Đổi mới sách giáo khoa cần đi hết chặng đường rồi đánh giá, thay đổi

Điểm đột phá, điểm mới quan trọng để thay đổi toàn bộ hệ thống giáo dục

Chia sẻ chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, năm 2014, Quốc hội thông qua đề án và ra Nghị quyết 88 về việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới, tuy nhiên quá trình chuẩn bị biên soạn đưa ra thực tế có nhiều lý do khác nhau nên đến tận năm 2018 chương trình GDPT mới được ban hành. Năm 2019, chương trình mới bắt đầu triển khai trên thực tế. Đây là Chương trình có những điểm đột phá, điểm mới quan trọng để thay đổi toàn bộ hệ thống giáo dục phổ thông.

“Hôm nay tôi có mang theo một cuốn chương trình GDPT 2018, dày 1000 trang, khổ lớn. Mọi thứ định hướng, thống nhất cho GDPT trên cả nước được nêu trong này. Sách này được lưu hành rộng rãi trong các trường học và có bản PDF có thể tìm thấy trên cổng thông tin điện tử của Bộ GD&ĐT” - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cầm quyển sách và giới thiệu với hội nghị.

Theo Bộ trưởng, Chương trình GDPT năm 2006 trước đây là chương trình có tính chất khung, định hướng, sách giáo khoa thể hiện một cách cụ thể và duy nhất, áp dụng chương trình học trên cả nước căn cứ vào một bộ sách giáo khoa, kế hoạch học tập là đồng loạt. Còn chương trình mới năm 2018 được biên soạn có tính chất chi tiết, mỗi một môn học đều có đề cương, chương trình mới có nhiều bộ SGK.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhận định, chương trình giáo dục phổ thông mới là một trong những điểm đột phá, điểm mới quan trọng để thay đổi toàn bộ hệ thống giáo dục. Chương trình được soạn theo hướng phát triển năng lực của người học, gia tăng yếu tố thực tiễn, thực hành, trải nghiệm, dành quyền chủ động cao hơn cho các địa phương, cho cơ sở giáo dục, nhà giáo, cho người dạy và cho người học.

Về vấn đề sách giáo khoa, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, hiện đang có 3 bộ SGK lớn và một số cuốn sách nhỏ lẻ khác nhau. Đây là sự thay đổi rất lớn, tạo sự chủ động. Theo ông, việc một chương trình có nhiều bộ sách giáo khoa giúp huy động nguồn lực, trí tuệ lớn của xã hội để tham gia biên soạn. Đến nay có hơn 1000 nhà giáo, nhà khoa học tham gia biên soạn hệ thống sách giáo khoa.

Ngoài ra chương trình cũng tạo điều kiện và là căn cứ để thay đổi phương pháp dạy và học, thay đổi hoạt động của nhà giáo. Trước đây, giáo viên là người truyền thụ kiến thức là chính, còn với chương trình này giáo viên là người tổ chức dạy và học, người định hướng, hỗ trợ nên vai trò của giáo viên có nhiều thay đổi theo hướng tăng cường sáng tạo, chủ động.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, chương trình mới cũng đặt ra nhiều thách thức so với chương trình cũ. Khi thực hiện chương trình mới thì quản lý của Bộ cũng nhiều hơn, khó khăn, phức tạp hơn, vì phải thẩm định nhiều bộ sách giáo khoa nên rủi ro cao hơn.

“Việc triển khai chương trình mới là việc chưa từng có, lạ và mới, nếu truyền thông không đầy đủ rất dễ gây ra những phản ứng của xã hội. Giáo viên nếu không tập huấn đầy đủ thì cũng lúng túng trong quá trình triển khai. Có nhiều cái hay, cái mới nhưng cũng có rất nhiều thách thức cho ngành giáo dục”, ông Sơn nhấn mạnh.

Thông tin thêm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, đến thời điểm này, việc triển khai chương trình GDPT mới đã đi được hơn nửa chặng đường. Hiện đã có SGK mới đối với lớp 1, 2, 3, 6, 7, 10, các lớp 4, 8, 11 sẽ bắt đầu vào tháng 9 tới. Trong mùa hè này, Bộ sẽ thẩm định các bộ SGK cuối cùng của lớp 5, 9 và lớp 12. Đến năm 2025 sẽ kết thúc việc thay SGK theo chương trình mới.

“Đến thời điểm này, giáo viên đã quen với việc một chương trình nhiều bộ SGK, tạo ra sự đổi mới, không khí mới theo hướng tích cực, chủ động, khả quan. Việc chọn SGK đã đi vào nền nếp, trở thành bình thường, không còn khó khăn”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thông tin và trăn trở khi có một số ý kiến đặt lại vấn đề có nên tiếp tục chương trình nhiều bộ SGK nữa hay không?

Từ góc độ làm chính sách và thực thi chính sách, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, khi chương trình đã đi nửa chặng đường, nếu thay đổi, quay lại thực hiện một chương trình một bộ sách giáo khoa thì sẽ đi ngược lại triết lý mở, tự do, chủ động mà chương trình mới đã đặt ra.

Tạo điều kiện để ngành Giáo dục – Đào tạo hoàn thành sứ mệnh

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc đổi mới lần này có thể xem là cuộc cách mạng trong giáo dục vì vậy việc có ý kiến băn khoăn là điều đương nhiên. Cơ quan quản lý cần lắng nghe, phân tích ý kiến này để hoàn thiện.

“Chúng tôi mong đến năm 2025, khi chương trình mới đã đi đủ chặng đường, lúc đó câu trả lời một bộ sách hay nhiều bộ sách sẽ được đánh giá một cách có căn cứ và thấu đáo hơn. Bởi vì đối với các lĩnh vực khác việc triển khai có thể nhìn thấy kết quả ngay nhưng giáo dục rất khó nhìn thấy ngay kết quả. Cho nên đánh giá giáo dục cần có một thời gian nhìn nhận” - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ.

Về góc độ tài chính, kinh tế, theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, hàng trăm triệu bản sách giáo khoa mới đã được xuất bản. Nếu bây giờ quay lại với một bộ sách giáo khoa thì thiệt hại là vô cùng to lớn.

“Với tư cách là những người đang triển khai, thực thi, chúng tôi mong hãy để đi hết chặng đường rồi đánh giá, thay đổi. Ngành giáo dục vốn đã khó, nếu quay lại như cũ thì không biết đến bao giờ mới đổi mới thay đổi toàn diện giáo dục”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ.

Trao đổi về những thông tin liên quan đến nhiệm vụ của ngành Giáo dục – Đào tạo mà Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cung cấp tại Hội nghị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến mong muốn, từ sự đồng cảm, chia sẻ của các cụ, các vị, các đồng chí trong Đoàn Chủ tịch sẽ tiếp tục theo dõi, giám sát, tạo điều kiện để ngành Giáo dục – Đào tạo hoàn thành sứ mệnh cao cả trong sự nghiệp “trồng người”, đào tạo, bồi dưỡng hiền tài cho đất nước.

“Đổi mới chương trình sách giáo khoa là một việc hệ trọng, không thể không làm. Thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tích cực lắng nghe với tinh thần cầu thị để đến năm 2025 tiến hành tổng kết, rút kinh nghiệm để bổ sung, hoàn thiện nội dung, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện, nâng cao chương trình Giáo dục - Đào tạo”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Vũ Mạnh