Thời tiết ngày càng cực đoan

Nhật báo Les Echos (Pháp) dẫn nhận định của WMO cho rằng có đến 66% khả năng nhiệt độ trung bình toàn cầu sẽ vượt mức tiền công nghiệp hơn 1,5 độ C; trong các năm từ 2023 đến 2027. Ông Omar Baddour - người đứng đầu bộ phận giám sát khí hậu và phát triển chính sách tại WMO nhấn mạnh, nếu các thông số phát thải khí nhà kính không đổi, chúng ta sẽ thấy mức nóng lên sẽ còn cao hơn nhiều, ngay trong những tháng đầu năm 2024 khi mà hiệu ứng El Nino sẽ đạt đỉnh điểm vào cuối tháng 1 và sẽ tiếp tục duy trì cho đến hết tháng 3.

Trong khi đó, chỉ trong vòng 15 ngày tháng đầu tiên năm mới 2024, nhiều thảm họa thiên nhiên đã diễn ra. Ngày 15/1, Thống đốc Nubia Carolina Cordoba Curi (Colombia) cho biết, các vụ ­lở đất ở tây bắc nước này đã khiến ít nhất 37 người thiệt mạng. “Chúng tôi đang trải qua những ngày đau buồn ngay trong đầu năm mới” - Phó Tổng thống Colombia Francia Marquez nói.

Tại Iceland, ngày 14/1, dung nham núi lửa nóng bỏng tràn vào thị trấn đánh cá ven biển Grindavik, “nuốt chửng” nhà cửa. "Trong một thị trấn nhỏ như thế này, chúng tôi như một đại gia đình, chúng tôi biết rõ nhau như người thân, và thật sự bi kịch khi phải chứng kiến cảnh tượng đó" - AFP dẫn lời ông Ari Gudjonsson, một cư dân địa phương.

Gần như tất cả 4.000 người ở thị trấn Grindavik đã được sơ tán khi các nhà khoa học cảnh báo đang xảy ra chuyển động của dung nham bên dưới nơi này. Đến sáng ngày 15/1, Văn phòng Khí tượng Iceland (IMO) chính thức cho biết vết nứt đã kéo dài 900 mét. Trong khi đó, khe nứt thứ hai xuất hiện ở rìa thị trấn, đưa dung nham tràn vào thị trấn và làm cháy những ngôi nhà.

Thủ tướng Iceland Katrin Jakobsdottir đã gọi 14/1 là "ngày đen tối cho Grindavik và tất cả người dân Iceland”.

Tại miền Tây Australia, ngày 14/1, hàng trăm lính cứu hỏa đã phải chiến đấu với đám cháy rừng ngoài tầm kiểm soát gần thành phố Perth. Hơn 25 vụ cháy rừng đã bùng phát trong cùng một ngày, mà tâm điểm là vùng nông thôn Gingin và Chittering, cách Perth khoảng 60km về phía bắc.

Đại diện Bộ Cứu hỏa và Dịch vụ Khẩn cấp Australia cho biết, 240 lính cứu hỏa phải vật lộn với những đám cháy rừng. Hỏa hoạn đã thiêu rụi 417ha rừng, buộc hàng ngàn người phải sơ tán khẩn cấp. Đáng chú ý, Cơ quan Dự báo thời tiết quốc gia Australia ngày 15/1 đã đưa ra cảnh báo về "nguy cơ cháy rừng cực độ" ở một số vùng miền tây khi mà nhiệt độ lên tới 35 độ C, cao hơn 3 độ C so với mức tối đa thông thường vào tháng 1 hàng năm.

Tại Mỹ, những ngày qua bão mùa đông dữ dội bao phủ Bờ Đông nước này, tuyết phủ trắng xóa. Cơ quan Hàng không liên bang Mỹ (FAA) cho biết, thời tiết xấu với tuyết dày và gió mạnh do bão tuyết đã khiến các hãng hàng không tiếp tục hủy hoặc hoãn nhiều chuyến bay. Từ ngày 12 đến 15/1, các hãng hàng không Mỹ đã phải hoãn hơn 7.600 chuyến bay do gió lớn và tuyết rơi dày. Bão tuyết còn gây mất điện trên diện rộng, với khoảng 150.000 hộ gia đình và cơ sở kinh doanh tại bang Michigan. Tại các bang Oregon và Wisconsin, hơn 200.000 khách hàng Mỹ đã rơi vào cảnh tương tự. Theo Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ (NWS), gần 30 triệu người Mỹ đã phải ở trong nhà nhiều ngày do tuyết rơi quá dày và có nơi nhiệt độ giảm xuống âm 30 độ C.

Tuy nhiên, trận động đất 7,6 độ Richter ngay ngày đầu năm mới (ngày 1/1) tại Nhật Bản được xác định là thảm họa khủng khiếp nhất trong nửa đầu tháng đầu tiên của năm mới 2024. Tính đến ngày 15/1, trận động đất đã cướp đi sinh mạng của 213 người và khiến 26.000 người phải sơ tán khẩn cấp.

Hình ảnh do vệ tinh chụp từ trên cao còn cho thấy những hình ảnh gây sốc khi đường bờ biển đã bị dịch chuyển hơn 250m về phía biển. Tại bán đảo Noto, rung chấn đã làm một bãi biển mới rộng bằng hai sân bóng đá trồi lên khỏi mặt nước và khiến các bến cảng khô cạn. Nhưng đó không phải là nơi duy nhất mở rộng sau động đất: Các bờ cát cũng đã được nâng lên cao đáng kể tại hơn 10 điểm dọc theo đường bờ biển của Nhật Bản.

Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, trận động đất ngày 1/1/2024 là trận đầu tiên kể từ trận động đất Kumamoto năm 2016 có số người thiệt mạng lên tới hơn 100.

Thanh Đức