Đề xuất cho HĐND cấp tỉnh được phân bổ, điều chỉnh cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Trước khi về tổ thảo luận, Quốc hội đã nghe báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Hội đồng Dân tộc thống nhất với sự cần thiết về ban hành Nghị quyết như trong Tờ trình của Chính phủ và thấy rằng, việc ban hành chính sách đặc thù là xuất phát từ yêu cầu cấp bách của thực tiễn để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, đồng thời thực hiện khoản 2, Điều 2, Nghị quyết số 108/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội về giám sát chuyên đề các chương trình mục tiêu quốc gia.

Ông Y Thanh Hà Niê Kđăm thông tin, đa số thành viên Hội đồng Dân tộc có ý kiến bổ sung quy định cho Hội đồng nhân dân tỉnh khi phân bổ chi tiết chi thường xuyên ngân sách trung ương hàng năm. Năm còn lại thì có thể căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương về đối tượng, địa bàn, nhu cầu, bảo đảm nguyên tắc chung nhất là trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, tập trung cho các hoạt động có hiệu quả. Không nhất thiết phải tuân thủ theo các quy định chi tiết về tiêu chí phân bổ vốn trong các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về nguyên tắc, tiêu chí phân bổ vốn áp dụng cho từng chương trình mục tiêu quốc gia.

Ông Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ nên giao thẩm quyền cho HĐND cấp tỉnh được phân bổ, điều chỉnh cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Đồng thời, để tránh lạm dụng trong phân bổ lại ở các địa phương, cần bổ sung quy định nguyên tắc tỷ lệ phân bổ nhất định dành cho đầu tư cơ sở hạ tầng, các hoạt động phát triển sản xuất, an sinh xã hội khác và bổ sung vốn ủy thác cho ngân hàng chính sách xã hội (ví dụ tỷ lệ phân bổ lại cho đầu tư cơ sở hạ tầng không quá 50%) nhằm kiểm soát, bảo đảm mục tiêu chung của các chương trình mục tiêu quốc gia và công bằng giữa các địa phương.

Tại khoản 6, về ủy thác vốn tự cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nêu rằng: Hiện Luật đầu tư công và Luật ngân sách nhà nước chưa có quy định cụ thể về bố trí vốn đầu tư công tự cân đối của địa phương để ủy thác qua ngân hàng chính sách xã hội.

Chính phủ đề xuất chính sách trên để cho vay hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo tương tự chính sách quy định tại Nghị quyết 98/2023/QH 15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển thành phố Hồ Chí Minh.

“Đa số các ý kiến đều thống nhất và cho rằng, quy định ủy thác vốn tự cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống Ngân hàng chính sách xã hội là phù hợp, để tăng vốn cho vay ưu đãi”-ông Y Thanh Hà Niê Kđăm nói.

Thảo luận ở tổ về vấn đề trên, ở góc độ địa phương, ĐB Võ Thị Minh Sinh, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An đề nghị, cần quy định rõ hơn đảm bảo thuận lợi cho các địa phương trong quá trình thực hiện. Theo đó thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 và kế hoạch các năm trước chuyển sang năm 2024 của các chương trình mục tiêu quốc gia.

Trường hợp điều chỉnh kế hoạch mà làm thay đổi tổng vốn thực hiện các mục tiêu chương trình được giao thì xem xét giao cho HĐND cấp tỉnh thực hiện nội dung này. Trường hợp điều chỉnh kế hoạch các dự án không làm thay đổi tổng vốn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia được giao thì xem xét giao thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh, cấp huyện thực hiện.

Bà Sinh cũng cho rằng, sử dụng nguồn vốn tín dụng thực hiện cho các chương trình mục tiêu quốc gia thì thực chất nội dung này đã được quy định tại khoản 7, điều 1, nghị định 38 ngày 26/6/2023 điều chỉnh một số nội dung của nghị định 27.

Do đó việc uỷ thác cân đối nguồn vốn này qua hệ thống như tại dự thảo về cơ bản không thực sự phù hợp với các địa phương theo tính đặc thù. Bởi việc thực hiện giao dự toán phụ thuộc vào tình hình mỗi địa phương đã trình HĐND cùng cấp để quyết định các nội dung đó.

“Càng quy định chi tiết thì càng sót. Như xem xét liên quan đến khái niệm mới là “hộ có mức sống trung bình”. Bây giờ chúng ta có hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ có mức sống trung bình. Khi lựa chọn các đối tượng này thì thêm một lần khó khăn nữa cho địa phương phải chờ hướng dẫn của trung ương. Do đó cần xem xét thêm vấn đề này”-bà Sinh cho hay.

ĐB Lò Thị Luyến (Đoàn Điện Biên) cũng đề nghị, phân cấp cho HĐND cấp huyện quyết định phân bổ chi tiết đến từng dự án thành phần vì việc điều chỉnh các dự án thành phần thường xuyên, nếu chờ HĐND tỉnh họp thì ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân.

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đã phát biểu tại tổ về vấn đề phân cấp, phân quyền để Ban soạn thảo, và cơ quan thẩm tra hoàn thiện dự thảo Nghị quyết.

Chiều nay, Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường về Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Theo chương trình kỳ họp, sáng 18/1, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia tại phiên bế mạc của Kỳ họp bất thường lần thứ 5.

Việt Thắng