Gỡ khó đấu thầu vật tư y tế
Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong mua sắm trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập, đặc biệt là xây dựng giá gói thầu, mới đây Bộ Y tế ban hành Thông tư 14/2023/TT-BYT về Quy định trình tự, thủ tục xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập.
Thông tư này đã thể chế hóa Nghị quyết 30/NQ-CP của Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế. Cụ thể, thông tư quy định, khi xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế, chủ đầu tư xác định giá gói thầu theo một trong các phương pháp: Thu thập báo giá do các cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế cung cấp; khảo sát giá trúng thầu của hàng hóa, dịch vụ tương tự; kết quả thẩm định giá của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, doanh nghiệp thẩm định giá.
Thông tư cũng quy định phương pháp được sử dụng đầu tiên là phương pháp thu thập báo giá của các nhà cung cấp. Trường hợp chủ đầu tư sử dụng từ 2 phương pháp xác định giá gói thầu trở lên thì có thể được lựa chọn giá cao nhất, phù hợp với khả năng tài chính và yêu cầu chuyên môn. Như vậy, tình trạng các cơ sở y tế phải mua trang thiết bị rẻ nhất nhưng không đáp ứng yêu cầu chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh đã được khắc phục.
Trao đổi về hiệu quả của Thông tư mới được ban hành nói trên, PGS.TS Đào Xuân Cơ - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Thông tư 14 là văn bản quan trọng hướng dẫn các bệnh viện thực hiện mua sắm vật tư, trang thiết bị y tế. Mặc dù chỉ có hiệu lực trong 6 tháng (hết năm 2023 khi Luật Đấu thầu có hiệu lực) nhưng Thông tư có ý nghĩa rất lớn bởi việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế không dừng một ngày, nhất là với bệnh viện công lập.
Lý giải sâu hơn, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai phân tích: Trước đây, việc mua sắm thiết bị y tế thực hiện theo thông tư của Bộ Tài chính, tuy nhiên, đây lại là hàng hóa rất đặc thù của ngành Y tế, không thể thực hiện đấu thầu, mua sắm như hàng hóa khác, do đó, các bệnh viện đều gặp nhiều vướng mắc.
Để tháo gỡ khó khăn này, trong tháng 3/2023, Nghị quyết 30 của Chính phủ ban hành đã gỡ rối về việc xây dựng gói thầu trang thiết bị. Mặc dù vậy, các gói thầu hàng hóa dịch vụ liên quan đến trang thiết bị như linh kiện, phụ kiện, dịch vụ bảo hành, bảo trì vẫn chưa được huớng dẫn. Nhiều cơ sở y tế có máy móc, thiết bị hỏng nằm “đắp chiếu” vì gặp khó khăn trong mua sắm linh kiện thay thế. Hơn lúc nào hết, Thông tư 14 đã giúp giải quyết các vấn đề tắc nghẽn này.
Dễ nhận thấy, Thông tư 14 đã tạo giải pháp giúp các bệnh viện thuận lợi hơn trong việc lấy báo giá để xây dựng giá gói thầu. Nếu chủ đầu tư sử dụng từ 2 phương pháp xác định giá gói thầu trở lên thì có thể được lựa chọn giá cao nhất, phù hợp với khả năng tài chính và yêu cầu chuyên môn. Do đó, không nhất thiết phải lấy đủ 3 bảng báo giá và cũng không cần phải lấy giá thấp nhất như trước đây.
PGS.TS Đào Xuân Cơ cho biết thêm: Thực tế, có những loại thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế của có một hãng phân phối, có một hãng sản xuất hoặc chỉ có một loại hóa chất phù hợp với máy đặt tại cơ sở y tế. Nếu ngày trước không có đủ 3 báo giá để đấu thầu thì bệnh viện rơi vào trạng thái chỉ định thầu. Không những thế, trước đây, nếu bệnh viện phải tìm nơi bán giá thấp nhất để mua, không mua được vật tư thuốc tốt nhất để dùng cho người bệnh. Giờ với Thông tư 14, các cơ sở y tế có thể mua được vật tư, thiết bị y tế với giá cao nhất.
Cùng quan điểm trên, nhiều lãnh đạo bệnh viện cho biết, với Thông tư 14, các bệnh viện thuận lợi hơn trong việc lấy báo giá để xây dựng giá gói thầu. Bởi hệ lụy của việc “lấy giá thấp nhất” trước đây đã sinh ra chuyện trang thiết bị mua về không sử dụng được.
TS. BS. Nguyễn Công Hựu - Giám đốc Bệnh viện E bày tỏ: Sau rất nhiều trông chờ, Thông tư 14 ra đời đã gỡ được nhiều vướng mắc mà các bệnh viện công lập đang mắc phải, đặc biệt là các gói thầu dịch vụ liên quan đến trang thiết bị như linh kiện, phụ kiện, dịch vụ bảo hành bảo trì. Có Thông tư 14, bệnh viện bắt tay vào mua sắm và tiếp tục thực hiện các gói dự án đã lên kế hoạch trước.