Rong chơi ở làng du lịch tốt nhất thế giới

Từ một làng quê quanh năm đối diện với nghèo khó, mưa lũ, chật vật mưu sinh dưới những lèn núi đá vôi, tháng 10/2023, làng Tân Hóa (huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) đã được Tổ chức Du lịch thế giới vinh danh là Làng du lịch tốt nhất thế giới.

Nghĩa tình với vùng “rốn lũ”

Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong nhớ lại, 30 năm trước, ông đã đến vùng đất Tân Hóa xa xôi hẻo lánh, một thung lũng bao bọc giữa bốn bề núi đá trùng điệp. Nơi người dân gắn bó với thiên thiên, sống nhờ những bãi bồi ở hai bờ hạ nguồn Rào Nan và khai thác sản vật từ những cánh rừng.

Vùng đất vào mùa mưa, nước lũ từ thượng nguồn ào ạt đổ về gây ngập lụt. Bởi lối thoát nước duy nhất chính là những hang động ở cuối thung lũng không đủ lớn để nước lũ thoát đi nhanh chóng. Chính vì vậy cứ vào khoảng thời gian từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11 hằng năm, khi có những trận mưa lớn thì đa số người dân Tân Hóa dìu dắt nhau lên vách núi sống qua ngày chờ lũ rút.

Ông Hồ An Phong chia sẻ, để giúp người dân Tân Hóa vơi bớt nỗi lo chạy lũ, từng có đề xuất dùng một lượng chất nổ đủ lớn phá vỡ hang Chuột để thoát nước cho làng quê này. Nhưng thật may phương án này không được các cấp lãnh đạo đồng ý. Ngay cả đề xuất di dời toàn bộ dân làng Tân Hóa ở vùng trũng đi nơi khác cũng không thể thực hiện được vì bà con đã sinh sống ở ngôi làng của mình hàng trăm năm nên không nỡ di dời đến nơi khác.

Trong cái khó ló cái khôn, ngay sau trận lũ lịch sử năm 2010, người dân Tân Hóa đã có sáng kiến làm nhà nổi (hay còn gọi là nhà phao) để sống chung với lũ. Những ngôi nhà nổi được làm từ 20 - 30 chiếc thùng phuy rỗng kết lại, có mái lợp, xung quanh có ván che khi nước lũ dâng cao, nhà nổi theo con nước…

Cuộc sống khó khăn nên buổi ban đầu số lượng nhà nổi được xây dựng nơi “rốn lũ” rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Vì vậy, Tân Hóa cũng là địa chỉ của những tấm lòng cảm thông, chia sẻ với trăn trở “làm thế nào để bà con Tân Hóa có cuộc sống tốt hơn”?

Từ năm 2015 - 2020, cuộc đua “Thử thách Tú Làn” đã được tổ chức để vừa quảng bá du lịch cho vùng đất này vừa kêu gọi hỗ trợ người dân xây dựng những căn nhà nổi sống chung với lũ. Trải qua 6 mùa tổ chức cuộc đua, chương trình đã hỗ trợ người dân địa phương được gần 200 căn nhà nổi.

Cùng chung tay giúp đỡ người dân Tân Hóa sống chung với lũ, Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình đã hỗ trợ xây dựng 64 ngôi nhà phao cho các hộ nghèo và nhà sinh hoạt cộng đồng để giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra ở địa phương.

Bà Phạm Thị Hân - Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình chia sẻ, đến nay 620 hộ dân ở Tân Hóa đều đã có nhà nổi để có thể thích ứng an toàn và sống chung với lũ.

Cuộc sống của người dân Tân Hóa ngày nay đã thích ứng được mọi điều kiện thời tiết. Khi mùa mưa đến, người dân dự trữ thực phẩm, nước sạch trên nhà nổi đủ sinh hoạt trong 1 tuần. Vì vậy, dù trong mùa mưa lũ, người dân Tân Hóa vẫn sống chung với lũ một cách bình yên.

