Nhiều ngành lấy điểm chuẩn thấp, dễ xin việc nhưng vẫn ‘khát’người học

Khó tuyển do đâu?

Theo báo cáo của Bộ GDĐT, thống kê số liệu tuyển sinh năm 2022 cho thấy, phần lớn cơ sở đào tạo đã tuyển được số lượng đạt tỉ lệ cao so với chỉ tiêu. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một số trường tuyển sinh khó khăn, nhất là ở một số lĩnh vực và ngành đào tạo. Trong tổng số 440 ngành thì có 94 ngành tuyển kém, tuyển sinh đạt dưới 50% chỉ tiêu.

Đặc biệt, trong 3 năm liền, bốn lĩnh vực: Nông lâm nghiệp và Thủy sản, Khoa học sự sống, Khoa học tự nhiên và Dịch vụ xã hội đều đứng đầu danh sách các lĩnh vực tuyển sinh kém nhất. Một số ngành khoa học cơ bản có vai trò quan trọng cũng chật vật tuyển sinh.

Phân tích một số nguyên nhân của việc tuyển sinh kém so với chỉ tiêu đề ra, Bộ GDĐT nhận định là do cơ sở đào tạo đó chưa đủ uy tín, thương hiệu để hấp dẫn thí sinh.

Bên cạnh đó một nguyên nhân cũng do vị trí địa lý, sự cạnh tranh khi chỉ tiêu hàng năm tăng, lĩnh vực đào tạo thí sinh ít có nhu cầu theo trào lưu xã hội.

Cũng theo Bộ GDĐT, danh sách ngành tuyển kém có sự thay đổi hàng năm nhưng chủ yếu là những ngành hẹp hoặc ngành mới thí điểm đào tạo, ngành thiếu hấp dẫn về cơ hội việc làm và phát triển nghề nghiệp.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn cho rằng, việc chênh lệch tuyển sinh giữa các ngành, các lĩnh vực đào tạo xuất phát phần lớn từ nhu cầu nguồn nhân lực của xã hội. Thế nên, việc các em lựa chọn ngành học dựa trên kết quả học tập và việc làm của sinh viên khóa trước khi ra trường. Đó là những yếu tố quan trọng.

Tuy nhiên, theo ông Sơn, cũng có một số ngành yêu cầu nguồn nhân lực lớn nhưng vẫn khó tuyển sinh. Nguyên nhân là do việc truyền thông chưa tốt nên thí sinh chưa hiểu rõ đặc tính, đặc điểm của các ngành nghề kể trên và cơ hội nghề nghiệp ra sao nên thí sinh chưa chọn.

Đó là nghịch lý tồn tại trong những nhiều năm trở lại đây. Xu hướng lựa chọn ngành “hot” kéo theo đó là một vài năm trở lại đây, điểm chuẩn ở một số nhóm ngành tăng đột biến, nhiều thí sinh có mức điểm 26, 27, thậm chí 29 điểm nhưng trượt đại học.

Ngược lại, ở một số nhóm ngành như môi trường, khí tượng thủy văn, địa chất, tài nguyên nước, nông lâm nghiệp… dù mức điểm xét tuyển thấp nhưng thí sinh vẫn không mấy mặn mà.

Trong khi các ngành khoa học cơ bản này, thị trường rất cần các kỹ sư, chuyên gia giỏi, nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước thì 5 năm trở lại đây rất khó khăn trong việc tuyển sinh.

Thực tế hiện nay, thí sinh đăng ký vào các ngành học này không hẳn vì yêu thích mà đa phần là do lấy điểm trúng tuyển thấp, có những em đỗ ở nguyện vọng 4, 5.

Tăng cường giải pháp hỗ trợ

Theo các chuyên gia, thực trạng khó tuyển sinh ở một số ngành khoa học cơ bản sẽ dẫn tới thiếu trầm trọng nguồn nhân lực kế cận. Đây cũng là một vấn đề nan gian cần phải có những giải pháp thiết thực trong vấn đề đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước trong tương lai.

