Năm 2023, toàn quốc xảy ra 3.440 vụ cháy
Theo Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH, Bộ Công an), năm 2023, toàn quốc xảy ra 3.440 vụ cháy, làm chết 146 người, bị thương 109 người, thiệt hại về tài sản sơ bộ ước tính khoảng 878 tỷ đồng và 236 ha rừng; đồng thời xảy ra 16 vụ nổ, làm 11 người chết, bị thương 27 người.
Thống kê của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH cho thấy, so với năm trước, năm 2023, số vụ cháy tăng 206 vụ (tương đương 6,3%); tăng 27 người chết (tương đương 22,69%); tăng 19 người bị thương (tăng 21,11%); thiệt hại về tài sản tăng 244 tỷ đồng (tăng 38,4%). Số vụ nổ giảm 2 vụ (giảm 11,11%); số người chết tăng 1 người (tăng 10,0%), số người bị thương giảm 2 người (giảm 6,9%).
Về địa bàn xảy ra cháy: Ở thành thị xảy ra 2.105 vụ (chiếm 61,2%), nông thôn xảy ra 1.335 vụ (chiếm 38,8%). Về loại hình xảy ra cháy: Số vụ cháy nhà dân vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất với 1.016 vụ cháy (chiếm 29,5%); các loại hình khác đều chiếm dưới 10%.
Trong số 2.294/3.440 vụ (chiếm 66,7%) đã điều tra làm rõ nguyên nhân có 1.345 vụ do sự cố hệ thống, thiết bị điện (chiếm 58,6%); do sơ xuất bất cẩn sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt 340 vụ (chiếm 14,8%); các nguyên nhân khác đều chiếm dưới 10%.
Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH Công an các địa phương đã xuất 11.383 lượt phương tiện và 65.198 lượt CBCS tổ chức chữa cháy, CNCH 2.096/3.456 vụ cháy, nổ. Tổ chức hướng dẫn thoát nạn và trực tiếp cứu được 593 người; tìm kiếm được 157 thi thể nạn nhân trong các vụ cháy, nổ; bảo vệ tài sản trị giá hàng nghìn tỷ đồng và cứu được tài sản trị giá khoảng 353 tỷ đồng trong các vụ cháy.
Cũng theo Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, năm 2023, lực lượng tại chỗ và nhân dân tổ chức dập tắt 1.360/3.456 vụ cháy, nổ. Trong công tác CNCH, lực lượng chức năng trực tiếp tổ chức 1.190 vụ CNCH, cứu được 387 người, tìm được 692 thi thể người bị nạn bàn giao cho cơ quan chức năng xử lý.
Để hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác PCCC và CNCH, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH đã tham mưu lãnh đạo Bộ ban hành Kế hoạch về việc lập hồ sơ đề nghị xây dựng Luật PCCC và CNCH gửi Bộ Tư pháp thẩm định.
Theo Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, công tác tuyên truyền trong năm qua được đổi mới, sâu sắc về nội dung, phong phú về hình thức với các buổi tuyên truyền trải nghiệm, thực hành PCCC và CNCH diễn ra trên cả nước... Toàn lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH đã phối hợp cùng các cơ quan báo chí của Trung ương và địa phương đăng phát 11.053 tin, bài; 5.524 phóng sự...
Nhiều mô hình phong trào được duy trì, hoạt động hiệu quả như "Tổ liên gia an toàn PCCC", “Điểm chữa cháy công cộng”, “Nhà tôi có bình chữa cháy”… Đến nay, toàn quốc đã có 45.481 “Tổ liên gia an toàn PCCC” và 52.382 “Điểm chữa cháy công cộng” tại các khu dân cư, tổ dân phố được thành lập và duy trì hoạt động hiệu quả…
Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH cũng đã tập trung điều tra cơ bản, phân loại cơ sở thuộc diện quản lý nhà nước về PCCC; mở các đợt thanh tra, kiểm tra ngăn chặn cháy lớn tại các cơ sở trọng điểm trong khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, nhà cao tầng, khu dân cư… kịp thời phát hiện, hướng dẫn khắc phục những sơ hở, thiếu sót có thể dẫn đến cháy, nổ, sự cố, tai nạn, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những trường hợp cố tình vi phạm.
Toàn ngành đã kiểm tra, phát hiện 66.738 tồn tại, thiếu sót và kiến nghị khắc phục; ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 8.518 trường hợp với số tiền phạt là 73,312 tỷ đồng; tạm đình chỉ 1.012 trường hợp; đình chỉ hoạt động 1.793 trường hợp; kiểm tra 11.476.043 lượt hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh (chiếm 46,69%), phát hiện 2.295.495 thiếu sót, vi phạm, xử lý 13.699 trường hợp vi phạm với số tiền hơn 18 tỷ đồng; tạm đình chỉ hoạt động 791 trường hợp, đình chỉ hoạt động 238 trường hợp...
Với những nỗ lực, cố gắng của lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH, số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra tiếp tục được kiềm chế; hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về PCCC và CNCH được nâng cao, huy động được sự tham gia tích cực, hiệu quả của các cấp, các ngành và đông đảo nhân dân vào công tác PCCC và CNCH.
Tuy nhiên, tình hình cháy, nổ vẫn diễn biến phức tạp, cháy lớn, thiệt hại nghiêm trọng xảy ra chủ yếu ở các tỉnh, thành phố có tốc độ phát triển kinh tế, xã hội và tốc độ đô thị hóa nhanh, có nhiều khu công nghiệp, tập trung tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh các mặt hàng dễn cháy; xảy ra một số vụ cháy gây thiệt nghiêm trọng về người tại nhà dân, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh và loại hình nhà ở nhiều căn hộ (chung cư mini).
Đặc biệt là vụ cháy gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng ngày 12/9/2023 tại chung cư mini Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội làm chết 56 người. Các vụ cháy có nguyên nhân từ sự cố thiết bị điện tại các hộ gia đình, cơ sở sản xuất kinh doanh vẫn chiếm tỷ lệ cao...
Nguyên nhân do tại nhiều địa phương, nhất là các đô thị lớn, các hộ gia đình tự ý chuyển đổi công năng từ nhà ở sang nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh mà chưa được sự cho phép của cơ quan quản lý của nhà nước; một số chủ đầu tư vẫn không chấp hành những quy định về PCCC, còn nhiều công trình chưa được cấp văn bản nghiệm thu về PCCC đã đưa vào sử dụng.
Bên cạnh đó là ý thức trách nhiệm của một bộ phận quần chúng nhân dân đối với công tác PCCC chưa cao, chưa nhận thức được tầm quan trọng của an toàn PCCC, còn chủ quan, lơ là trong việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, đặc biệt là thiết bị điện trong sinh hoạt; cá biệt có những trường hợp cố ý vi phạm gây mất an toàn về PCCC.