Khẩn trương xây dựng các trung tâm dự trữ thuốc hiếm

Cụ thể, giữa tháng 5, TPHCM ghi nhận 3 bệnh nhi là anh em ruột, bị ngộ độc botulinum sau khi ăn bánh mì kẹp chả lụa từ người bán dạo không rõ nguồn gốc. Sau khi ăn khoảng 12-18 giờ cùng ngày, các bé xuất hiện nhiều triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, ói và tiêu chảy nhiều lần nên được đưa vào Bệnh viện Nhi đồng 2 cấp cứu.

Vài ngày sau, TPHCM tiếp tục phát hiện thêm 3 trường hợp nghi ngờ ngộ độc botulinum. Trong đó có 2 anh em ruột (26 tuổi và 18 tuổi) ăn bánh mì chả lụa từ người bán dạo, sau đó có biểu hiện mệt mỏi, đau đầu, choáng váng, đau bụng và tiêu chảy. Tình trạng tiến triển nhiều hơn và người bệnh bắt đầu yếu cơ, khó nuốt. Bệnh nhân 18 tuổi có biểu hiện sớm nhất và cũng yếu cơ nặng nhất nên được gia đình đưa vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới (TPHCM). Người anh (26 tuổi) bị tình trạng nhẹ hơn nên nhập Bệnh viện Chợ Rẫy. Sau khi hội chẩn, các bác sĩ quyết định đón người em về cùng điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

Trường hợp thứ 3 là người đàn ông 45 tuổi, nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định cũng có các triệu chứng tương tự. Bệnh nhân này ngộ độc botulinum do ăn loại mắm để lâu ngày.

Được biết, để điều trị các trường hợp ngộ độc botulinum nói trên, cần sử dụng thuốc giải độc BAT với giá cả rất đắt đỏ, khoảng 6.300 USD/lọ, điều kiện bảo quản thuốc rất khó khăn (phải bảo quản ở nhiệt độ từ -77 độ C đến -17 độ C). Hai lọ thuốc giải BAT cuối cùng tại Việt Nam đã được truyền để cứu các bệnh nhi nói trên. Những bệnh nhân còn lại, các bác sĩ chỉ có thể điều trị hỗ trợ, chủ yếu là nuôi dưỡng và thở máy trong quá trình chờ thuốc viện trợ từ WHO. Tính đến nay, 1 bệnh nhân đã tử vong.

Ông Lê Việt Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) thông tin: “Ngay sau khi Bộ Y tế nhận được báo cáo của Sở Y tế TPHCM ngày 21/5 và Bệnh viện Chợ Rẫy ngày 23/5, Bộ đã ngay lập tức liên hệ với các nhà cung ứng thuốc trong nước, nước ngoài và WHO để có thuốc chữa trong thời gian sớm nhất. Để đẩy nhanh tiến độ nhận thuốc, Bộ đã chủ động liên hệ với WHO để đề nghị hỗ trợ tìm kiếm từ kho dự trữ thuốc trong khu vực và trên toàn cầu để có thể đáp ứng thuốc điều trị trong nước sớm nhất. WHO thông báo hiện còn 6 ống thuốc tại kho toàn cầu ở Thụy Sỹ và lập tức cử 1 chuyên gia chuyển thuốc về Việt Nam ngay trong ngày. Đến ngày 24/5, thuốc đã được chuyển về Việt Nam và Bộ Y tế đã ngay lập tức chuyển cho các cơ sở y tế để điều trị cho bệnh nhân”.

Theo các chuyên gia y tế, ngộ độc botulinum không phải hãn hữu, ngay tại Mỹ, nơi vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm được kiểm soát nghiêm ngặt, nhưng 1 năm vẫn có 150 - 300 ca ngộ độc botulinum .

Điều này cho thấy, khả năng người bị ngộ độc botulinum là vẫn có thể xảy ra, đôi khi là chùm ca bệnh vì cùng ăn một loại thực phẩm nhiễm khuẩn ở cùng địa điểm và thời điểm. Do đó, theo nhiều chuyên gia, Việt Nam cần phải chủ động để có nguồn thuốc giải độc loại độc tố này.

Ông Dũng cho biết: “Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã và đang khẩn trương triển khai việc hình thành các trung tâm dự trữ thuốc hiếm, thuốc hạn chế nguồn cung với dự kiến hình thành 3-6 trung tâm trên cả nước. Số lượng danh mục các thuốc dự trữ khoảng từ 15-20 loại và botulinum cũng là 1 trong các loại thuốc nằm trong danh mục này.

Cục Quản lý Dược cũng đang họp với WHO nghiên cứu về cơ chế tồn trữ của WHO, và làm sao để có sự liên thông giữa việc tồn trữ thuốc hiếm, thuốc ít nguồn cung ở Việt Nam cũng như các nước xung quanh khu vực, cũng như các kho của WHO.

Hiện nay, căn cứ pháp lý về thuốc hiếm cơ bản đã đầy đủ, do đó, đồng thời, Cục Quản lý dược đã có những văn bản đề nghị các cơ sở khám, chữa bệnh trên cả nước cần chủ động trong công tác xây dựng nhu cầu, dự báo tình hình dịch bệnh, cũng như dự trù số lượng cần thiết và mua sắm thuốc đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu điều trị, đặc biệt với các thuốc hiếm.

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo, nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng tránh được ngộ độc thực phẩm, trong sản xuất, chế biến phải dùng những nguyên liệu bảo đảm an toàn thực phẩm, tuân thủ theo đúng yêu cầu quy định về vệ sinh trong quy trình sản xuất. Trong sản xuất đồ hộp, phải chấp hành chế độ khử khuẩn một cách nghiêm ngặt.

Người dân chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường. Thực hiện ăn chín, uống sôi. Ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín…

Nghĩa Toàn