Ý tưởng táo bạo giải quyết khủng hoảng khí hậu

Thuê 6.100 ha để nuôi trồng tảo

Công ty khởi nghiệp Brilliant Planet có trụ sở tại London (Anh) đã thuê 6.100 ha đất bên ngoài thị trấn ven biển xa xôi Akhfenir thuộc miền Nam Maroc, nằm ở phía Bắc Đại Tây Dương và phía Nam sa mạc Sahara. Và nó đang được sử dụng nó để nuôi trồng tảo.

Tảo hấp thụ carbon dioxide trong khí quyển và thải ra oxy thông qua quá trình quang hợp. Giám đốc Điều hành của Brilliant Planet, ông Adam Taylor cho biết, công ty đã phát triển một phương pháp nuôi tảo với tốc độ theo cấp số nhân, bắt đầu từ một cốc thủy tinh trong phòng thí nghiệm và kết thúc ở các hồ nước biển có nguồn gốc địa phương rộng 12.000 m2.

Ông Taylor cho biết, giải pháp này tái hiện quá trình nở hoa của tảo tự nhiên và một ống nghiệm tảo có thể nhân lên để lấp đầy 16 hồ bơi khổng lồ - tương đương 77 hồ bơi cỡ Olympic - chỉ trong 30 ngày.

Tảo được chiết ra khỏi nước, sau đó bơm lên tòa tháp 10 tầng và phun vào không khí sa mạc. Trong khoảng 30 giây để chạm tới mặt đất, không khí nóng làm khô sinh khối, để lại những mảnh tảo siêu mặn có thể được thu thập và chôn vùi nông, cô lập carbon của chúng trong hàng nghìn năm.

“Các giải pháp dựa vào thiên nhiên là một cách tuyệt vời để loại bỏ carbon” - ông Taylor nói, đồng thời cho rằng, sa mạc là môi trường chưa được tận dụng. Chi phí thuê đất ở sa mạc không cao, bởi các chính phủ rất nhiệt tình thúc đẩy các hoạt động kinh tế ở đây. Giải pháp này cũng không phải cạnh tranh với các trang trại, không xung đột với rừng và không làm phiền người dân”.

Tranh luận các giải pháp

Theo ước tính của Ủy ban về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (IPCC), hàng trăm tỷ tấn carbon dioxide sẽ cần phải được loại bỏ khỏi khí quyển vào năm 2100 để hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C.

Nhiều giải pháp thu giữ carbon đã được đề xuất, trong đó đáng chú ý nhất là thu giữ khí carbon trực tiếp. Công nghệ này đã nhận được sự hỗ trợ trị giá hàng tỷ đô la của Bộ Năng lượng Mỹ, sử dụng máy móc có bộ lọc để lọc carbon dioxide khỏi khí quyển, sau đó có thể được lưu trữ dưới lòng đất hoặc sử dụng trong các vật liệu như bê tông. Tuy nhiên, nó vẫn còn ở quy mô nhỏ, trong khi những người không ủng hộ cho rằng nó đắt tiền, tốn nhiều năng lượng và chưa được chứng minh.

Các giải pháp khác, chẳng hạn như trồng cây, sử dụng than sinh học và năng lượng sinh học với khả năng thu hồi và lưu trữ carbon. Mỗi giải pháp đều có ưu và nhược điểm, bao gồm cơ sở hạ tầng cần thiết và thời gian cô lập.

Trong khi đó, ông Taylor tuyên bố rằng, giải pháp của Brilliant Planet có thể loại bỏ vĩnh viễn lượng carbon dioxide trong khí quyển trên mỗi ha đất, nhiều hơn 30 lần so với một khu rừng điển hình ở châu Âu.

Bà Fatna Ikrame El Fannev - một kỹ sư môi trường và đồng sáng lập phong trào Thanh niên vì khí hậu Maroc - đã mô tả việc sử dụng tảo là “một chiến lược mới và đầy hứa hẹn”, “thể hiện việc sử dụng sáng tạo quy trình tự nhiên để giải quyết vấn đề cấp bách”.

