Gần 300 cuộn phim nhựa bị hư hỏng: 'Người trong cuộc' nói gì?

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cho biết, nhằm đánh giá hiện trạng bảo quản kho phim tại Hãng phim truyện Việt Nam, Cục Điện ảnh và Viện phim Việt Nam đã cử cán bộ xuống hãng khảo sát, xem xét. Tình hình thực tế cho thấy, những cuốn phim này đã bị hư hỏng nặng. Tình trạng này đã xảy ra vài năm nay do những cuốn phim không được bảo quản đúng điều kiện, tiêu chuẩn. 291 bộ phim này gồm có 278 phim do Nhà nước giao nhiệm vụ, đặt hàng, 13 phim còn lại do Hãng phim truyện Việt Nam tự khai thác, hợp tác sản xuất. Trước đây, trong thời kỳ điện ảnh sản xuất phim nhựa, mỗi phim trong số 278 phim đặt hàng sau khi sản xuất đều có một bản gốc và các tài liệu, hồ sơ liên quan gửi về Viện phim Việt Nam để lưu trữ, bảo quản. Bản được giữ tại hãng phục vụ nhiệm vụ sản xuất phim và công tác phát hành, giới thiệu phim.

Cũng theo ông Thành, hiện nay, các bản phim gốc do Nhà nước đặt hàng, trong đó có nhiều tác phẩm điện ảnh Việt Nam kinh điển đều đang được bảo quản ở điều kiện tiêu chuẩn quốc tế tại Viện phim Việt Nam, có thể sẵn sàng sử dụng để trình chiếu.

Từ khi cho ra đời bộ phim điện ảnh cách mạng đầu tiên do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất cho đến khi Luật Điện ảnh được ban hành năm 2006, chức năng nhiệm vụ của Hãng phim truyện Việt Nam luôn được quy định là đơn vị sản xuất phim, không phải là cơ sở lưu trữ. Luật Điện ảnh cũng quy định cơ sở lưu trữ phim của ngành văn hóa chỉ duy nhất có Viện phim Việt Nam. Phim sau khi sản xuất được lưu chiểu tại Cục Điện ảnh và lưu trữ tại Viện. Những bộ phim Nhà nước đặt hàng, đề tài chiến tranh cách mạng khi tạm lưu ở hãng phim là những bản để phục vụ nhiệm vụ sản xuất phim. Với đặc thù phim nhựa, khi phim sản xuất xong, bản hoàn chỉnh được gửi một bản lưu chiểu tại Cục Điện ảnh, một bản lưu trữ tại Viện phim. Sau thời hạn lưu chiểu, bản phim tại Cục Điện ảnh được đưa về lưu tại Viện. Như vậy, Viện phim có 2 bản gốc. Bản gửi tại Cục Điện ảnh để lưu chiểu là bản hoàn chỉnh. Viện Phim Việt Nam lưu trữ, bảo quản cả bản gốc là negative son + negative hình (màu hoặc đen trắng) và bản hoàn chỉnh chuẩn màu và hình.

“Nguyên tắc là vậy, tuy nhiên các hãng phim, trong đó có Hãng phim truyện Việt Nam vẫn lưu thêm 1 bản nữa và để phục vụ công việc chuyển từ bản negative (âm bản) sang bản positive (dương bản) là bản hoàn thiện của một bộ phim. Vì thế, không thể cho rằng các bản phim ở hãng mới là bản hoàn chỉnh nhất...” - ông Thành nói.

Trước đó, khoảng 20 nghệ sĩ của Hãng phim truyện Việt Nam đã ký vào đơn kiến nghị gửi lên Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc gần 300 bản phim, bao gồm cả những bộ phim kinh điển đã bị hỏng do sự thiếu hiểu biết của Vivaso (Công ty cổ phần Vận tải thủy). Các nghệ sĩ đề nghị Bộ VHTTDL có những nghiên cứu, đánh giá nghiêm túc, chuyên sâu, xác đáng về thiệt hại của việc 300 bộ phim kinh điển của điện ảnh Việt Nam - được coi là “là di sản văn hóa của cả dân tộc” nhưng đã bị hư hỏng. Bộ VHTTDL cần công khai, minh bạch thiệt hại này để Vivaso có phương án đền bù thiệt hại. Bên cạnh đó, các nghệ sĩ cũng kiến nghị phương án đền bù thiệt hại: Bằng cách nào đó Vivaso phải in lại toàn bộ các bản phim bị hỏng theo đúng tiêu chuẩn quốc tế của các bản phim positive gốc.

Hoàng Minh