Kiên Giang: Bản án được tuyên, dân vẫn chờ thi hành
Nhiều khiến kiện về đất đai đã diễn ra tại Phú Quốc, nhiều bản án đã được tòa tuyên nhưng việc thi hành bản án đã có hiệu lực của Tòa thì lại rất gian nan.
Nhiều khiến kiện liên quan tới đất đai
Cho rằng UBND huyện Phú Quốc ban hành Quyết định thu hồi đất của gia đình trái luật, không bồi thường thỏa đáng nên ông Y (ngụ khu phố 5, thị trấn Dương Đông, TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) khởi kiện vụ án “Khiếu kiện quyết định hành chính về việc thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất; quyết định hành chính về việc giải quyết khiếu nại” đối với Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc, UBND huyện Phú Quốc lên Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang. Ngày 17/4/2017, Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang tuyên xử chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Trần Văn Y. Sau đó Viện KSND tỉnh Kiên Giang có đơn kháng nghị bản án nên vụ án được chuyển lên cấp phúc thẩm giải quyết. Ngày 19/9/2017, Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án trên và xác định Bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang, có hiệu lực thi hành kể từ ngày Tòa cấp phúc thẩm ra quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm.
Ngày 28/9/2018, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang đã ra Quyết định buộc thi hành án đối với Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc và UBND huyện Phú Quốc với nội dung phải thi hành là thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ tái định cư, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho gia đình ông Trần Văn Y theo quy định.
Tháng 8/2022 Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang cũng đã ban hành bản án phán quyết về vụ “khiếu kiện quyết định bồi thường, hỗ trợ; quyết định cho thuê đất và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Vụ kiện này do bà Trần Hoa Sen (55 tuổi, ngụ xã Hàm Ninh, TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) khởi kiện UBND TP Phú Quốc vì cho rằng UBND TP Phú Quốc thu hồi diện tích gần 4.750m2 của bà nhưng không có Quyết định thu hồi đất. Hội đồng xét xử sau khi thảo luận đã chấp thuận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Sen và đề nghị của Viện Kiểm sát. Buộc UBND TP Phú Quốc thực hiện nhiệm vụ, công cụ theo quy định của pháp luật.
Ngày 19/7/2023, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP HCM quyết định buộc UBND TP Phú Quốc tỉnh Kiên Giang thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo đúng quy định của pháp luật, yêu cầu UBND TP Phú Quốc ban hành quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với diện tích đã thu hồi của ông Phạm Văn Tánh tại ấp Gành Dầu với diện tích 18.041,9 m2 để thực hiện dự án khu du lịch sinh thái Bãi Dài.
Ngày 21/8/2023, Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang tuyên xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông V.Đ.K. (53 tuổi, ngụ TP Hồ Chí Minh) và ông L.X.H. (50 tuổi, ngụ TP Phú Quốc) đối với chủ tịch UBND TP Phú Quốc liên quan vụ cưỡng chế 2 biệt thự trong số 79 căn biệt thự xây dựng trái phép ở khu đất 18,9 ha do Nhà nước quản lý thuộc xã Dương Tơ, TP Phú Quốc.
Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang đã tuyên hủy toàn bộ các quyết định xử phạt, cưỡng chế có liên quan ông K., ông H.. Đồng thời tuyên bố hành vi cưỡng chế của Chủ tịch UBND TP Phú Quốc vào ngày 9/11/2022 đối với 2 trường hợp này là trái quy định của pháp luật.
Ngay sau khi Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang tuyên hủy toàn bộ các quyết định xử phạt, cưỡng chế đối với 2 căn biệt thự xây dựng không phép trên đất bao chiếm của nhà nước đã bị cưỡng chế trước đó vào ngày 9/11/2022, ngày 19/9, Chủ tịch UBND TP Phú Quốc có đơn kháng cáo 2 bản án hành hành chính sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang. Theo nội dung đơn kháng cáo, Chủ tịch UBND TP. Phú Quốc không thống nhất với những căn cứ, nhận định tại bản án số 140/2023/HC-ST ngày 21/8/2023 và bản án số 139/2023/HC-ST ngày 21/8/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang.
Liên quan tới bản án trên, vào chiều 2/10, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Kiên Giang phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh Kiên Giang tổ chức họp giao ban báo chí định kỳ, đồng thời cung cấp thông tin liên quan vụ cưỡng chế 2/79 căn biệt thự xây trái phép ở Phú Quốc. Ông Nguyễn Lê Quốc Toàn – Phó Chủ tịch UBND TP. Phú Quốc cho rằng, bản án của TAND tỉnh Kiên Giang "xác định hành vi cưỡng chế của UBND TP. Phú Quốc trái pháp luật" là chưa đúng thực tế. "Trong trình tự, trong kỹ thuật nào đó chúng tôi có sai, có sơ suất nhưng bản chất vấn đề chúng tôi không trái pháp luật", ông Toàn nói. "Từ bản án này, UBND TP Phú Quốc nhận định, thứ nhất là chưa đúng thực tế. Thứ 2 là việc thực hiện bản án sẽ còn gặp nhiều khó khăn, thậm chí có thể nói là không thể thực hiện được", ông Toàn thông tin tại buổi họp báo.
