Minh bạch để 'rã băng' thị trường trái phiếu
Bắt đầu có doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công và con số thành công cũng tăng dần theo thời gian. Như vậy, sau nửa năm trầm lắng, thị trường trái phiếu đang có dấu hiệu “rã băng”.
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công tăng dần
Theo công bố thông tin của HNX, nửa đầu tháng 3/2023, có 8 doanh nghiệp (DN) phát hành trái phiếu (TPDN) riêng lẻ với khối lượng 23.755 tỷ đồng, trong đó, bất động sản chiếm áp đảo với 6/8 DN và 80% lượng trái phiếu phát hành (gần 19.000 tỷ đồng).
Cụ thể, số liệu mới công bố của HNX cho thấy, riêng ngày 16/3/2023 có 3 đợt phát hành riêng lẻ của 2 DN bất động sản. Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển đô thị Hưng Yên phát hành thành công 2 lô trái phiếu ngày 16/3, với một lô 2.700 tỷ đồng và một lô 4.450 tỷ đồng (tổng 7.150 tỷ đồng). Cả hai lô trái phiếu đều có kỳ hạn 12 tháng, lãi suất không được công bố.
Đợt phát hành thứ 3 trong ngày 16/3 là của Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh và Phát triển đô thị Ngôi sao Phương Nam với tổng khối lượng trái phiếu riêng lẻ phát hành là 4.695 tỷ đồng. Lô trái phiếu này có kỳ hạn 18 tháng, lãi suất 13%/năm.
Ngoài 2 DN trên, trong nửa đầu tháng 3, thị trường có thêm các đợt phát hành trái phiếu của 4 DN bất động sản khác là: Công ty TNHH kinh doanh bất động sản Dream City Villass với tổng giá trị phát hành 2.300 tỷ đồng (trái phiếu kỳ hạn 5 năm), Công ty CP Đầu tư và kinh doanh Nam An với tổng giá trị phát hành 4.700 tỷ đồng (trái phiếu kỳ hạn 18 tháng); Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại xuất nhập khẩu Thủ đô (phát hành thành công lô trái phiếu 40 tỷ đồng); Công ty cổ phần Thương mại - Sản xuất và Đầu tư Hà Thành (lĩnh vực xây dựng) huy động thành công 45 tỷ đồng qua kênh trái phiếu.
Cũng trong tháng 3/2023, thị trường trái phiếu có thêm 2 đợt phát hành thành công của hai DN ngành tiêu dùng. Cụ thể, Công ty TNHH Kinh doanh nội thất Luxury Living huy động 4.800 tỷ đồng trái phiếu; Công ty cổ phần phân phối HDE huy động thành công 40 tỷ đồng trái phiếu.
Mặc dù thị trường TPDN dần được hâm nóng lại, song trên tổng thể thị trường TPDN Việt Nam vẫn đang gặp nhiều khó khăn, khi lượng TPDN đáo hạn cao, tâm lý nhà đầu tư chưa ổn định trở lại, DN và nhà đầu tư chưa kịp thích ứng với các quy định pháp lý mới….
“Chìa khóa” lấy lại niềm tin
Nghị định 08/2023/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế mới ban hành được xem là giải pháp tạm thời, giúp tháo gỡ các khó khăn trước mắt cho thị trường. Tuy nhiên, để thị trường có thể phát triển lành mạnh cũng như hạn chế rủi ro, cần có các biện pháp dài hạn để khắc phục các điểm yếu như hành lang pháp lý và quy chế quản lý thị trường, hạ tầng thị trường (hệ thống giao dịch, công ty định hạng tín nhiệm...) cũng như nền tảng nhà đầu tư, đặc biệt là phải lấy lại được niềm tin của nhà đầu tư thì thị trường TPDN mới hồi phục.
Theo ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, chìa khóa để lấy lại niềm tin của nhà đầu tư phải đến từ sự minh bạch. Minh bạch đến từ sự chủ động của DN, từ các quy định của pháp luật.
Ngoài ra, minh bạch còn phải đi kèm với sự nâng cao hiểu biết của nhà đầu tư. Thời gian qua, nhiều DN phát hành đã minh bạch thông tin song nhiều nhà đầu tư chỉ mua theo phong trào. Vì vậy, nâng cao hiểu biết của các thành viên tham gia thị trường là rất quan trọng. Cuối cùng là nâng cao hiệu quả hoạt động của các DN. Làm được như vậy thị trường TPDN sẽ phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, giới chuyên gia cũng đề nghị Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cần có giải pháp khuyến khích, thúc đẩy thị trường TPDN niêm yết phát triển song song. Theo đó, cần đẩy nhanh quy trình phê duyệt cho các DN niêm yết trái phiếu, khuyến khích cơ quan quản lý rút ngắn thời gian phê duyệt hồ sơ phát hành TPDN niêm yết. Từ đó tiếp cận được với đại đa số nhà đầu tư để huy động nguồn vốn cũng như đa dạng hóa danh mục TPDN niêm yết có chất lượng.
“Việc ban hành Nghị định 08/NĐ-CP là giải pháp tình thế, tạm thời tháo gỡ khó khăn trước mắt cho các DN trong phát hành trái phiếu. Theo đó, quy định lùi thời hạn phải thực hiện xếp hạng tín nhiệm tới đầu năm 2024 cũng có nghĩa là sẽ nới rộng cho các DN có thể phát hành được trái phiếu. Ngoài ra, Nghị định này không bắt buộc trả nợ trong thời gian ngắn, điều này có nghĩa là nhiều DN có thể phát hành trái phiếu trong thời gian đủ dài để có thể phục hồi được nguồn vốn từ bán trái phiếu. Nghị định 08/NĐ-CP cũng cho phép các nhà đầu tư không chuyên nghiệp quay trở lại thị trường TPDN. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các DN phát hành trái phiếu cũng như nhà đầu tư” - Chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh.