Lào Cai: Kiểm toán nhà nước kiến nghị thu hồi nộp ngân sách hơn 64,7 tỷ đồng

Qua đó KTNN đã kiến nghị các đơn vị phải nộp ngân sách nhà nước (NSNN) các khoản thuế hơn 70 triệu đồng; thu hồi nộp NSNN 64,723 tỷ đồng, trong đó các khoản chi sai quy định 225 triệu đồng, kinh phí thừa 64,498 tỷ đồng; giảm dự toán, giảm thanh toán năm sau 44,29 tỷ đồng.

Nhiều bất cập trong thu - chi ngân sách, chi thường xuyên và chi đầu tư

KTNN đánh giá, năm 2022 là năm đầu thực hiện thời kỳ ổn định ngân sách giai đoạn 2022-2025, tỉnh Lào Cai đã có nhiều cố gắng trong quản lý, chỉ đạo, điều hành dự toán NSNN, nhưng tình hình triển khai thực hiện vẫn còn nhiều bất cập.

Về thu ngân sách, báo cáo kiểm toán nêu rõ, dự toán thu nội địa năm 2022 của tỉnh xây dựng bằng 106,5% số ước thực hiện năm 2021, tuy nhiên, số ước thực hiện năm 2021 mới chỉ bằng 79,6% số thực hiện năm 2021.

Một số chỉ tiêu lập, giao dự toán thu nội địa chưa sát với khả năng thực hiện. Tại 05 huyện, thị xã, thành phố được kiểm toán đã giao dự toán thu tiền sử dụng đất chưa sát với khả năng thực hiện; chưa bao quát hết nguồn thu...

Về công tác quản lý nợ thuế, tỉnh chưa cập nhật đầy đủ nợ tiền thuê đất 3.134 triệu đồng, nợ tiền sử dụng đất 12.533 triệu đồng, tiền chậm nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất 1.716 triệu đồng vào ứng dụng quản lý thuế tập trung. Tại 05 huyện, thị xã, thành phố được kiểm toán chi tiết: một số huyện chưa đạt chỉ tiêu thu tối thiểu; phân loại nợ đọng tiền sử dụng đất chưa phù hợp so với hướng dẫn.

Về công tác quản lý tiền thu sử dụng đất, tiền thuê đất, một số tổ chức hoạt động khai thác khoáng sản chưa làm thủ tục thuê đất; thông tin diện tích đất tại 01 Phiếu chuyển thông tin của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh Lào Cai chưa đúng quy định dẫn đến xác định đơn giá thuê đất có thể chưa phù hợp.

Một số tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất đã bỏ địa chỉ kinh doanh nhiều năm chưa được xử lý thu hồi đất thuê, Chi cục Thuế khu vực Lào Cai - Mường Khương không tiếp tục xác định tiền thuê đất hàng năm cho 07 tổ chức được Nhà nước cho thuê đất đã bỏ địa chỉ kinh doanh, chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi đất là chưa đúng quy định tại Luật Đất đai.

Các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính khối tỉnh chưa làm thủ tục thuê đất theo quy định. Một số tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất đã bỏ địa chỉ kinh doanh nhiều năm chưa được xử lý thu hồi đất thuê...

Về chi thường xuyên, đối với chi các chương trình mục tiêu, bổ sung có mục tiêu vẫn còn kinh phí hết nhiệm vụ chi chưa nộp trả cấp trên 64.497 triệu đồng.

Chi chuyển nguồn còn cao; chuyển nguồn ngân sách năm 2022 sang năm 2023 kinh phí hết nhiệm vụ chi, chưa nộp trả 37.696 triệu đồng.

Số liệu báo cáo địa phương nguồn cải cách tiền lương còn dư năm 2022 chuyển sang năm 2023 là 729.217 triệu đồng; số kiểm toán là 778.065 triệu đồng; nguồn chuyển năm sau tăng so với số báo cáo của địa phương 48.848 triệu đồng.

KTNN phát hiện và kiến nghị phải điều chỉnh giảm giá trị trúng thầu gói thầu xây lắp số 04 của dự án Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Lào Cai, số tiền 68,8 triệu đồng; Huyện Mường Khương bố trí đủ 70% tăng thu năm 2022 làm nguồn cải cách tiền lương năm 2023 số tiền 4.949 triệu đồng; Huyện Bảo Yên bố trí hoàn trả nguồn phụ cấp lương theo biên chế, vị trí việc làm dùng chi trả các chế độ đảm bảo xã hội số tiền 3.073 triệu đồng; Chủ đầu tư rà soát, tập hợp chứng chỉ chất lượng, xuất xứ của 02 Trạm biến áp T3, T4 làm cơ sở nghiệm thu theo quy định, số tiền 3.672 triệu đồng; Sở Tài chính theo dõi nguồn kinh phí cải cách tiền lương tính tăng thêm các đơn vị số tiền 1.723 triệu đồng.

Tạm ứng ngân sách từ nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi ngân sách tỉnh, lũy kế đến 31/12/2021 là 33.048 triệu đồng, số dư ứng chưa thu hồi là 28.092 triệu đồng.

Ứng trước dự toán từ ngân sách trung ương lũy kế đến 31/12/2021 để thực hiện các dự án, công trình xây dựng cơ bản là 589.030 triệu đồng (không phát sinh ứng trước trong năm 2022), đến thời điểm kiểm toán (tháng 5/2023), Trung ương chưa bố trí dự toán để thu hồi vốn ứng trước.

Về chi đầu tư, KTNN xác định, nguồn vốn ngân sách địa phương trong kế hoạch đầu tư công năm 2022 của UBND tỉnh chưa có danh mục dự án chi tiết trước 31/12/2021 với tổng số tiền là 1.582.469 triệu đồng, chưa phân bổ chi tiết kế hoạch vốn trung ương hỗ trợ 100.000 triệu đồng - điều này chưa phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công. Vẫn còn 4/5 huyện, thị xã, thành phố được kiểm toán chi tiết chưa ưu tiên bố trí vốn năm 2022 để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản theo quy định. Một số dự án được bố trí vốn nhưng chưa giải ngân hoặc tỷ lệ giải ngân thấp.

Nợ đọng xây dựng cơ bản của tỉnh đến hết năm 2021 là 245.883 triệu đồng (ngân sách tỉnh); đến hết năm 2022 là 307.231 triệu đồng, trong đó nợ mới phát sinh là 61.348 triệu đồng. Vốn năm 2023 đã được tỉnh phân bổ để trả nợ nên đến hết tháng 6/2023 còn nợ 100.910 triệu đồng.

Kiến nghị chấn chỉnh thiếu sót, khắc phục “lỗ hổng” chính sách

Từ những bất cập đã phát hiện, KTNN kiến nghị các đơn vị của tỉnh Lào Cai phải xử lý tài chính thông qua nộp NSNN các khoản thuế hơn 70 triệu đồng; thu hồi nộp NSNN các khoản chi sai quy định, kinh phí thừa hơn 64,723 tỷ đồng; giảm dự toán, thanh toán năm sau 44,29 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, KTNN còn kiến nghị một số chủ đầu tư phải có trách nhiệm giảm trừ khi thanh toán 4,13 tỷ đồng và thu hồi, nộp trả ngân sách hơn 69 triệu đồng, trường hợp không giảm trừ, thu hồi được thì xử lý trách nhiệm chủ đầu tư theo quy định.

KTNN đã kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai và các đơn vị trực thuộc được kiểm toán chấn chỉnh, rút kinh nghiệm đối với những hạn chế, tồn tại đã được chỉ ra.

Đồng thời kiến nghị Sở Tài chính xác định chính xác nguồn và nhu cầu kinh cải cách tiền lương; rà soát, nộp trả kinh phí hết nhiệm vụ chi; chủ động tham mưu cho UBND tỉnh các giải pháp để thu hồi vốn tạm ứng nhàn rỗi của ngân sách địa phương kéo dài nhiều năm.

