Vẫn là chuyện an cư

Về vấn đề nhà ở xã hội, ngày 12/3, làm việc với các bộ liên quan, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, nhà nước phải bảo đảm giá nhà ở phù hợp với thu nhập của người dân. Do vậy, các bộ, ngành cần nghiên cứu chính sách để công nhân, người lao động có việc làm, thu nhập ổn định được vay tiền để mua nhà, thuê nhà… với mức lãi suất thấp. Những khó khăn về cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xã hội (NOXH) cần được khẩn trương tháo gỡ theo hướng Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, tạo điều kiện thuận lợi, ưu đãi về hạ tầng, đất đai, tài chính… cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tham gia xây dựng NOXH; lấy đầu tư công về hạ tầng cơ bản để dẫn dắt, thu hút đầu tư.

Trên thực tế, phát triển NOXH đang diễn ra không thuận lợi ở nhiều khía cạnh: quỹ đất, doanh nghiệp đầu tư, diện tích căn hộ, lãi suất vay vốn từ ngân hàng, thời gian vay vốn, đối tượng được mua NOXH. Về quỹ đất, nhiều địa phương không muốn dành đất xây nhà cho công nhân, người lao động thu nhập thấp, kể cả các đối tượng chính sách cần được ưu đãi. Một con số cho thấy, chỉ có khoảng 20% quỹ đất được dành cho NOXH, trong lúc 80% dành cho nhà ở thương mại.

Việc doanh nghiệp xây dựng NOXH và người dân tiếp cận vốn vay lãi suất hỗ trợ từ ngân hàng cũng khó khăn. Nếu như người mua NOXH vay với lãi suất 8,2% và chỉ ân hạn trong 10 năm, sau đó lãi suất sẽ thả nổi theo thị trường thì chắc chắn người thu nhập thấp sẽ phải suốt đời trả nợ ngân hàng.

Nhân đây cũng xin nêu một ví dụ về lãi suất vay đối với người được mua NOXH tại Thái Lan. Ngân hàng cho vay với tỷ lệ lên đến 100% giá trị căn hộ; các mức lãi suất cố định 3 năm là 4,5% và lãi suất sau 3 năm là lãi suất cố định 3 năm của ngân hàng nhà ở cộng thêm 0,75%. Cũng chính vì vậy mà Thái Lan đã phát triển rất mạnh NOXH. Số người được sở hữu căn hộ rất lớn.

Về giá bán NOXH. Mới đây, việc một chủ đầu tư ở Hà Nội mở bán căn hộ chung cư NOXH lập tức hàng nghìn người thức xuyên đêm chỉ để được “lấy số” đăng ký. Giá mở bán là 19 triệu đồng/m2. Như vậy, để có được căn hộ trung bình (khoảng 50m2) thì người mua phải có 950 triệu đồng. Số tiền lớn như vậy càng làm tiêu tan giấc mơ của người thu nhập thấp và nhiều khả năng căn hộ giá rẻ lại thuộc về người giàu.

Việc thứ hai xin được bàn là quản lý, sử dụng nhà chung cư, do không rõ ràng đã đẩy người dân đến chỗ thua thiệt từ đó thổi bùng lên mẫu thuẫn, kiện tụng.

Cần phải biết rằng, những quy định về quản lý, sử dụng nhà chung cư được đưa ra nhằm đảm bảo tính an toàn, tiện nghi, an ninh trật tự và sự hài lòng cho cư dân sinh sống tại chung cư. Các quy định này được trải dài từ việc sử dụng và quản lý khu vực chung, khu vực riêng, các khu vực chức năng như phòng sinh hoạt cộng đồng và khu vui chơi giải trí cho cư dân cho đến các quy định để đảm bảo an toàn khi sử dụng các thiết bị điện, an toàn trong phòng cháy chữa cháy…

Lâu nay, vấn đề sở hữu chung, sở hữu riêng tại chung cư đã gây nhiều bức xúc. Ví dụ, từ sự loay hoay trong việc xác định phần sở hữu chung, sở hữu riêng không rõ ràng nên việc xác định chỗ để xe nhà chung cư thuộc phần sở hữu nào đã trở thành nguyên nhân cho những mầm mống tranh chấp, “bán chỗ”.

Một việc nữa cũng gây bức xúc cư dân chung cư, đó là quy định về quản lý phí bảo trì. Tranh chấp giữa cư dân và chủ đầu tư về quỹ bảo trì chung cư 2% bùng nổ suốt thời gian qua. Trong một số trường hợp, cư dân chung cư đã căng băng-rôn đòi chủ đầu tư trả lại quỹ bảo trì cho ban quản trị tòa nhà. Tuy nhiên, chủ đầu tư khi là bên nắm giữ kinh phí bảo trì thì đã tính chuyện chiếm dụng số tiền này, cố tình chây ỳ, chậm chuyển trả để tận dụng dòng vốn vào mục đích khác. Thậm chí, còn nhiều trường hợp không bàn giao lại cho cư dân khi đã thành lập được Ban Quản trị. Tình trạng này một phần do ý thức của một bộ phận chủ đầu tư, một phần do quy định luật còn nhiều lỗ hổng, dễ bị lợi dụng.

Hy vọng Quốc hội sẽ sớm hoàn thiện dự thảo Luật Nhà ở, một bộ luật thiết thực bậc nhất với người dân.

Bắc Phong