Làng du lịch… thích ứng với thời tiết

Giữa màu xanh của núi rừng, của những bãi ngô xanh biếc là những ngôi nhà mái ngói thâm nâu của người dân Tân Hóa nằm san sát giữa thung lũng, đây là địa chỉ thân thiện, mến khách, là làng du lịch tốt nhất thế giới.

Đến Tân Hóa, du khách không chỉ được ngắm cảnh đẹp hoang sơ của một làng quê yên bình mà còn được khám phá hệ thống hang động Tú Làn gồm 10 hang động khác nhau với hệ thống thạch nhũ đẹp lung linh, huyền ảo; được trải nghiệm leo núi, bơi trong lòng hang và chiêm ngưỡng vẻ đẹp lung linh của thạch nhũ trong các hang Ken, hang Chuột, hang Hung; các sản phẩm du lịch mới như “Tú Làn Lodge”, “Trải nghiệm lái xe địa hình ATV khám phá rừng lim - Ngôi nhà của Kong”.

Ông Nguyễn Châu Á - Tổng Giám đốc Công ty Oxalis chia sẻ, việc triển khai các khu lưu trú thích ứng thời tiết cùng các hoạt động du lịch tại địa phương Tân Hóa đã góp phần khắc phục được tính thời vụ do thời tiết ở địa phương này gây ra vào mỗi mùa lũ lụt; đồng thời phát huy tiềm năng và tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động du lịch. Với các dịch vụ, trải nghiệm tại Tân Hóa, công ty luôn đồng hành cùng người dân địa phương, hợp tác cùng họ để làm du lịch và phát triển cộng đồng. Điều này sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ và thu nhập của người dân, đồng thời tạo thêm sự phát triển kinh tế địa phương.

Tân Hóa được định hướng phát triển theo mô hình làng du lịch thích ứng với thời tiết, cung cấp các trải nghiệm đa dạng cho du lịch từ homestay, trải nghiệm công việc làm nông, ăn uống tại nhà dân, quầy hàng lưu niệm và các dịch vụ khác dành cho khách du lịch.

Nếu như trước đây, cuộc sống của người dân Tân Hóa phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên rừng thì nay cuộc sống đổi thay nhờ vào hoạt động du lịch. Người dân địa phương tham gia vào các hoạt động du lịch và làm chủ các dịch vụ mà họ cung cấp.

Xã Tân Hóa hiện có hơn 3.300 nhân khẩu, trong đó có hơn 100 người đang tham gia các hoạt động du lịch tại địa phương. Đặc biệt, hoạt động du lịch đã giúp thay đổi suy nghĩ và hành động của người dân nơi đây, họ thêm yêu những cánh rừng, càng tôn trọng thiên nhiên. Với người dân Tân Hóa, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, gìn giữ các giá trị truyền thống cũng chính là bảo vệ nguồn sinh kế của bản thân và gia đình.

Ông Đặng Đông Hà - Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình cho biết, với địa phương vốn được mặc định là vùng “rốn lũ” như Tân Hóa, việc xây dựng các sản phẩm du lịch thích ứng với thời tiết là hướng đi hợp lý, sáng tạo, biến bất lợi thành lợi thế phát triển.

Tân Hóa đã và đang xây dựng cộng đồng làm du lịch văn minh, đoàn kết với nhiều sản phẩm, trải nghiệm cho du khách. Bên cạnh đó, Tân Hóa cũng đã giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, xây dựng không gian sống xanh, lành mạnh để phát triển du lịch, tạo điều kiện để Tân Hóa kết nối với trung tâm du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng và các vùng lân cận.

“

Vượt qua 260 hồ sơ tham dự, làng du lịch thích ứng thời tiết Tân Hóa đã được Tổ chức Du lịch thế giới vinh danh là Làng du lịch tốt nhất vào ngày 18/10/2023. Tân Hóa đang tự tin từng bước trở thành mô hình du lịch thích ứng thời tiết kiểu mẫu ở Việt Nam và là mô hình du lịch cộng đồng kiểu mẫu của khu vực Đông Nam Á.

Xuân Thi - Xuân Hoàng