Sở Kế hoạch và Đầu tư cần tham mưu phân bổ, giao kế hoạch vốn đảm bảo thời gian, danh mục chi tiết theo quy định; đảm bảo bố trí vốn để thu hồi ứng trước dự toán theo quy định.

Kho bạc nhà nước cần tăng cường theo dõi, đôn đốc và báo cáo kịp thời tình hình thu hồi tạm ứng vốn đầu tư (các dự án tạm ứng quá hạn, kéo dài và có nhiều vướng mắc).

Sở Tài nguyên và Môi trường cần phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra xác định lại vị trí 01 thửa đất để làm cơ sở giúp cơ quan thuế xác định đơn giá thuê đất theo đúng quy định, truy thu tiền thuê đất (nếu có). Kiểm tra, rà soát các diện tích đất các đơn vị đang quản lý, sử dụng chưa đầy đủ thủ tục thuê đất để xử lý theo quy định, đồng thời kiểm tra, xác định diện tích, thời gian thuê đất để truy thu tiền thu đất theo quy định đối với một số doanh nghiệp.

Cùng với đó, kiểm tra xác định việc các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính chưa làm thủ tục thuê đất; kiểm tra xác định chính thức tiền cấp quyền khai thác khoáng sản của 01 doanh nghiệp.

Đáng chú ý, KTNN đã đưa ra những kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể cá nhân có liên quan trong việc chậm rà soát, xử lý theo quy định đối với việc Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đang sử dụng diện tích đất cho hoạt động khai thác khoáng sản, nhưng chưa có hồ sơ thuê đất; việc điều chỉnh quy mô dự án Kè 2 bên suối khu trung tâm xã Bản Hồ, thị xã Sa Pa (bảo vệ dân cư), nạo vét lòng suối, dẫn đến mất tiền khảo sát, thiết kế nhưng không sử dụng do cắt giảm 01 tuyến kè (Tuyến kè bờ tả Suối Nậm Pu 200m).

Đối với HĐND tỉnh Lào Cai, KTNN nêu rõ cần rà soát, sửa đổi nội dung quy định tại khoản 2 Điều 1 của Nghị quyết số 21/2019/NQ-HĐND ngày 06/12/2019 đang quy định “Trong thời gian giữa 02 kỳ họp, HĐND tỉnh giao UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án cần thiết, thuộc quy mô nhóm C theo quy định tại Điều 8 Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14…” thành “Trong thời gian giữa 02 kỳ họp, HĐND tỉnh giao UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án cần thiết, thuộc quy mô nhóm C theo quy định tại Điều 10 Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14…”, cho đúng quy định tại Luật đầu tư công số 39/2019/QH14.

Đối với Bộ Tài chính, KTNN yêu cầu khi thẩm định nguồn và nhu cầu thực hiện cải cách tiền lương, các chính sách an sinh xã hội năm 2022 của tỉnh Lào Cai thì lưu ý nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư chuyển năm 2023 kiểm toán xác định 697.361 triệu đồng và lưu ý một số chính sách nguồn trung ương đảm bảo tỉnh đang báo cáo thiếu nguồn trong năm 2022 là 40.115 triệu đồng.

Còn với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, KTNN yêu cầu tiếp tục trình Chính phủ bố trí vốn để thu hồi ứng trước dự toán ngân sách trung ương đối với các công trình, dự án của tỉnh Lào Cai đã qua nhiều năm, số tiền 589.030 triệu đồng.

Và với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, KTNN kiến nghị phải tham mưu cho Chính phủ xem xét, sửa đổi, bổ sung Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ (trong đó bổ sung quy định việc chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng đối với cơ sở nuôi trồng thủy sản là hợp tác xã); Nghị định số 35/2019/NĐ-CP ngày 25/4/2019 của Chính phủ (bổ sung quy định xử phạt đối với hành vi chậm nộp tiền trồng rừng thay thế của các chủ dự án).

QUỲNH ANH