Có phải mặt trời ở Khuê Văn Các bị thủng?

Khuê Văn Các là một đơn nguyên kiến trúc nằm trong tổng thể của Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội). Đây là một trong những công trình thuộc quần thể di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Khuê Văn Các được chọn là biểu tượng của Thủ đô Hà Nội. Công trình này được xây dựng từ thời nhà Nguyễn, và cho tới ngày nay đây vẫn được coi như biểu tượng của nền Văn chương, khoa cử Việt Nam.

Thời gian qua, thông tin về mặt trời trên đỉnh Khuê Văn Các có khác thường, có khoảng trống hình tròn ở giữa mặt trời, và khoảng trống đó tại bề mặt của vòng tròn còn tồn tại 2 vật thể trông như 2 mảnh vỡ nhỏ có màu đỏ vẫn còn dính lại.

Theo nhà nghiên cứu Vũ Kim Lộc, khoảng trống ở giữa mặt trời trên Khuê Văn Các chắc chắn là được bịt kín và 2 vật thể màu đỏ trông như 2 mảnh vỡ rất có thể là miếng bịt bằng thủy tinh màu đỏ đã bị vỡ còn sót lại.

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết, tại Di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ngoài hình tượng mặt trời có trên mái Khuê Văn Các, các hạng mục kiến trúc là Cổng Văn Miếu (Văn Miếu môn), Bái đường, Điện Đại Thành đều có. Trong đó, chỉ có hình tượng mặt trời tại Bái đường là kín. Xác định cụ thể vấn đề này như thế nào cần có sự nghiên cứu, thảo luận kỹ của các nhà khoa học. Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã và đang thu thập tài liệu khoa học, hình ảnh của Khuê Văn Các trong các thời kỳ để chuẩn bị cho công tác tu bổ thời gian tới, trong đó có việc lấy ý kiến của các nhà khoa học, các cơ quan chuyên môn về nhiệm vụ tu bổ Khuê Văn Các.

Cũng theo ông Kiêu, Khuê Văn Các là hạng mục đang bị xuống cấp ở nhiều mức độ, ở nhiều vị trí; ở cả mức độ vật liệu, cấu kiện và cấu trúc, ảnh hưởng đến an toàn, thẩm mỹ và phát huy giá trị di tích. Việc tu bổ Khuê Văn Các và các hạng mục liên quan với công trình này là rất cần thiết, đảm bảo cho công trình quan trọng này tồn tại bền vững, bảo tồn những giá trị đặc sắc và tạo những điều kiện thuận lợi để khai thác, phát huy tối đa giá trị vốn có trong cuộc sống đương đại và tương lai. Ngoài ra, cổng chính Văn Miếu, khu vực điện Đại Thành, hệ thống tường gạch vồ xung quanh di tích cũng bị xuống cấp cần tu bổ.

Xuất phát từ thực tiễn trên, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã báo cáo, đề xuất UBND thành phố trình HĐND đưa dự án tu bổ Khuê Văn Các, tu bổ khu vực Điện Đại Thành, tu bổ cổng chính Văn Miếu, tu bổ hệ thống tường gạch vồ xung quanh di tích vào danh mục đầu tư công giai đoạn 2021-2025 và được thông qua tại Nghị quyết số 02/2022 ngày 8/4/2022 của HĐND TP Hà Nội.

Trên cơ sở Nghị quyết của HĐND, ngày 18/10/2022, UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 3915 về việc giao nhiệm vụ lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư các dự án tu bổ, tôn tạo, phát huy giá trị các di tích thuộc Thành phố quản lý trong đó có dự án tu bổ Khuê Văn Các.

Thực hiện Quyết định của UBND thành phố, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã chỉ đạo Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám xây dựng báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án: Tu bổ Khuê Văn Các thuộc di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Hiện nay, báo cáo đang đã được Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, sau đó lấy ý kiến các cơ quan có thẩm quyền để trình HĐND thành phố vào kỳ họp sắp tới phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.

Với hiện trạng Văn Miếu hiện nay, việc tu bổ Khuê Văn Các và các hạng mục liên quan với công trình này là rất cần thiết, nhằm ngăn chặn những hư hỏng đang xảy ra, đảm bảo cho công trình quan trọng này tồn tại bền vững và phát huy tối đa giá trị vốn có.

Thông tin Mặt trời ở Khuê Văn Các bị thủng đã thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt những người làm nghiên cứu văn hóa. Một số chuyên gia văn hóa cho rằng, biểu tượng mặt trời trên Khuê Văn Các là một chi tiết nhỏ trong tổng thể di tích này. Có thể lâu ngày, biểu tượng do tác động của các yếu tố có thể bị nứt vỡ. Cần nhìn nhận vận đề một cách tổng thể. Bởi thời gian qua, Văn Miếu - Quốc Tử Giám là di tích đạt được nhiều kết quả tốt trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị.

Phạm Sỹ