Bà El Fannev cho biết, đặc điểm địa lý của Maroc khiến nơi đây trở thành một môi trường phù hợp. Với những vùng sa mạc rộng lớn có thể được chuyển đổi cho các dự án thu hồi và lưu trữ carbon.

Tuy nhiên, bà El Fanne cũng bày tỏ sự thận trọng: “Việc sản xuất vi tảo trên quy mô lớn có thể gây hại cho hệ sinh thái địa phương, làm cạn kiệt nguồn nước và thay đổi môi trường sống. Các phương pháp quản lý đất bền vững, tiêu thụ nước hiệu quả, phục hồi sinh thái, tuân thủ quy định, sự tham gia của cộng đồng và giám sát liên tục là bắt buộc”.

Tảo sẽ nở hoa?

Địa điểm thí điểm của Brilliant Planet có diện tích 3 ha và sẽ mở rộng thành cơ sở rộng 30 ha tại Akhfenir vào năm tới. Công ty có kế hoạch xây dựng một trang trại rộng 200 ha, sau đó là một trang trại rộng 1.000 ha tại địa điểm này. Vào tháng 7, công ty đã công bố thỏa thuận lớn đầu tiên với công ty công nghệ toàn cầu Block, để loại bỏ 1.500 tấn carbon dioxide vào năm 2027.

Các kế hoạch bù đắp carbon đang ngày càng phổ biến nhưng ngành công nghiệp này lại bị cáo buộc là thiếu minh bạch và thiếu quy định, với hiệu quả đáng ngờ. Ông Robert Höglund - một cố vấn khí hậu độc lập, đồng sáng lập cdr.fyi, một nền tảng giám sát thị trường toàn cầu về loại bỏ carbon dioxide - cho biết, hầu hết các khoản tín dụng carbon được mua đều ở dạng tránh (chẳng hạn như tránh phá rừng) hơn là loại bỏ carbon.

“Trong số hơn 4 triệu tấn CO2 được mua bởi các công ty niêm yết, chỉ hơn 2% đã được loại bỏ cho đến nay - nhưng điều đó không hẳn là nguyên nhân gây lo ngại” - ông Robert Höglund nói và giải thích: “Lý do chính để mua loại bỏ carbon ngày hôm nay là để đổi mới hơn nữa và giúp lĩnh vực non trẻ phát triển để đáp ứng nhu cầu trong tương lai, chứ không phải để tối đa hóa số tấn loại bỏ hiện nay. Bằng cách mua trước hàng tấn từ các công ty khởi nghiệp, các cơ sở đầu tiên có thể được xây dựng và các phương pháp đã được thử nghiệm”.

Ông chủ Brilliant Planet hy vọng, những mảnh tảo hữu hình, có thể cân được sẽ khiến mô hình của công ty trở nên hấp dẫn. Brilliant Planet cho đến nay đã nhận được hơn 26 triệu USD tiền đầu tư và một vòng cấp vốn khác dự kiến sẽ diễn ra vào cuối năm nay.

Mục tiêu của công ty là loại bỏ một triệu tấn carbon dioxide mỗi năm – tương đương lượng khí thải hàng năm của 217.000 chiếc xe ô tô - vào cuối thập niên này. Và điều đó sẽ đòi hỏi 10.000 ha trên nhiều địa điểm và khoản đầu tư khoảng 1 tỷ USD. Liệu tảo có phải là giải pháp mà thế giới cần hay không vẫn còn phải xem xét. Nhưng ý tưởng này đang ngày càng lan rộng.

Dù giải pháp nuôi trồng tảo đang được phát triển, nhưng có một sự thừa nhận rằng, một công ty không thể làm tất cả và không thể đi một mình. Ý tưởng của công ty Brilliant Planet chỉ một phần của một nhóm gồm khoảng 40 đến 50 ý tưởng kỳ lạ và tuyệt vời về cách mọi người có thể loại bỏ carbon khỏi khí quyển.

Hà Anh