Ninh Bình: Nhiều di tích xuống cấp nghiêm trọng
Trong số 395 di tích được xếp hạng ở tỉnh Ninh Bình, có 314 di tích cấp tỉnh, 78 di tích cấp quốc gia. Qua khảo sát, các di tích này đều có tuổi thọ trên 100 năm nên đã xuống cấp, nhiều di tích đang ở mức báo động.
Trên địa bàn tỉnh Ninh Bình hiện có 1.821 di tích được kiểm kê ở 143 xã, phường, thị trấn, trong đó, có 447 đền, 343 ngôi chùa, 263 đình, 98 miếu, 51 phủ, 165 nhà thờ công giáo, 255 nhà thờ họ. Trong số 395 di tích được xếp hạng, có 314 di tích cấp tỉnh, 78 di tích cấp quốc gia, 3 di tích cấp quốc gia đặc biệt là khu du lịch sinh thái Tràng An - Tam Cốc - Bích Động; Cố đô Hoa Lư và núi Non Nước và 1 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới là quần thể danh thắng Tràng An.
Từ năm 2015, UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành quy chế quản lý bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng trên địa bàn tỉnh. Hàng năm, nhà nước cũng đã quan tâm đầu tư kinh phí để trùng tu và tôn tạo nhưng nguồn lực này chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Hiện nay, hầu hết các di tích trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đều có tuổi thọ trên 100 năm nên đã có dấu hiệu xuống cấp, nhiều di tích đang ở mức báo động.
Trên địa bàn huyện Yên Mô, hiện có 68 di tích được xếp hạng cấp tỉnh và quốc gia. Năm 2022 và 2023, toàn huyện có 10 di tích được tỉnh hỗ trợ kinh phí trùng tu, tôn tạo.
Di tích đền Thái Phó Lê Niệm, xã Yên Mạc, huyện Yên Mô được xếp hạng di tích quốc gia, hiện nay, phần tiền đường có mái ngói sụt, vỡ ở 2 đốc nhà; vì kèo mối mọt xông. Tại 2 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh là đền thượng Tịch Trân ở xã Khánh Thượng và đền Thượng làng Ngọc Lâm, xã Yên Lâm, hiện cũng chung tình trạng xuống cấp khi các cột kèo bị mục nát, phần mái ngói bị vỡ, có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.
Di tích cấp Quốc gia chùa và động Bàn Long (xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư) được xếp hạng từ năm 1994, hiện nay, phần nhà thờ tổ, nhà thờ mẫu bị lún, sụt, tường nứt, ngói vỡ, mưa dột nhiều chỗ, vi kèo mối xông. Cách đó không xa là di tích quốc gia đền Đông Hội, xã Ninh An, được xếp hạng năm 1993. Do di tích này nằm ngoài hành lang đê nên hàng năm thường xuyên bị ngập lụt, bởi vậy, các cột nhà bị mối, mọt xông, xuống cấp, các bức tường chắn trước di tích với kiến trúc cổ xưa có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào...
Gia Viễn là huyện có 55 di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh và quốc gia, từ năm 2021 đến ngày 30/6/2023, huyện này đã có 9 di tích được hỗ trợ kinh phí chống xuống cấp hàng năm, 4 di tích được đầu tư tôn tạo, tu bổ từ nguồn kinh phí của tỉnh Ninh Bình. Tuy số tiền để trùng tu di tích là rất lớn, nhưng chỉ như “muối bỏ bể”, chưa thấm vào đâu đối với thực trạng di tích xuống cấp từng ngày.
Theo đại diện Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình, từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã chi hơn 132 tỷ đồng từ ngân sách để hỗ trợ tu bổ chống xuống cấp 99 di tích.