Từ mùa tuyển sinh năm 2022, nhiều trường đại học đã công bố cấp học bổng cho sinh viên học những ngành được cho là chiến lược quốc gia nhưng lại khó tuyển. Tuy nhiên, nhìn vào số liệu thống kê của Bộ GDĐT ở trên, rõ ràng lượng thí sinh đăng kí vào các ngành học này vẫn ở con số khiêm tốn.

Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng, Nhà nước cần có chính sách tốt cho những ngành này để duy trì nguồn nhân lực.

Mùa tuyển sinh năm 2023 đang tới gần. Trao đổi về giải pháp đề ra, Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn cho rằng. các trường đại học cần phải quan tâm tới những ngành nghề gì thực sự xã hội đang có nhu cầu lớn. Đồng thời, khảo sát để có số liệu xây dựng chính sách trong việc mở chương trình đào tạo trong tuyển sinh.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác truyền thông cũng như hướng nghiệp giữa các trường đại học, trường THPT để các em hiểu rõ những ngành rất cần cho sự phát triển lâu dài của đất nước.

Để những ngành học này duy trì được, theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, cần sự quan tâm của cơ quan nhà nước để đầu tư, hỗ trợ cho những ngành như ngành khoa học cơ bản, toán học và những ngành kỹ thuật công nghệ để giảm bớt những khó khăn cho sinh viên khi các em vào trường. Qua đó, chúng ta cần làm nhiều việc để tạo sự cân đối trong các ngành nghề, đặc biệt là các ngành nghề thiết yếu cho sự phát triển khoa học công nghệ, nâng cao cạnh tranh của đất nước.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cũng cho biết, hiện nay Bộ GDĐT được Chính phủ giao xây dựng đề án về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển công nghệ cao. Bộ GDĐT đề xuất những giải pháp trong đề án này để có những giải pháp chính sách hỗ trợ, kết nối nhà trường doanh nghiệp, gắn kết đào tạo nghiên cứu và hợp tác quốc tế, tăng sự thu hút của ngành nghề với học sinh. Đồng thời, tăng các điều kiện đảm bảo chất lượng phòng thí nghiệm, thực hành, đặc biệt hỗ trợ đào tạo sau đại học trong lĩnh vực này.

"Đề án này đang được Bộ GDĐT hoàn thiện. Đồng thời, các trường đại học cũng phải nỗ lực theo cách như nêu trên. Trong đề án này, Bộ cũng đề ra giải pháp để các trường đại học cùng nỗ lực để làm sao thu hút thí sinh vào những ngành này. Đồng thời, cần sự đồng hành, tuyên truyền của truyền thông tác động đến lựa chọn ngành học của học sinh", Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh.

Thí sinh có 20 ngày để đăng ký xét tuyển đại học

Điểm mới trong kế hoạch của Bộ GDĐT năm nay là thời gian tổ chức xét tuyển đại học, cao đẳng ngành giáo dục mầm non được thực hiện sớm hơn năm ngoái do kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông diễn ra sớm hơn năm ngoái 1 tuần.

Thí sinh đăng ký nguyện vọng xét tuyển theo hình thức trực tuyến lên hệ thống tuyển sinh của Bộ GDĐT hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia. Thí sinh diện tuyển thẳng và ưu tiên xét tuyển nộp hồ sơ trước ngày 30/6, nhận kết quả trước ngày 5/7 và xác nhận nhập học trên hệ thống tuyển sinh của Bộ GDĐT trước 17h ngày 15/8.

Thời gian đăng ký xét tuyển nguyện vọng bắt đầu từ ngày 5/7 đến 17h ngày 25/7. Thí sinh lưu ý, trong khoảng thời gian này, tất cả thí sinh được quyền đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển không giới hạn số lần.

Thời gian các thí sinh nộp lệ phí xét tuyển từ ngày 26/7 đến 17h ngày 5/8.

Như vậy, thời gian thí sinh đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng ngành giáo dục mầm non năm nay kéo dài 20 ngày, trong khi năm 2022 là một tháng.

Nguyễn Hoài