Cô gái trẻ tái sinh nhờ phép màu ghép phổi
Ở tuổi 21 tuổi, nữ sinh đại học quê Bắc Kạn phải bỏ giữa chừng vì không may mắc bệnh phổi đục lỗ giai đoạn cuối. Nhưng phép màu đã đến khi vào đúng ngày 30 Tết vừa qua, cô gái này đã được ghép 2 lá phổi thành công tại Bệnh viện Phổi Trung ương.
Từ khi mắc bệnh, nữ bệnh nhân nói trên phải thở oxy dài hạn tại nhà, luôn cần người hỗ trợ cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Được quản lý, theo dõi tại Bệnh viện Phổi Trung ương năm 2020, từ vài tháng trước đó, 2 lá phổi tổn thương nghiêm trọng, tình trạng suy hô hấp nặng, tiên lượng tử vong cao, cô gái đã sống mòn mỏi chờ được ghép phổi.
Theo các bác sĩ, bệnh nhân mắc bệnh lý u cơ trơn bạch huyết ở phổi (LAM) hay còn gọi là bệnh phổi đục lỗ. Đây là một bệnh hiếm gặp và thường xảy ra ở phụ nữ trẻ. Bệnh lý này tạo các kén khí trong phổi, lan toả và làm mất chức năng phổi. Các bác sĩ nhận định, tình trạng người bệnh rất nặng, khả năng bệnh nhân tử vong trong vòng vài tháng tới nếu không được ghép phổi.
Ngày 8/2 (29 Tết), sau khi nhận được thông tin có phổi hiến từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Phổi Trung ương đã kích hoạt khẩn cấp chương trình ghép phổi và tổ chức hội chẩn lựa chọn người bệnh được nhận tạng ngay trong đêm. Trước đó, hoạt động lấy tạng được thực hiện cùng ngày tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, từ một nam thanh niên 26 tuổi bị chết não do tai nạn giao thông.
Sau khi hội chẩn với GS.Jasleen, Giám đốc Trung tâm Ghép phổi UCSF, là 1 trong 9 trung tâm ghép phổi lớn và có uy tín nhất tại Hoa Kỳ; GS.TS Lê Ngọc Thành (Chủ tịch Hội Phẫu thuật tim mạch lồng ngực Việt Nam), Tiến sĩ Lê Công Hựu (Giám đốc Bệnh viện E) và Tiến sĩ Đinh Văn Lượng (Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương) quyết định khởi động ca ghép phổi này.
Hơn 80 nhân lực thuộc Bệnh viện Phổi Trung ương được huy động trực tiếp tham gia, ngoài ra, nhiều nhân lực khác sẵn sàng điều động và làm việc trực tuyến phục vụ ca ghép phổi. Ca ghép cũng có sự phối hợp và hỗ trợ từ Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện E, Bệnh viện Hữu nghị, Bệnh viện Tim Hà Nội.
Ca phẫu thuật được tiến hành từ 10h sáng 9/2 (tức 30 Tết Giáp Thìn), kéo dài tới 22h cùng ngày, thành công ở mức cao nhất theo tiêu chuẩn của UCSF. 12 giờ sau mổ, tức 10h sáng mùng 1 Tết, người bệnh đã tỉnh, tự thở những hơi thở đầu tiên của hai lá phổi mới trong những giọt nước mắt hạnh phúc của cả người bệnh và thầy thuốc. Ngay trong ngày đầu tiên sau ghép phổi, người bệnh đã phục hồi tốt, các chỉ số hô hấp ổn định.
Theo TS.BSCC Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, trên thế giới, ghép phổi hầu hết chỉ được thực hiện ở các nước phát triển, vì đây là kỹ thuật ghép tạng rất khó và chi phí lớn nhưng tại Bệnh viện Phổi Trung ương ca ghép này lại được thực hiện thành công trên một người bệnh nghèo ở vùng núi cao Bắc Kạn. Đây cũng là ca phẫu thuật được thực hiện chặt chẽ, bài bản theo quy trình tiêu chuẩn quốc tế từ Trung tâm ghép phổi UCSF - 1 trong 9 Trung tâm ghép phổi lớn và có uy tín nhất tại Hoa Kỳ.
Ca ghép thành công đã đánh dấu mốc lớn, ghi nhận tiến bộ vượt bậc của các thầy thuốc Bệnh viện Phổi Trung ương. Đây là kỹ thuật khó nhất trong các kỹ thuật ghép tạng. Đặc biệt, quá trình chăm sóc hậu phẫu cũng là yếu tố quyết định sự sống của người bệnh. Với những thành công từ ca ghép phổi này, Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết Chương trình Ghép phổi của Việt Nam sẽ được ghi nhận vào danh sách của hệ thống ghép phổi trên thế giới.
Trước đó, Bệnh viện Phổi Trung ương phối hợp với nhiều bệnh viện thực hiện thành công kỹ thuật ghép phổi, trong đó ca bệnh ghép 2 lá phổi cho người đàn ông 56 tuổi ở Thanh Hoá (năm 2020) được đánh giá là thành công toàn diện nhất tại Việt Nam với thời gian sống lâu nhất.
Sự thành công của các ca ghép phổi cho thấy, Việt Nam đã tiếp cận và làm chủ được những kỹ thuật đỉnh cao trong lĩnh vực ghép tạng. Đây là thành tựu tiêu biểu của ngành Y tế Việt Nam, mang lại những giá trị to lớn cho sức khỏe của người bệnh và nhân dân.
Tại Việt Nam, nguồn cho tạng từ người chết não rất ít, trong khi trong kỹ thuật ghép phổi, cứ 5 người cho chết não thì mới có 1 người có thể lấy được phổi để ghép vì vấn đề bảo quản phổi để ghép rất khó. Vì vậy, ghép phổi thường gặp nhiều khó khăn và ít ca ghép hơn so với các tạng khác.
Nhân dịp khai xuân Giáp Thìn 2024, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã có mặt tại Bệnh viện Phổi Trung ương thăm và chúc Tết bệnh nhân 21 tuổi – người vừa may mắn được ghép 2 phổi từ người cho chết não đúng ngày 30 Tết. Nói về ca ghép phổi cho bệnh nhân 21 tuổi từ người cho chết não, bà Đào Hồng Lan khẳng định, đây là một dấu ấn rất lớn với lĩnh vực ghép mô tạng nói chung và ghép phổi nói riêng của ngành y tế Việt Nam.