Freelancer: Công việc tự do nhưng phải tự lo
Công việc Freelancer (làm việc tự do) đang ngày càng được phổ biến và nhiều người chuyển sang coi đây là nghề chính của bản thân, tuy nhiên "sự không ổn định" trong nghề này khiến nhiều người lo ngại về tính lâu dài của công việc.
Nhiều người ưu tiên lựa chọn công việc thoải mái thời gian
Freelancer dần phổ biến và đặc biệt được nhiều giới trẻ, nhất là các bạn Gen Z ưa chuộng. Đặc biệt, trào lưu làm việc tự do, không nhất thiết phải đến văn phòng này càng được nhiều người áp dụng mạnh mẽ hơn kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát.
Nhiều người cho rằng, công việc Freelancer không chỉ mang lại sự tự do và thoải mái về mặt không gian và thời gian mà còn giúp cho mọi người có thêm nhiều sự lựa chọn trong công việc.
Bạn Ngô Mạnh Hiếu (23 tuổi, Hà Nội) đã bắt đầu làm công việc Content Freelancer (Sáng tạo nội dung tự do) sau khi tốt nghiệp tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền mặc dù gia đình có một văn phòng nhỏ tại Hà Nội.
Theo Hiếu, việc làm tự do khiến bản thân không bị gò bó, áp lực khi có thể tự do lựa chọn không gian làm việc tại nhà hoặc ở ngoài tuỳ ý, hơn hết là không quá bó buộc về mặt thời gian.
"Khi đi đến văn phòng làm việc cùng bố từ nhỏ, mình đã thấy rất khó chịu khi phải ngồi một chỗ cả ngày để làm việc hoặc chỉ quanh quẩn trong văn phòng trong thời gian cố định. Vì thế, thay vì làm việc theo gia đình sắp xếp và phải ngồi văn phòng cả ngày, mình lựa chọn công việc riêng để tự phát triển bản thân", Hiếu chia sẻ.
Ngoài ra, Ngô Mạnh Hiếu cũng cho biết bản thân cũng đang tiếp tục học lên cao học nên việc làm một công việc tự do giúp bạn cảm thấy chủ động hơn và dễ dàng cân bằng giữa công việc và học tập. Đồng thời có thêm nhiều thời gian cho những dự định cá nhân khác.
Cũng như Hiếu, bạn Lưu Phương Anh (26 tuổi, Đà Nẵng) hiện đang là một Freelancer chuyên viết content SEO về mảng thời trang. Trước đó, Phương Anh vốn là nhân viên chăm sóc khách hàng ở một công ty truyền thông, tuy nhiên sau Tết Nguyên đán 2023, Phương Anh đã chuyển hướng dành thời gian cho công việc Freelancer để chủ động hơn.
Theo Phương Anh, khác biệt lớn nhất khiến bản thân quyết định chọn làm Freelancer thay vì đi làm tại công ty đó là tự do về không gian và thời gian.
Nói về việc làm Freelancer hiệu quả, Phương Anh cho rằng chủ yếu cần có tính kỷ luật cao. "Mọi Freelancer luôn phải biết sắp xếp, phân bổ thời gian một cách hợp lý để có thể hoàn thành tốt công việc. Làm Freelancer mức lương sẽ không cố định, phụ thuộc lớn vào khối lượng công việc mình nhận và làm được. Tuy nhiên so với công việc trước đây, mặc dù thời gian làm việc ít hơn nhưng Freelancer lại mang lại cho tôi thu nhập cao hơn đáng kể”, Phương Anh chia sẻ.
Công việc thoải mái nhưng phải tự lo
Mặc dù công việc Freelancer đang ngày càng được phổ biến và nhiều người chuyển sang coi đây là nghề chính của bản thân, tuy nhiên "sự không ổn định" trong nghề này khiến nhiều người lo ngại về tính lâu dài của công việc.
Theo Ngọc Hân (24 tuổi), hiện đang làm công việc content toàn thời gian tại công ty chuyên sản xuất nội dung trên mạng xã hội ở Hà Nội cho rằng: “Bản thân mình có nhiều lựa chọn trong công việc tuy nhiên mình lại đề cao sự ổn định. Vì thế mình lựa chọn việc ký hợp đồng và làm việc toàn thời gian tại công ty. Khi làm việc tại văn phòng, bên cạnh thu nhập ổn định thì nhân viên còn có cơ hội mở rộng quan hệ với sếp, đồng nghiệp. Không chỉ vậy, những mối quan hệ cùng với đối tác đôi khi cũng sẽ giúp ích được cho mình trong cuộc sống hàng ngày".
