Vụ '“chuyến bay giải cứu': Làm rõ hành vi đưa và nhận hối lộ

Trong vụ án này, có 54 bị cáo bị Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tối cao truy tố về các tội “đưa hối lộ”, “nhận hối lộ”, “môi giới hối lộ”, “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Trong số 21 bị cáo bị truy tố về tội “nhận hối lộ”, có 18 người bị Viện KSND tối cao truy tố ở điểm a khoản 4 Điều 354 BLHS, có khung hình phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Trong số đó có Phạm Trung Kiên (cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế), Vũ Anh Tuấn (cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an), Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao), Tô Anh Dũng (cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao), Đỗ Hoàng Tùng (cựu Phó cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao)…

Hơn 100 luật sư tham gia phiên tòa

Đưa vụ án ra xét xử, TAND TP Hà Nội đã triệu tập hơn 30 người làm chứng, 16 công ty và hơn 40 cá nhân có liên quan, hơn 100 luật sư tham gia bào chữa tại tòa. Một số người liên quan và một số người làm chứng được Tòa triệu tập đã vắng mặt. Hội đồng xét xử cho biết, sẽ tiếp tục triệu tập những người liên quan tới phiên tòa trong những ngày xét xử tiếp theo.

Theo cáo trạng, khi dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng, chống dịch. Chính phủ đã giao Văn phòng Chính phủ, Tổ công tác của một số bộ, ngành, địa phương thực hiện quy trình cấp phép chuyến bay và cho chủ trương cách ly.

Thực hiện chủ trương này, trong quá trình cấp phép các chuyến bay, phê duyệt cách ly tại địa phương và giải quyết vụ việc, từ tháng 9/2020 đến tháng 12/2022, có 25 cá nhân đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ được giao để nhận hối lộ tổng cộng gần 165 tỷ đồng và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại hơn 10 tỷ đồng.

Viện KSND xác định, 23 cá nhân là đại diện các doanh nghiệp đã đưa hối lộ hơn 226 tỷ đồng, 4 cá nhân môi giới hối lộ hơn 74 tỷ đồng và lừa đảo chiếm đoạt số tiền gần 25 tỷ đồng.

Đối với hành vi sai phạm của bị cáo Tô Anh Dũng, cáo trạng của VKS kết luận, bị cáo Dũng đã nhận hối lộ tổng số tiền 21,5 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, bị cáo Tô Anh Dũng và gia đình nộp số tiền 2 tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, trước khi phiên tòa xét xử được diễn ra, luật sư bào chữa cho bị cáo Dũng cho hay đến nay cựu Thứ trưởng Tô Anh Dũng và gia đình đã nộp 16,2 tỷ đồng khắc phục hậu quả.

Luật sư cho biết trong thời gian qua, ông Tô Anh Dũng bày tỏ nhận thức được hành vi của mình là không đúng và tự trách bản thân rất nhiều, ăn năn, hối lỗi, thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan điều tra để sửa chữa lỗi lầm, mong được hưởng khoan hồng của pháp luật.

Chia sẻ bên lề phiên tòa xét xử vụ án “chuyến bay giải cứu”, luật sư Trịnh Văn Tuyến (Văn phòng Luật sư Giang Thanh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) - một trong 3 luật sư bào chữa cho bị cáo Chử Xuân Dũng (cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội) cho biết, quá trình điều tra, bị cáo Dũng đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và luôn day dứt về hành vi của bản thân. Hiện bị cáo vẫn đang tích cực tác động gia đình, người thân để ngay trong phiên tòa sơ thẩm này sẽ khắc phục hết số tiền bị cáo buộc hưởng lợi bất chính.

Cựu cán bộ Đại sứ quán thu tiền trái quy định

Liên quan đến hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” của các cán bộ Đại sứ quán (ĐSQ) Việt Nam tại Malaysia, cáo trạng nêu rõ, tháng 5/2020, ông Trần Việt Thái được bổ nhiệm làm Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Malaysia, có nhiệm vụ chỉ đạo, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ĐSQ Việt Nam tại Malaysia. Ông Thái là người chỉ đạo và chịu trách nhiệm trong việc tổ chức các chuyến bay giải cứu đưa công dân Việt Nam ở Malaysia về nước trong đại dịch Covid-19.

Từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022, ĐSQ Việt Nam tại Malaysia đã tổ chức 21 chuyến bay giải cứu đưa công dân Việt Nam từ Malaysia về nước; trong đó, từ tháng 5/2021 đến tháng 1/2022, tổ chức 8 chuyến bay “giải cứu”, đưa 1.891 người đã chấp hành xong án phạt tù ở 19 trại chờ tại Malaysia (người mãn hạn tù) về nước.

Theo cáo trạng, để tổ chức 8 chuyến bay đưa người mãn hạn tù về nước, Trần Việt Thái đã phân công, chỉ đạo Nguyễn Hoàng Linh và Nguyễn Lê Ngọc Anh (cùng là Bí thư thứ Hai) chịu trách nhiệm chính tổ chức chuyến bay, khảo sát tại các trại chờ, xây dựng kế hoạch, phương án, đề xuất kinh phí, mức thu, chi.

Sau khi khảo sát tại các trại chờ, Ngọc Anh, Hoàng Linh và Minh Phương bàn bạc, đề xuất và được Trần Việt Thái quyết định mức thu 20,3 triệu đồng/người mãn hạn tù có hộ chiếu; gần 25 triệu đồng/người không có hộ chiếu (trong đó, thu để cấp hộ chiếu là 4,6 triệu đồng/cuốn). Những người ở đảo xa cần mua vé máy bay thì mức thu từ 30 - 35 triệu đồng/người.

Sau khi thông báo mức thu tiền trên, ĐSQ Việt Nam yêu cầu người thân, chủ lao động của những người mãn hạn tù nộp tiền vào tài khoản.

Ngoài ra, Nguyễn Lê Ngọc Anh lập nhóm Zalo để cùng kiểm tra, giám sát, quản lý số tiền thu được trong việc tổ chức các chuyến bay. Theo cáo trạng, tổng số tiền đã thu được của người thân hoặc chủ lao động của những người mãn hạn tù qua các tài khoản được cung cấp là 44,6 tỷ đồng.

Trần Việt Thái đã chỉ đạo sử dụng 33 tỷ đồng để chi phí cho việc tổ chức 8 chuyến bay. Số tiền còn lại hơn 1,1 tỷ đồng để thanh toán chi phí hỏa táng cho những người mãn hạn tù tại các trại của Malaysia bị chết vì mắc Covid-19.

Hơn 10,4 tỷ đồng, Trần Việt Thái đã chỉ đạo sử dụng hơn 5,4 tỷ đồng chi cho các cán bộ, nhân viên ĐSQ. Trong đó, Trần Việt Thái được hưởng 580 triệu đồng; Nguyễn Lê Ngọc Anh và Nguyễn Hoàng Linh mỗi người được hưởng 480 triệu đồng; Đặng Minh Phương được hưởng 220 triệu đồng…

Số tiền còn lại, Trần Việt Thái giao cho thủ quỹ Dương Hương Ly quản lý tại ĐSQ Việt Nam tại Malaysia. Ngày 28/3/2023, Dương Hương Ly đã giao nộp lại toàn bộ số tiền trên cho Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.

VKS kết luận, trong quá trình tổ chức 8 chuyến bay “giải cứu” đưa người mãn hạn tù ở Malaysia về nước, các bị cáo đã thu tiền trái quy định của pháp luật và cao hơn chi phí thực tế từ những người mãn hạn tù để chi và hưởng lợi bất chính, gây thiệt hại số tiền hơn 10,4 tỷ đồng. Đặng Minh Phương liên đới gây thiệt hại số tiền hơn 5,7 tỷ đồng.

Về hưởng lợi bất chính, theo cáo trạng, Trần Việt Thái nhận 580 triệu đồng; Nguyễn Lê Ngọc Anh, Nguyễn Hoàng Linh mỗi người nhận 480 triệu đồng; Đặng Minh Phương nhận 220 triệu đồng.

Quá trình điều tra, Trần Việt Thái nộp hơn 5,5 tỷ đồng, Nguyễn Hoàng Linh nộp 480 triệu đồng, Đặng Minh Phương nộp 220 triệu đồng để khắc phục hậu quả.

Hôm nay phiên tòa tiếp tục làm việc.

Nhật Thu