Bệnh viện thiếu hóa chất, sinh phẩm: Người bệnh 'thiệt đơn thiệt kép'
Tình trạng thiếu hóa chất, sinh phẩm kéo dài ở Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Tĩnh khiến việc khám, chữa bệnh của người dân gặp rất nhiều khó khăn. Đặc biệt, người bệnh tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) không được thanh toán một số khoản theo chế độ mà phải tự liên hệ bên ngoài để thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Từ đây bộc lộ nhiều vấn đề bất cập trong công tác đấu thầu.
Ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh nhân
Theo lãnh đạo Bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh Hà Tĩnh, thời gian này, tình trạng thiếu hụt vật tư, hóa chất, sinh phẩm tại bệnh viện diễn ra ngày càng nặng nề. Trong đó, hóa chất, sinh phẩm thiếu gồm xét nghiệm chức năng gan, công thức máu, một số xét nghiệm sinh học phân tử… Vật tư thiếu gồm xông tiểu, xi sọ não, canyn ngáng lưỡi… Đặc biệt, một số loại vật tư cấp cứu như vòng cao su cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa cũng không có sẵn tại đơn vị.
Do thiếu vật tư, hóa chất, sinh phẩm nên bệnh viện phải tham khảo kết quả xét nghiệm của các đơn vị khác. Trường hợp cần các chỉ định trong quá trình điều trị cho bệnh nhân, bệnh viện buộc phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế khác (chuyển tuyến) hoặc giải thích, động viên, tư vấn bệnh nhân đi xét nghiệm ngoài.
Thiếu hụt vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh nhân, nhất là bệnh nhân tham gia BHYT. Đang chăm sóc cho mẹ bị ung thư vú tại Khoa Ung bướu (BVĐK tỉnh Hà Tĩnh), anh Nguyễn Văn L. (con trai bệnh nhân Nguyễn Thị Ng. ở phường Nguyễn Du, TP Hà Tĩnh) cho biết, anh vừa phải ra ngoài làm xét nghiệm máu cho mẹ hết 150 nghìn đồng. “Mẹ tôi có tham gia BHYT, đáng ra xét nghiệm này bảo hiểm chi trả nhưng do bệnh viện thiếu hóa chất xét nghiệm nên tôi phải liên hệ đơn vị bên ngoài để làm” - anh L. nói.
Ths Cao Anh Hùng - Trưởng khoa Sinh hóa, BVĐK tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Các hóa chất xét nghiệm tại khoa như xét nghiệm chức năng gan, thận, điện giải đồ theo dõi bệnh nhân hồi sức, chạy thận… đã thiếu từ 4 đến 5 tháng qua. Hóa chất, sinh phẩm từ 2 gói tài trợ của tỉnh kêu gọi giúp khoa được phần nào giờ đã trở lại vòng luẩn quẩn thiếu hóa chất, sinh phẩm. “Việc này tác động trực tiếp đến bệnh nhân, bác sĩ không cung cấp được thông tin để chẩn đoán, điều trị, cắt nguồn thông tin gây khó khăn cho bác sĩ chuyên môn” - ông Hùng nói.
Tình trạng tương tự đang xảy ra tại Khoa huyết học - Truyền máu, BVĐK tỉnh Hà Tĩnh. Ths Hoàng Quốc Anh - Phó khoa Huyết học - Truyền máu cho hay, xét nghiệm công thức máu tại bệnh viện cạn kiệt. Nhiều lúc bệnh nhân cấp cứu vào ban đêm phải chờ đến sáng mới vận động người nhà bệnh nhân ra ngoài làm dịch vụ mới có để chẩn đoán, đưa ra hướng điều trị... Thiếu hóa chất, sinh phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng của bệnh nhân.
Ông Lê Ngọc Thanh - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Năm 2022, chỉ có 6/17 phần của đấu thầu tập trung vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm trúng thầu. Hiện còn 11/17 phần đang triển khai đấu thầu lại do không có doanh nghiệp dự thầu. Các phần đấu thầu không thành công rơi vào hóa chất, sinh phẩm nên bệnh viện thiếu hụt nhiều tháng nay. Bệnh viện triển khai nhiều giải pháp cấp bách để giải quyết tình trạng thiếu hóa chất, sinh phẩm nhưng các giải pháp chỉ mang tính tình thế vì nhu cầu của bệnh nhân rất lớn.