Về việc làm Freelancer, Hân cho rằng, thu nhập của Freelancer sẽ không được ổn định nếu không duy trì được nguồn khách hàng. Bên cạnh đó, khi làm việc một mình, Freelancer rất dễ bị áp lực và nản lòng do phải tự mình gồng gánh công việc.
Ngọc Khánh (Đà Nẵng) hiện đang làm một Freelancer cung cấp các dịch vụ thiết kế website, quảng cáo, tư vấn khách hàng,… Khánh lựa chọn làm Freelancer và xây dựng một kế hoạch kinh doanh rõ ràng và rèn luyện kỹ năng quản lý tài chính cũng như sẵn sàng chấp nhận sự rủi ro.
"Không phải lúc nào công việc cũng thuận lợi, có nhiều khách hàng cố tình hỏi mình chỉ để lấy ý tưởng chứ không ký hợp đồng. Không chỉ vậy, mình còn gặp những trường hợp khi hoàn thành xong công việc thì khách hàng biến mất", Khánh cười và nói.
“Có những lúc mình cảm thấy rất ấm ức, cố gắng hoàn thành công việc trong vòng nửa tháng. Đến thời hạn giao sản phẩm thì khách hàng đưa ra nhiều lý do để không nhận sản phẩm. Trường hợp đau lòng hơn là không liên lạc được với khách hàng. Về sau, có kinh nghiệm hơn, mình buộc khách hàng phải cọc 30-50% để đảm bảo tài chính”.
Chọn làm công việc tự do không phải dễ, bạn phải có một nguồn vốn nhất định, phải xây dựng kế hoạch cụ thể, cùng với việc phải luôn kỷ luật bản thân để hoàn thành công việc đúng tiến độ, theo Ngọc Khánh.
Áp dụng "work from home" trong doanh nghiệp
Trước đây, khi dịch Covid-19 chưa bùng phát, hầu hết các công ty đều yêu cầu nhân viên đi làm đầy đủ và đúng giờ, 8 tiếng một ngày, 40 tiếng một tuần, thậm chí nhiều nơi còn yêu cầu nhân viên OT (over time - tăng ca). Điều này khiến cho nhiều người trẻ nhận thấy công việc mà họ khiến bản thân không có thời gian để làm việc khác và ngày càng áp lực.
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 cũng đã làm thay đổi một số hình thức làm việc "truyền thống". Đánh giá về thái độ làm việc và mức độ quan tâm đối với công việc của nhiều bạn trẻ ngày nay, nhiều chuyên gia việc làm nhận định, các công ty hiện tại cũng đã bắt đầu thay đổi cơ chế làm việc, cho nhân viên "work from home" (làm việc từ xa) và "hybrid working" (làm việc kết hợp) để giúp nhân viên thoải mái hơn trong công việc, miễn là hoàn thành đầy đủ những nội dung được giao.
Theo ông Vũ Nhật Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần TOPCV Việt Nam: ''Các bạn Gen Z quan tâm rất nhiều đến trải nghiệm hạnh phúc trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự chuyển mình của doanh nghiệp chưa đủ nhanh. Trong khoảng 3-5 năm tới, cơ cấu trong doanh nghiệp sẽ là gen Z nhiều hơn nên doanh nghiệp cũng cần thay đổi để giữ chân, vận hành tốt' hơn".
Chị Ngọc Tú (34 tuổi, Nghệ Tĩnh) chia sẻ: "Trước khi dịch Covid-19 bùng phát, mình đi làm thêm trong trạng thái chán nản nhưng vẫn phải cố gắng vì cơm, áo, gạo tiền. Tuy nhiên sau khi dịch bớt dần, công ty cũng thay đổi cách làm việc, cho phép nhân viên thoải mái thời gian hơn và được làm việc từ xa nếu bận".
Thay vì phải làm 8 tiếng và liên tục tăng ca như trước, công ty chị Tú đã cho nhân viên được phép làm tại nhà nếu công việc không quá quan trọng và không cần gặp đối tác, "Vì thế mình có nhiều thời gian dành cho bản thân và gia đình hơn, thậm chí gần đây mình bắt đầu tập bán hàng online kiếm thêm thu nhập ngoài giờ làm. Khi ấy nguồn tiền cũng tự do, thoải mái và gia đình cũng đỡ đi một phần gánh nặng".