VCCI: Giá xăng nên do cung cầu của thị trường quyết định

Văn Thanh 08/02/2023 08:56

Theo VCCI, nếu như Nhà nước không điều hành giá xăng dầu mà để cung cầu của thị trường quyết định thì sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh khiến nhà cung cấp không thể tăng giá một cách bất hợp lý.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ góp ý về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu do Bộ Công Thương soạn thảo.

Tại văn bản này, VCCI cho rằng, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng xăng dầu lan rộng trên cả nước trong thời gian qua xuất phát chủ yếu từ phương thức quản lý giá của Nhà nước đặt trong bối cảnh biến động trên thế giới.

Thứ nhất, ngay trước mỗi kỳ điều chỉnh giá có tình trạng găm hàng hoặc cố tình nhập hàng nhỏ giọt dẫn đến thiếu hụt đã diễn ra từ lâu.

Thứ hai, thiếu hụt xăng dầu ngay cả sau khi điều hành giá do các chi phí kinh doanh xăng dầu tăng (premium, chi phí vận chuyển, chi phí bảo hiểm, chi phí lãi vay, và các chi phí phát sinh khác) trong năm 2022 nhưng chưa kịp phản ánh trong giá điều hành.

Thời gian qua, Bộ Công Thương ngăn chặn tình trạng thiếu xăng bán lẻ bằng cách xử phạt cây xăng đóng cửa. Các cây xăng có thể vì sợ bị phạt mà vẫn chấp nhận mở cửa nhưng cố tình bán nhỏ giọt khiến người tiêu dùng phải xếp hàng mất nhiều thời gian.

Tuy nhiên, theo VCCI, đây chỉ là giải pháp tình thế và chỉ có tác dụng trong ngắn hạn. Nếu tình trạng giá bán thấp hơn chi phí kéo dài thì các doanh nghiệp sẽ không chỉ bán hàng nhỏ giọt như hiện tại mà còn có thể không đầu tư thêm, thậm chí rời bỏ thị trường trong dài hạn.

Trong phương thức điều hành giá, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án:

Phương án 1 là Nhà nước tiếp tục định giá xăng dầu và sửa đổi công thức tính giá để bảo đảm tính đúng, tính đủ, kịp thời các chi phí trong giá cơ sở.

Phương án 2 là Nhà nước không định giá xăng dầu mà sẽ do cung cầu của thị trường quyết định.

Tại văn bản số 288/BCT-TTTN ngày 18/01/2023, Bộ Công Thương ưu tiên lựa chọn phương án 1. Tuy nhiên, phía VCCI bày tỏ lo ngại về tính hợp lý và khả thi của phương án này vì cho rằng sẽ tiếp tục lặp lại tình trạng bất cập như đã diễn ra mà không có cách khắc phục được.

Vì vậy, VCCI đề nghị cân nhắc lựa chọn phương án Nhà nước không định giá xăng dầu mà sẽ do cung cầu của thị trường quyết định vì cho rằng, giá bán do cung cầu quyết định thì sẽ phụ thuộc vào mức độ cạnh tranh của thị trường.

Nếu như Nhà nước không điều hành giá xăng dầu mà để cung cầu của thị trường quyết định thì sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh khiến nhà cung cấp không thể tăng giá một cách bất hợp lý.

Khi thị trường có mức độ cạnh tranh cao, giá bán sẽ sát với chi phí còn ngược lại, khi có ít nhà cung cấp hoặc các nhà cung cấp bắt tay để nâng giá thì giá bán sẽ cao hơn chi phí.

Ngược lại, nếu thị trường có ít nhà cung cấp hoặc các nhà cung cấp bắt tay với nhau để nâng giá (thỏa thuận hạn chế cạnh tranh) thì giá bán sẽ cao hơn chi phí.

"Để khắc phục tình trạng này, cần thúc đẩy tính cạnh tranh của thị trường bằng nhiều biện pháp như cho phép mở các cây xăng gần nhau, cho phép các cây xăng nhập hàng từ nhiều nguồn, hạ rào cản gia nhập thị trường xăng dầu và điều tra hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh khi có dấu hiệu", VCCI nêu quan điểm.

Bên cạnh đó trong văn bản góp ý, VCCI cũng đề nghị Bộ Công Thương cân nhắc điều chỉnh cho phép cửa hàng bán lẻ được lựa chọn hình thức kinh doanh, có thể làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền cho một thương nhân phân phối hoặc làm có thể lựa chọn hình thức mua đứt bán đoạn.

Trong trường hợp cửa hàng bán lẻ làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền thì chỉ được nhập hàng của một thương nhân phân phối. Thương nhân phân phối sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả hàng hoá theo quy định pháp luật.

Trong trường hợp cửa hàng bán lẻ lựa chọn hình thức mua đứt bán đoạn thì cho phép nhập hàng của nhiều đơn vị bán buôn. Lúc này, cửa hàng bán lẻ sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả của hàng hoá theo quy định của pháp luật.

Văn Thanh