Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn đón nhận 'Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia'
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định công bố Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ Nhảy lửa của người Pà Thẻn, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là vinh dự vô vùng lớn ghi nhận tập tục cổ trong đời sống văn hóa tinh thần của người Pà Thẻn đã được gìn giữ truyền đời qua hàng trăm năm.
Căn cứ Kế hoạch số 139/KH-UBND ngày 15/8/2023 của Uỷ ban nhân dân huyện về việc tham gia và tổ chức các hoạt động hưởng ứng Chương trình du lịch “Qua những miền di sản Việt Bắc” lần thứ XIV và Lễ hội Thành Tuyên năm 2023.
Tối 26/9, tại sân vận động thôn Nà Nghè, xã Hồng Quang, UBND huyện Lâm Bình long trọng tổ chức Lễ đón nhận Chứng nhận “Lễ Nhảy lửa của người Pà Thẻn, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang” được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tới dự buổi lễ có các đồng chí lãnh đạo Cục Di sản văn hoá, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; lãnh đạo UBND tỉnh; Mặt trận Tổ quốc; Sở VHTT&DL… cùng đông đảo người dân và du khách.
Ông Nguyễn Thành Trung, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Lâm Bình chia sẻ: “Đây là vinh dự lớn của người dân Lâm Bình nói chung. Lễ đón nhận nhằm quảng bá và tôn vinh những giá trị văn hóa đặc sắc Lễ Nhảy lửa của người Pà Thẻn được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; qua đó nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội truyền thống, góp phần gìn giữ di sản văn hóa đặc sắc dân tộc. Đồng thời phát huy giá trị cùng với phát triển du lịch, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân”.
Dân tộc Pà Thẻn (còn có tên gọi là Pà Hưng), là dân tộc có tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Mông – Dao. Đây là dân tộc có dân số ít với khoảng 700 nhân khẩu, cư trú chủ yếu tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình và xã Linh Phú, huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang).
Theo gia phả người Pà Thẻn ghi lại, việc nhảy lửa nhằm truyền dạy cho con cháu đời sau cách để xua đi nỗi sợ hãi, yếu đuối, cùng với các bài cúng, bài chú cầu xin sức mạnh từ thần linh, giúp cho con người can đảm, mạnh mẽ, biết vượt qua gian nguy thử thách.
Trong đời sống tinh thần, người Pà Thẻn quan niệm họ luôn có các vị thần che chở, giúp đỡ vượt qua nguy hiểm, hoạn nạn để sinh tồn và phát triển. Đối với người Pà Thẻn, vị thần tối cao nhất là thần lửa, lửa mang lại sự may mắn, no ấm, thắp sáng niềm tin hy vọng. Vì vậy, khi Lễ hội nhảy lửa diễn ra thì tất cả mọi người trong làng đều có mặt để hò reo cổ vũ, tỏ lòng thành kính. Nhảy lửa là một nghi lễ để đón rước thần thánh xuống trần gian cùng vui với dân làng, xin phù hộ cho dân làng thêm sức khoẻ, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt.
Nghi lễ thực hành Lễ hội Nhảy lửa
Lễ hội nhảy lửa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn là minh chứng cho sức mạnh, cho quá trình lao động, chế ngự thiên nhiên để sinh tồn và phát triển của con người. Đây không chỉ là ngày vui của người Pà Thẻn, không chỉ có ý nghĩa gắn kết cộng đồng mà còn bảo lưu được rất nhiều giá trị văn hóa truyền thống từ đời này qua đời khác.
Nghi lễ Nhảy lửa hiện nay đã trở thành một lễ hội lớn thường niên và luôn là sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn nhiều du khách khắp nơi. Với lợi thế có khu du lịch sinh thái Na Hang – Lâm Bình rộng hàng chục nghìn hecta, được ví như Vịnh Hạ Long thứ 2 của Việt Nam với vô vàn cảnh sắc nguyên sơ tự nhiên. Lâm Bình hiện đang là địa điểm được đông đảo du khách khắp nơi tìm về ngoạn cảnh trong hành trình du lịch khám phá miền đất kỳ vĩ phía Bắc Tổ quốc.