Chầm chậm với Hà Nội
Thời buổi công nghệ, cái gì cũng gắn với tốc độ, nhanh hay chậm một chút đôi khi đã là cả một khoảng cách rất lớn, vì vậy xe máy, ô tô, tàu cao tốc… lên ngôi. Xe đạp dường như chìm nghỉm hoặc khuất lấp giữa dòng xe động cơ ầm ào tuôn chảy trên khắp phố phường Hà Nội. Nhưng Hà Nội trong tôi, một Hà Nội khiến tôi nhớ nhất, là một thời ra đường chỉ gặp xe đạp. Thời ấy, Hà Nội bình yên và nhẹ đến lao lòng.
Bây giờ xem lại những bức ảnh, như chụp trên phố Tràng Tiền chẳng hạn, chỉ có người đi bộ và lác đác mấy người đàn ông đội mũ cối đạp xe đi trên phố vẫn thấy trong lòng nao nao lạ kì.
Chợt nhớ tới dạo trước, ngồi với nhà văn Phong Thu trên tầng 5 khu tập thể Trương Hán Siêu, ông kể về cái thời Hà Nội xe đạp ấy bằng kỷ niệm vừa đạp xe vừa nhắm mắt cả một quãng đường dài mà không va không chạm phải ai, cũng không giật mình bởi tiếng leng keng lóc cóc hay tiếng còi máy. Trên đường từ Hà Đông về Bờ Hồ, vì quá quen với từng góc phố, mỗi cái ổ gà, nên ông thường nhắm mắt, và… đếm. Có khi đếm đến 60, mở mắt ra phố vẫn không một bóng người, không một tiếng còi xe. Cũng cung đường ấy, bây giờ là tràn ngập các loại phương tiện chen chúc, tiếng ồn bao giờ cũng làm cho người ta khiếp hãi. Và bụi thì cứ vẫn lên, tầng tầng lớp lớp. Mỗi sớm mai thức dậy cùng Hà Nội, tôi thường đi làm trên cung đường ấy, và có khi mất cả tiếng đồng hồ mới tới được cơ quan, vì tắc đường. Và xe đạp, những chiếc xe đạp hiếm hoi của mấy cậu sinh viên, của những người buôn bán nhỏ, của những chị bán hoa tươi thường bị xe bus, taxi, xe máy, xe đưa đón công nhân viên xô lấn.
Bạn tôi thường hay nói quá lên rằng bây giờ ở Hà Nội tìm hàng sửa xe đạp còn khó hơn cả hàng sửa… máy bay. Nhưng thực tế, nếu chịu khó quan sát vẫn thấy trên những con phố của Hà Nội hình ảnh thân thương của những người sửa xe đạp. Quán nhỏ thôi, đơn sơ và lầm lụi, nhưng mỗi khi gặp là thấy gần gũi. Và thương nữa. Thương vì ngày càng ít người có nhu cầu sửa xe. Một phần, xe đạp ngày nay tốt hơn, phần nữa, số người đi xe đạp cần sửa cũng ít đi rất nhiều. Chỉ có mấy chị hàng rong, mấy chị đi mua giấy báo cũ, và một số cô cậu học trò đến trường…
Xe đạp cũng như những nét cổ xưa của Hà Nội ngày càng thưa thớt dần đi trong nhịp sống hiện đại. Vì thế, mỗi khi trên đường phố có một bóng dáng một người đi xe đạp là lại thấy nhịp phố phường đập chậm thêm một chút, kéo dài ra cái phút giây thảnh thơi, bình thản hiếm có của Hà Nội. Chắc chắn, cũng rất nhiều người như tôi, rất thèm một lúc nào đó được sống lại cảm giác cũ xưa khi guồng những vòng xe hối hả lên dốc Hàng Than, dốc Tam Đa, dốc Hàng Kèn…
Theo chân các thành phố du lịch, cách đây mấy năm, Sở Du lịch Hà Nội cũng tính đến phương án mở tour du lịch sinh thái bằng xe đạp quanh Thủ đô. Bởi nhiều du khách nhận xét rất thật thà rằng Hà Nội nhỏ quá, không có nhiều điểm vui chơi giải trí, nếu không tận tình khám phá những nét tiềm ẩn rất khuất lấp kia mà đi lướt qua khơi khơi bằng taxi hoặc xe ôm, thậm chí bằng cả xe điện nữa thì quả thật chả có gì để trải nghiệm. Không biết bây giờ dự án ấy đến đâu, nhưng việc một người nước ngoài đi xe đạp trên phố bây giờ vẫn khiến người ta đầy chú ý, tò mò. Chủ yếu khách du lịch vẫn chọn hình thức đi taxi hoặc đi bộ, hay ngồi xích lô ngắm phố phường…
Sống tiện nghi với những thiết bị và phương tiện hiện đại cũng là cái thú của nhiều người. Sống chậm rãi, với những tiện nghi tối thiểu và giữ cho mình cái thú đạp xe vào cuối tuần cũng là sở thích đáng được tôn trọng của nhiều người. Và, vào những ngày Hà Nội giao mùa như lúc này, nên chăng, ta cứ ngồi lên yên xe đạp để nhìn Hà Nội, cảm nhận thành phố ngàn năm tuổi từ một tốc độ chậm, hẳn sẽ gặp nhiều điều thú vị đến bất ngờ.