Đẩy nhanh tiến độ phân bổ, tiêm chủng vaccine mở rộng
Chiều 15/12, tại cuộc họp báo của Bộ Y tế, liên quan đến vấn đề thiếu vaccine tiêm chủng mở rộng trên toàn quốc, PGS.TS Dương Thị Hồng- Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Bộ Y tế) cho hay, thực trạng thiếu vaccine "5 trong 1" diễn ra từ tháng 2/2023 và thiếu vaccine DPT-VGB-Hib phòng 3 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván từ tháng 4/2023.
Theo bà Dương Thị Hồng, trước thực trạng ấy, Bộ Y tế đã nỗ lực tiếp cận nguồn vaccine để cung ứng cho tiêm chủng các loại vaccine này đến tháng 10/2023. Để bảo vệ trẻ em trước các bệnh truyền nhiễm, Bộ Y tế đã nỗ lực vận động nhà tài trợ, và từ tháng 7/2023, Việt Nam đã nhận nguồn tài trợ của Liên hợp quốc khoảng hơn 258 nghìn liều vaccine và đã kịp thời phân bổ trong tháng 9, 10.
Bà Hồng thông tin cụ thể, tối 15/12, 490.600 liều vaccine "5 trong 1" do Chính phủ Australia tài trợ thông qua Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc UNICEF sẽ về Việt Nam, sớm cung ứng cho các địa phương triển khai tiêm chủng cho các bé. Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện các thủ tục tiếp nhận, kiểm định vaccine, phân bổ cho 63 tỉnh, thành tổ chức tiêm chủng.
Lý giải về nguyên nhân thiếu vaccine tiêm chủng mở rộng kéo dài suốt thời gian qua ở hầu khắp các địa phương trên toàn quốc, bà Dương Thị Hồng cho biết, giai đoạn năm 2016-2022: Chương trình tiêm mở rộng được bố trí kinh phí mua vaccine từ nguồn Chương trình mục tiêu (CTMT) Y tế - Dân số giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 31/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Ngoài nguồn mua vaccine theo hình thức hoạt động của Dự án, vaccine được hỗ trợ từ Tổ chức GAVI và các tổ chức nước ngoài khác viện trợ. Trong những năm gần đây, sự hỗ trợ nguồn lực từ GAVI và các tổ chức quốc tế có sự chuyển dịch cách thức hỗ trợ do Việt Nam nằm ngoài danh sách các nước có thu nhập thấp, kinh tế kém phát triển, một số loại vaccine viện trợ cần phải đối ứng sau khi tiếp nhận.
Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương phải thực hiện các thủ tục mua sắm vaccine từ ngân sách của địa phương, tuy nhiên gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá cũng như kinh nghiệm triển khai...
Theo quy định, các nhà sản xuất xây dựng phương án giá để thẩm định sau đó trình Bộ Tài chính, được chấp thuận mới có thể mua bán. Hiện, Bộ Y tế đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa, trên cơ sở đó Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể, dự kiến hoàn thành trong tháng 12. Bà Hồng nhấn mạnh: Ngay sau khi có giá vaccine, chúng tôi sẽ khẩn trương ký các hợp đồng cung ứng vaccine. Hiện nay, các nhà sản xuất trong nước đã có cơ số vaccine nhất định để giao ngay khi hoàn tất các thủ tục tài chính.
Về việc phân bổ gần 500 nghìn liều vaccine “5 trong 1” tiếp nhận vào tối 15/12, Bà Hồng cho hay: Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ nhận số vaccine này tại sân bay Nội Bài và thực hiện kế hoạch phân bổ cho 63 tỉnh, thành phố tổ chức tiêm chủng vaccine “5 trong 1” từ tháng 12/2023, dự kiến số vaccine này đủ sử dụng từ 1-2 tháng tới.
Về nguyên tắc phân bổ căn cứ nhu cầu theo đề xuất và thực tiễn triển khai của 63 tỉnh/thành phố, Bộ Y tế đã xây dựng kế hoạch phân bổ vaccine theo nhu cầu và hướng dẫn các địa phương triển khai theo thứ tự ưu tiên. Thứ nhất, ưu tiên vaccine được phân bổ để tiêm chủng trẻ chưa được tiêm mũi 1 vaccine “5 trong 1”. Ưu tiên trước cho trẻ có nhóm tuổi nhỏ nhất từ 2 tháng tuổi trước rồi mới đến những trẻ có tháng tuổi lớn hơn bao gồm cả những trẻ trên 12 tháng tuổi. Thứ hai, là tiêm trả mũi 2, mũi 3 cho những trẻ chưa đuợc tiêm đủ 3 mũi vaccine “5 trong 1” bao gồm cả trẻ trên 12 tháng tuổi.
Với số lượng vaccine được chính phủ Úc hỗ trợ, các địa phương sẽ triển khai theo thứ tự ưu tiên nêu trên và Chương trình Tiêm chủng mở rộng sẽ cấp vaccine phù hợp với số đối tượng trẻ tại các tỉnh/thành phố. Vaccine sẽ được cung ứng tới 63 tỉnh/thành phố đặc biệt cho các tỉnh miền múi, vùng sâu vùng xa.
Cũng theo bà Hồng, nếu theo đúng tỷ lệ tiêm chủng vaccine trong 10 tháng đầu năm phải đạt 75%, thì thực tế đang thiếu 10% các bé chưa được tiêm chủng vaccine "5 trong 1". Vì thế, ngay sau khi nhận vaccine viện trợ, Bộ Y tế sẽ triển khai tiêm bù, tiêm vét ngay trong quý 1 năm 2024.
Về những giải pháp nào để đảm bảo vaccine trong tiêm chủng mở rộng trong năm 2024, Bộ Y tế cho biết trong năm 2024, Bộ Y tế thực hiện các giải pháp đồng bộ về pháp lý sửa đổi Nghị định 104/NĐ-CP của Chính phủ) dự kiến hoàn thành tháng 1/2024, hoàn thành việc mua sắm các vaccine đặt hàng trong nước (10 loại) trong tháng 12/2023 theo số lượng tỉnh, thành phố đề xuất nhu cầu đến tháng 6/2024, theo đó sẽ đảm bảo hoạt động cung ứng vaccine 2024 trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, đáp ứng nhu cầu của người dân hiện nay cũng như theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành. Bộ Y tế cũng sẽ rà soát nguồn vaccine, tích cực làm việc với các nhà tài trợ trong nước và nước ngoài hỗ trợ nguồn lực cho Chương trình tiêm chủng mở rộng.