Để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh trong bối cảnh các gói thầu về hóa chất, sinh phẩm không có đơn vị dự thầu, nhiều cơ sở y tế đã thực hiện mua sắm các gói nhỏ (dưới 100 triệu đồng) theo hình thức cấp bách phục vụ điều trị. Tuy nhiên, để thực hiện được 1 gói thầu này phải làm hồ sơ, thủ tục mất khoảng 1 tháng/gói. Trong khi nhu cầu của bệnh viện 1 tháng cần khoảng 2 tỷ đồng vật tư, hóa chất, sinh phẩm… Vì vậy phương án mua sắm của bệnh viện chỉ đáp ứng các loại vật tư, hóa chất tối thiểu đặc biệt cho nhu cầu cấp cứu.
Cần sớm tháo gỡ khó khăn
Tình trạng thiếu vật tư tiêu hao, hóa chất xét nghiệm kéo dài từ cuối năm 2022 đến nay khiến việc khám, chữa bệnh tại BVĐK tỉnh Hà Tĩnh đảo lộn. Bệnh viện này mỗi ngày có khoảng 1.900 bệnh nhân nội trú và 1.000 bệnh nhân ngoại trú, là “đầu não” của ngành y tế Hà Tĩnh nhưng lại thiếu vật tư, hóa chất, sinh phẩm y tế khiến cơ quan chức năng lo ngại.
Sở Y tế Hà Tĩnh cho biết, nguyên nhân thiếu vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm tại các cơ sở y tế năm 2022 là do có 11/17 phần không trúng thầu, các phần này không có nhà thầu dự thầu. Thời điểm đó có nhiều nguyên nhân khách quan như gián đoạn nguồn cung do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, quy định tại Nghị định 98/2021/NĐCP yêu cầu phải kê khai giá trang thiết bị y tế trước khi lưu hành tại Việt Nam…
Để xử lý tình trạng này, Sở Y tế Hà Tĩnh phối hợp với Sở Tài chính và Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính Hà Tĩnh rà soát các khó khăn, vướng mắc để tham mưu UBND tỉnh tiếp tục giao Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính Hà Tĩnh triển khai mua sắm lần 2 (bao gồm các mặt hàng không trúng thầu). Đồng thời triển khai một số giải pháp khác như gia hạn thỏa thuận khung, cho phép đơn vị tự mua sắm đối với các vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm không thực hiện được việc gia hạn để đảm bảo việc cung ứng đối với các vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm chưa có kết quả đấu thầu tập trung.
Về nguyên nhân không có nhà thầu dự thầu, ngoài nguyên nhân như Sở Y tế Hà Tĩnh nhận định thì đại diện Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính Hà Tĩnh cho biết, do thời điểm năm 2022 cả nước phát hiện nhiều vụ việc sai phạm trong mua sắm trang thiết bị y tế trên toàn quốc nên các nhà thầu e ngại tham gia dự thầu. Mặt khác, giá thẩm định của Nhà nước thấp hơn giá thị trường rất nhiều nên các nhà thầu không mặn mà.
Trả lời câu hỏi của PV: “Có hay không tình trạng cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm nên đùn đẩy, làm chậm quá trình đấu thầu các gói thầu vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm?”, ông Nguyễn Quốc Hương - Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Tĩnh khẳng định: Hoàn toàn không có việc đó. Hội đồng thẩm định giá nhà nước, cán bộ Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính Hà Tĩnh thời gian qua đã làm việc đúng trách nhiệm, đúng quy định của pháp luật.
Theo ông Nguyễn Quốc Hương - Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Tĩnh, ảnh hưởng của “khủng hoảng” giá thiết bị, vật tư y tế thời gian qua đã khiến các cán bộ, đơn vị liên quan thẩm định giá cẩn trọng hơn, thời gian thẩm định vì thế kéo dài hơn. Sở đã chỉ đạo Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính Hà Tĩnh triển khai các giải pháp, cố gắng tổ chức mua sắm sớm nhất các mặt hàng vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm chưa trúng thầu năm 2022. Dự kiến giữa tháng 7/2023 sẽ có kết quả thầu.