Làng lụa Vạn Phúc: Gìn giữ nét riêng có

Hồi sinh

Du khách đặt chân đến làng Vạn Phúc (quận Hà Đông, Hà Nội) hôm nay, ai cũng phải trầm trồ trước vẻ đẹp nên thơ của làng lụa. Sự kết hợp vữa nét truyền thống và hiện đại đã khiến cho làng Vạn Phúc ngày càng thu hút du khách trong và ngoài nước.

Nằm bên dòng sông Nhuệ hiền hòa, phường Vạn Phúc không những nổi tiếng với nghề dệt lụa cổ truyền mà còn là địa chỉ đỏ của cách mạng Việt Nam. Nơi đây đã diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng và hôm nay, làng cách mạng đang vững bước trong tiến trình phát triển với vai trò một điểm du lịch hấp dẫn của Hà Nội.

Khi xưa, nhiều gia đình trong làng từng là nơi ở và làm việc của cán bộ cách mạng. Tiêu biểu như nhà cụ Nguyễn Văn Chắt từng là nơi ở và làm việc của đồng chí Trường Chinh khi đồng chí về công tác tại Vạn Phúc vào tháng 7/1940, cũng là nơi nuôi dưỡng và bảo vệ an toàn cho đồng chí Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt, Trần Đăng Ninh, Lê Liên…

Không chỉ nổi tiếng là làng cách mạng, Vạn Phúc còn được du khách gần xa biết đến với nghề dệt lụa nổi tiếng. Những sản phẩm lụa Vạn Phúc đã trở thành thương hiệu vươn ra cả thị trường thế giới.

Với những ai yêu lụa Vạn Phúc khi về nơi đây như được trở lại cội nguồn với nhiều nét xưa cũ. Bao đời nay, lụa Vạn Phúc chỉ sử dụng chất liệu tơ tằm truyền thống, do bàn tay của người lao động tạo nên. Điều đáng quý là các sản phẩm ở đây được làm từ nguyên liệu tự nhiên, có nhiều ưu điểm khác hẳn với các sản phẩm trôi nổi trên thị trường.

Đã từng có thời điểm, lụa Vạn Phúc rơi vào cảnh thăng trầm, sản phẩm làm ra khó tiêu thụ. Tuy nhiên, bức tranh ảm đạm đó đã lùi xa. Giờ đây, làng lụa Vạn Phúc đã có thị trường rộng rãi, thu hút rất đông khách du lịch tới tham quan, mua sắm. Có được điều này chính là nhờ chính quyền và nhân dân trên địa bàn đã chủ động đổi mới cách làm.

Tạo sức hút riêng

Hiện làng lụa Vạn Phúc có khoảng 300 hộ làm nghề dệt, kinh doanh mặt hàng lụa tơ tằm. Để phục vụ khách du lịch, các gian hàng trong khu phố lụa được sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt. Các gian hàng trưng bày nhiều sản phẩm mới, các mẫu thiết kế thời trang, các mặt hàng thủ công mỹ nghệ làm từ lụa đa dạng tạo nên điểm nhấn, sức hút riêng của làng lụa.

Không chỉ tổ chức tốt hoạt động sản xuất kinh doanh mà làng lụa Vạn Phúc còn gắn kết với du lịch, dịch vụ. Ngày nay, ngoài việc kinh doanh các sản phẩm làm từ lụa, các cơ sở sản xuất còn kết hợp mô hình cho du khách tới tham quan, trải nghiệm quy trình làm ra sản phẩm, giúp khách hàng thấy được giá trị chất lượng của sản phẩm lụa nơi đây để yên tâm lựa chọn mua sắm.

Hiểu rõ rằng, nếu không duy trì được nét độc đáo và sự khác biệt riêng của lụa Vạn Phúc làng nghề sẽ dần bị mai một, các nghệ nhân của làng đã dần khôi phục cách dệt truyền thống, đưa ra thị trường những sản phẩm chất lượng cao, phục vụ xuất khẩu tại những thị trường quốc tế.

Theo chia sẻ của bà Trần Thị Thu Thủy, người đã có gắn bó hơn 20 năm với nghề dệt lụa ở làng Vạn Phúc: “Thương hiệu lụa của làng nổi tiếng bởi chất liệu từ 100% sợi tơ tự nhiên vừa óng ánh, vừa mềm mại, khác xa các sản phẩm khác trên thị trường. Trải qua bao thăng trầm đổi thay, ngày nay làng lụa Vạn Phúc vẫn giữ được nguyên vẹn những giá trị truyền thống trên từng tấm lụa” - bà Thủy nói đồng thời “bật mí”, lụa Vạn Phúc ngày nay được biến tấu trở nên đa dạng hơn về chủng loại, mẫu mã, cùng với nhiều tên gọi khác nhau.

Đó là hướng đi rất riêng của một làng nghề truyền thống của Thủ đô Hà Nội. Nhiều ý kiến đánh giá, các làng nghề truyền thống muốn phát triển cần phải có một chiến lược bài bản và lâu dài giống như con đường mà làng lụa Vạn Phúc đã và đang đi. Đó là đẩy mạnh đầu tư, phát triển sản phẩm đáp ứng nhu cầu của du khách... Trong đó, phải tính đến vai trò của nghệ nhân, chính quyền cũng như cơ quan quản lý trong việc giúp phát triển các sản phẩm riêng có của các làng nghề.

Đặc biệt để phát triển du lịch bền vững, quảng bá sản phẩm, phường Vạn Phúc đã xây dựng các tuyến phố Lụa kết hợp với các ngành nghề phụ trợ để phục vụ khách du lịch như: Khu phố ẩm thực, phố sinh vật cảnh, trung tâm giao lưu văn hóa đồ cổ, phát triển loại hình lưu trú, mua sắm. Ngoài ra, nơi đây đã thành lập Hợp tác xã Vụn Art, mang lại thu nhập cho người khuyết tật bằng việc sử dụng các vải lụa vụn để ghép tranh lụa xuất khẩu ra nước ngoài.

Chị Anjela, một du khác đến từ Australia cho biết, đây là lần thứ 2 chị quay trở lại làng lụa Vạn Phúc bởi vẻ đẹp quá đỗi dịu dàng của ngôi làng này. “Những chiếc khăn lụa với màu sắc rực rỡ, mềm mại, những khung dệt tạo nên những tấm lụa theo cách thật đặc biệt đã khiến tôi cứ lưu luyến mãi. Đó là sức hút rất riêng mà tôi thấy có ở nơi nào mình từng đến” - chị Anjela chia sẻ.

Để quảng bá nghề dệt lụa truyền thống Vạn Phúc và thúc đẩy các hoạt động xúc tiến du lịch làng nghề, Tuần lễ Văn hóa, du lịch, thương mại làng nghề Vạn Phúc có chủ đề: Vạn Phúc - Sắc màu hội nhập diễn ra từ 26/10 đến 2/11. Giới chuyên gia nhận định, Tuần lễ sẽ góp phần quảng bá nghề dệt lụa truyền thống Vạn Phúc, đưa những sản phẩm truyền thống của nghệ nhân vươn xa không chỉ ở thị trường trong nước mà cả thị trường quốc tế.

M.Hoa