Chưa biết khi nào bản án được thi hành án
Mặc dù bản án được tuyên nhưng người dân tại Phú Quốc mất nhiều năm chờ thi hành bản án. Ông Y từng thắng kiện trong vụ án “Khiếu kiện quyết định hành chính về việc thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất; quyết định hành chính về việc giải quyết khiếu nại” từ năm 2017 nhưng đến năm 2023 vẫn chờ bản án được thi hành.
Ông Phạm Văn Tánh tại ấp Gành Dầu sau 8 năm đi tìm công lý, sau khi có bản án của tòa án cấp cao, sau khi UBND TP Phú Quốc có văn bản về việc tự nguyện thi hành bản án, ông Tánh lại tiếp tục chờ đợi để được thi hành án.
Ngày 17/8/2022, Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang đã tuyên buộc UBND TP Phú Quốc thực hiện nhiệm vụ công vụ theo đúng quy định pháp luật khi thu hồi 18.041,9m2 tại ấp Gành Dầu do ông Phạm Văn Tánh sử dụng. Cụ thể yêu cầu UBND TP Phú Quốc ban hành quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với diện tích đã thu hồi của ông Tánh. Sau đó UBND TP Phú Quốc kháng cáo lên Tòa án nhân dân cấp cao. Ngày 19/7/2023 Tòa án nhân dân cấp cao tại TP HCM quyết định buộc UBND TP Phú Quốc tỉnh Kiên Giang thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo đúng quy định của pháp luật, yêu cầu UBND TP Phú Quốc ban hành quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với diện tích đã thu hồi của ông Phạm Văn Tánh.
Ngày 20/9/2023 UBND thành phố Phú Quốc đã có văn bản về việc tự nguyện thi hành bản án. Tuy nhiên đến nay người dân vẫn chưa biết khi nào được thi hành án. Ngày 3/10/2023, ông Tánh đã có đơn yêu cầu gửi đến UBND TP Phú Quốc và tổ chức, cá nhân có liên quan khác của UBND TP Phú Quốc đề nghị thực hiện bản án, quyết định đã có hiệu lực của Tòa nêu trên.
Luật sư Tạ Văn Phú, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết: Điều 10, Nghị định 71/2016 quy định, người phải thi hành bản án phải có trách nhiệm thi hành bản án quyết định của Toà quy định tại k2 Điều 311 của Luật tố tụng hành chính. Theo đó, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được bản án, Cơ quan phải thi hành bản án, quyết định của Tòa án phải thông báo kết quả thi hành án quy định tại khoản này bằng văn bản cho Tòa án đã xét xử sơ thẩm và cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp với Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án đó.
Điều 7 Nghị định 71/2016 đã quy định người đứng đầu cơ quan là người phải thi hành bản án phải có trách nhiệm: Tổ chức thi hành bản án, quyết định của toà; Chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật và trước người đứng đầu cơ quan cấp trên trực tiếp về việc để xảy ra chậm thi hành án, không chấp hành, chấp hành không đúng hoặc không đủ nội dung, quyết định của Toà tại cơ quan tổ chức do mình đứng đầu.
Luật tố tụng hành chính và Nghị định 71/2016 đã quy định rất rõ chế tài xử lý đối với các cá nhân tổ chức trong việc để xảy ra tình trạng chậm thi hành bản án, quyết định của toà. Theo đó, tại chương III của Nghị định đã cụ thể hoá các chế tài cụ thể đối với cán bộ, công chức từ mức độ nhẹ sẽ bị khiển trách, cảnh cáo và nặng là bị buộc thôi việc quy định tại các điều từ 20 đến 26. Và tại Mục II của nghị định còn quy định, cá nhân tổ chức cố ý không chấp hành bản án, cản trở việc thực hiện bản án còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính - Điều 27, truy cứu trách nhiệm hình sự Điều 28, đồng thời người vi phạm mà gây thiệt hại cho người được thi hành án còn phải chịu trách nhiệm vật chất là khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại.
"Tại văn bản số 1617 của UBND TP Phú Quốc về việc tự nguyện thực hiện bản án hành chính phúc thẩm số 556/2023/HC-PT ngày 19/7/2023 của Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh không có bất kỳ nội dung nào là báo cáo kết quả thi hành án, mà chỉ là đánh tráo bản chất nội dung sang thành thông báo cho các cơ quan liên quan về việc “tự nguyện thi hành”. Không có kết quả thi hành, không có luôn thời hạn hoặc lộ trình thực hiện việc chấp hành bản án quyết định đã có hiệu lực của Toà nên người dân cũng khó có thể biết khi nào việc thi hành án sẽ được thực hiện", Luật sư Phú nhận định.