Trẻ bị viêm cơ tim, bệnh diễn biến nhanh: Nhận biết và cách phòng ngừa

Ngay khi tiếp nhận bệnh nhi, ê-kíp của bệnh viện (BV) đã nhanh chóng đặt nội khí quản hỗ trợ hô hấp, gắn máy chạy ECMO (tim phổi nhân tạo) liền. Kết quả, sau gần 8 ngày chạy ECMO, bệnh nhân dần hồi phục và tiếp tục điều trị hỗ trợ tại khoa hồi sức tích cực. Trước khi cấp cứu tại BV Nhi đồng TPHCM, bệnh nhi điều trị ở BV Bình Dương. Ở BV Bình Dương, bệnh nhân đã bị sốc tim và được truyền thuốc vận mạch nhằm tăng sức co bóp cơ tim.

Trước đó, BV Nhi đồng 1 TPHCM tiếp nhận bệnh nhi 13 tuổi (trú tại TPHCM) trong tình trạng tím tái, rối loạn nhịp tim, ngưng tim. Ngay lập tức, các bác sĩ (BS) đã phải kích hoạt báo động đỏ liên khoa. BS Khoa Hồi sức tích cực chạy đua chuẩn bị thực hiện kỹ thuật ECMO, các BS Khoa Tim mạch đặt máy tạo nhịp tim tạm thời, Khoa cấp cứu giúp thở, xoa bóp tim ngoài lồng ngực. 12 ngày chạy ECMO cùng thuốc trợ tim, chống loạn nhịp, sức khỏe bệnh nhi dần dần cải thiện và cai ECMO.

Theo BS Nguyễn Minh Tiến, bệnh viêm cơ tim do siêu vi là bệnh hiếm, chủ yếu gặp ở trẻ 6 tuổi trở lên. Thống kê, trung bình một năm, BV tiếp nhận từ 1 - 3 ca. Số trẻ mắc hàng năm hiếm, thường vào dịp gần Tết, sau Tết tháng 1,2,3. Trước đây, có tới 80 - 90% trẻ bị viêm cơ tim tử vong. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ này đã đảo chiều, nghĩa là 80 - 90% trẻ viêm cơ tim được cứu sống nhờ chạy ECMO. Còn theo PGS.TS.BS Phạm Văn Quang - Trưởng Khoa Hồi sức tích cực chống độc BV Nhi đồng 1 TPHCM, hiện nay với kỹ thuật ECMO có thể cứu sống những trường hợp viêm cơ tim tối cấp.

Nói về bệnh viêm cơ tim ở trẻ nhỏ, BS Trương Hữu Khanh cho rằng đây là bệnh hiếm, diễn biến rất nhanh, có thể chỉ trong một ngày. Vì vậy, khi phát hiện trẻ có những dấu hiệu bất thường về sức khỏe, phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế sớm để được thăm khám, sàng lọc.

Các chuyên gia y tế cho biết chỉ trong vòng 12 - 24 giờ bệnh nhân có thể bị sốc tim, rối loạn nhịp tim nặng, tử vong. Cho nên với những bệnh nhân viêm cơ tim nặng phải cho chạy ECMO ngay lập tức. Đối với bệnh nhân viêm cơ tim nặng thì gắn được ECMO là qua được nửa đoạn đường. Tuy nhiên, trong quá trình dùng ECMO cũng có thể có diễn biến bất thường, bệnh nhân có thể tụt huyết áp, nhịp tim… nên cần sự theo dõi kỹ lưỡng của nhân viên y tế. Thời gian chạy ECMO cho bệnh nhân viêm cơ tim khoảng 7 ngày, một số bệnh nhân đáp ứng nhanh thì chỉ mất 4 ngày là có thể bỏ ECMO.

Về nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm cơ tim ở trẻ, các chuyên gia y tế cho rằng, thời điểm từ tháng 1 - 3 sẽ thường xuất hiện một số ca viêm cơ tim ở trẻ. Lúc này, thời tiết chuyển nóng nhưng vẫn còn lạnh nhẹ nên dễ làm bùng phát đợt nhiễm siêu vi, trong đó có siêu vi gây viêm cơ tim. 50% dẫn đến bệnh viêm cơ tim là do nhiễm siêu vi, đặc biệt là virus đường ruột. Ngoài ra, ngay cả bệnh tay chân miệng cũng có thể biến chứng viêm cơ tim, kể cả cúm, virus rubella, HIV, viêm gan siêu vi, virus hợp bào hô hấp…

BS Nguyễn Minh Tiến cho biết thêm, tuy ít nhưng mùa này trẻ có thể bị mắc bệnh viêm cơ tim. Trong nhiều nguyên nhân thì bệnh viêm cơ tim thường do siêu vi gây ra, nên bệnh xuất hiện nhiều hơn khi thời tiết hơi lạnh. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường xảy ra ở trẻ em.

Để phòng tránh bệnh viêm cơ tim cho trẻ, các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh nên theo dõi kỹ sức khỏe của trẻ. Triệu chứng của bệnh viêm cơ tim là mệt nhiều, ngay cả lúc nghỉ ngơi, thậm chí thần sắc tái nhợt, môi và móng tay cũng tái như người thiếu máu, đau ngực, đánh trống ngực… Phụ huynh cần theo dõi và đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe sớm giúp loại trừ bệnh viêm cơ tim, đồng thời cho trẻ tiêm đủ vaccine, theo tuổi, đặc biệt là vaccine cúm. Ngoài ra, phụ huynh cần chú ý đến dinh dưỡng, học tập, nghỉ ngơi hợp lý ở trẻ. Dinh dưỡng cân đối đủ 4 nhóm thức ăn, nên ăn nhiều loại thức ăn có chứa vitamin A, B, C, D… đây là nhóm thực phẩm tăng sức đề kháng cho trẻ.

Thanh Giang