫn nằm trong chặng đường độc thoại. Cứ 10 năm, Phó An My đều có kế hoạch sẵn sẽ làm gì: “Lần này là lấy hơi thở, văn hóa H’Mông. Khi tôi chuyển lên Vân Hồ, Sơn La. Bản Chiềng Đi là nơi tôi lựa chọn dừng chân. Nơi này đã yêu tôi và tôi yêu mến sự trong suốt của thời tiết của con người nơi đây. Tên đặt cho tác phẩm như lời tri ân của tôi tới vùng đất này”.

Đưa Chiềng Đi vào TPHCM vừa qua, với Phó An My là: “Gom mây vào giỏ, trồng lúa trong nhà. Nghe đã khó, nhưng mang núi rừng xuống xuôi, đề bài ấy mới là không tưởng. Vẫn bộ-ba-khùng, composer Đặng Tuệ Nguyên, pianist Phó An My và saxophonist Quyền Thiện Đắc. Lần này có thêm ông họa sĩ cao kều Nguyễn Minh Hiếu, với một bộ sưu tập gốm nặng cả tạ. Tay pianist Bạch Ngọc Vượng trợ chiến vòng ngoài. Nguyễn Thế Hưng phụ trách phần ghi hình. Phạm Gia Hiền lo phần MC dẫn chuyện. Còn sự góp sức của vợ chồng chị Xuân người Dao, vợ chồng anh Vàng A Thanh người H’Mông, trưởng bản Chiềng Đi”.

Một không gian Tây Bắc, với những vạt lúa vàng óng ôm quanh sân khấu, khí trời se lạnh và khói sương bảng lảng như đỉnh Chiềng Đi đã được tạo nên giữa không gian thành phố phương Nam. Công chúng bắt đầu chương trình với việc chiêm ngưỡng những tác phẩm gốm độc bản trong bộ sưu tập “Âm hưởng người H’Mông”. Thưởng thức bữa tiệc tối với điểm nhấn là thịt lợn và xúc xích hun khói mang từ Chiềng Đi, kèm chẩm chéo Tây Bắc. Và tận hưởng “Cảm hứng Chiềng Đi” mang tính biểu tượng của núi rừng Tây Bắc. Phần lớn doanh thu từ đêm “Cảm hứng Chiềng Đi” được dùng để xây dựng một Bảo tàng văn hóa của Chiềng Đi, tại bản Chiềng Đi.

“Một điều may mắn và vô cùng hạnh phúc của tôi khi bên cạnh tôi luôn có những người bạn thân thiết bên cạnh”, nghệ sĩ Phó An My nói.

“Phó An My là một nghệ sĩ nhà nghề. Tôi đã có khoảng sáu tháng làm việc với chị, từ lúc thu âm bản nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân, sau đó bắt đầu tới chơi nhạc tương tác với nhau, và sau cùng là quyết định làm khí nhạc cho piano và saxophone thì có “Cảm hứng Chiềng Đi” do nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên sáng tác như hiện tại”, nghệ sĩ saxophone Quyền Thiện Đắc chia sẻ.

“Khi làm việc với Phó An My, hầu hết phần lớn là tôi phải lắng nghe nhiều hơn, vì lần đầu chơi cổ điển với một nghệ sĩ được học hành bài bản để đi tham gia nhiều cuộc thi lớn. Sau nhiều lần tập luyện, chúng tôi cũng có tranh luận, có khi gay gắt, tất nhiên là trong lĩnh vực chuyên môn, nhưng đều vì để có được thành tựu tốt nhất của bản nhạc. Phó An My không ngại chê và nói thẳng khi Quyền Thiện Đắc đang đi chệch hướng với âm nhạc cổ điển. Phó An My là người có đầu óc tổ chức rất tốt, không chỉ trong âm nhạc, kể cả ngoài việc chơi đàn. Tôi nghĩ mọi việc mà liên quan tới Phó An My thì dấu ấn của chị luôn rất mạnh mẽ. Phó An My là một người thú vị!”.

Vừa qua, nghệ sĩ Phó An My cùng nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên, nghệ sĩ Quyền Thiện Đắc tiếp tục hành trình âm nhạc, cùng nhau biểu diễn chương trình “Lên núi nghe mây” trong cái lạnh của Chiềng Đi. “Lên núi nghe mây” là một đêm nhạc Jazz đầy lãng mạn. Mong muốn của tôi nơi mà tôi đang sinh sống, trong tương lai không chỉ các nghệ sĩ mà rất nhiều người làm những công việc khác có thể coi đây như một ngôi nhà lớn, cùng tạo dựng những công việc gìn giữ bản sắc cũng như đồng hành với bà con và hướng dẫn họ phát triển kinh tế bền vững.

Nghệ sĩ piano Phó An My - còn được công chúng gọi là “Tiếng dương cầm bão tố” - người sử dụng khí nhạc phương Tây để thể hiện âm nhạc truyền thống của Việt Nam với chương trình biểu diễn từ “Bóng”, “Lửa”, “Gió” (2011), “Độc hành” (2017) và cuối năm 2019 là tác phẩm “Tỉnh” với chất liệu từ ca trù. Sau 3 năm, từ tháng 10/2022, nghệ sĩ piano Phó An My cùng nghệ sĩ saxophone Quyền Thiện Đắc cùng trình diễn tác phẩm mới nhất của nhà soạn nhạc Đặng Tuệ Nguyên – “Cảm hứng Chiềng Đi”.

VIỆT QUỲNH