Thay đổi tư duy làm nông nghiệp
Từng là loại trái cây tiên phong lên đường xuất khẩu sang Mỹ vào cuối năm 2017, giờ đây diện tích vú sữa Lò Rèn (Tiền Giang) đang bị giảm dần theo thời gian. Theo thống kê nếu như trước đây diện tích trồng vú sữa khoảng 2.800ha, đến nay diện tích chỉ còn 350ha. Nguyên nhân do cây vú sữa già cỗi. Bên cạnh đó, hệ thống thủy lợi không thuận lợi, đặc biệt là giá bán trái vú sữa rất thấp.
Vú sữa Lò Rèn mai một không còn là nguy cơ mà là câu chuyện dần hiện hữu. Để khôi phục thương hiệu một thời, tỉnh Tiền Giang đã có nhiều giải pháp trong đó, xây dựng thực hiện đề án “Thí điểm khôi phục cây vú sữa Lò Rèn” song việc khôi phục không dễ.
Đề cập đến câu chuyện “đường dài” cho xuất khẩu trái cây tươi, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan trăn trở, nếu chúng ta không thay đổi tư duy thì sẽ có nhiều câu chuyện lặp lại như với câu chuyện của trái vú sữa và hậu quả sẽ rất lớn. Dẫn chứng, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, sau nhiều năm nỗ lực trái sầu riêng của Việt Nam chính thức được nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc sau khi Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật giữa hai nước được ký kết, cùng với danh sách 51 vùng trồng và 25 cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam được phê duyệt. Việc xuất khẩu chính ngạch sầu riêng được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh tăng trưởng xuất khẩu trái cây trong năm 2023. Tuy nhiên ngay trong những ngày cuối năm 2022, cơ quan chức năm đã đưa ra "cảnh báo khẩn" trước nguy cơ vi phạm thỏa thuận đã ký kết với cơ quan nông nghiệp Trung Quốc. Nguyên nhân là do giá tiêu giảm và đang điều chỉnh theo chu kỳ ổn định, trong khi sầu riêng mang lại lợi nhuận cao nên bà con nông dân tìm cách trồng cây sầu riêng xen với các vườn tiêu. Trong khi đó theo quy định trái sầu muốn xuất khẩu, được cấp mã số vùng trồng phải là cây sầu trồng thuần, không được trồng xen. Nếu trồng xen thì không đủ điều kiện xuất khẩu và không được phía Trung Quốc chấp nhận.
Không riêng sầu riêng mà những loại trái cây khác cũng sẽ rơi vào tình cảnh tương tự nếu như chúng ta không thay đổi tư duy làm nông nghiệp. Thực tế dù năm 2022 xuất khẩu nông nghiệp đã đạt được những kết quả khả quan với những kỉ lục mới song theo đánh giá nền nông nghiệp chúng ta còn dễ dãi, trồng dễ dãi, nuôi dễ dãi, ăn dễ dãi, mua dễ dãi, bán dễ dãi, miễn sao được, lời nhiều không được thì lời ít, bán chợ sáng không được thì bán chợ chiều, xuất khẩu không được thì tấp xe nào đó vô lề đường gắn biển giải cứu nông sản, rồi thì nó cũng bán được… Đó là nền nông nghiệp không kiểm soát, nền nông nghiệp mù mờ.
Để có thể giải quyết được nút thắt trên theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, làm nông nghiệp cần theo hướng minh bạch từ mã số vùng trồng, minh bạch từ chuỗi liên kết giữa DN và nông dân, kho bãi, cơ sở đóng gói...