Tháng ba, hoa gạo nhuộm vàng sắc cam
Sừng sững bên lèn đá vôi, cây gạo ở thôn 3 Thiết Sơn, xã Thạch Hóa (huyện Tuyên Hóa, Quảng Bình) được xem như biểu trưng của sức sống bền bỉ. Tháng ba, hoa gạo nhuộm vàng sắc cam, màu hoa hiếm nơi có được. Càng đặc biệt hơn, cây gạo này đã được công nhận là cây di sản đầu tiên ở Quảng Bình.
Xã Thạch Hóa nằm ở thượng nguồn sông Gianh với khung cảnh hữu tình một bên là sông, một bên là những dãy núi đá vôi trùng điệp.
Hiên ngang bên cánh đồng lúa, cây gạo cổ thụ ở thôn Thiết Sơn có chu vi gốc 18m, chu vi thân 14m, cao khoảng 25m. Thân cây to đến mức 10 người đứng dưới gốc mà như bị gốc cây nuốt chửng.
Theo các cụ cao tuổi ở thôn Thiết Sơn, xã Thạch Hoá, cây gạo hoa cam này đã có hàng trăm năm tuổi. Cây gạo đã trở thành nhân chứng lịch sử chứng kiến những đổi thay của quê hương.
Vào tháng 3 khi thời tiết ấm áp thì hoa gạo bắt đầu nở. Từ những bông hoa đầu tiên màu cam dần dần nở vàng rực cả cây.
Vào thời điểm này ở Thạch Hóa, những đàn voọc và nhiều loài chim thường tìm đến cây gạo cổ thụ để kiếm ăn, ríu ran trên cành cây tạo nên cảnh sắc yên bình ở vùng quê.
Để giữ gìn cây gạo như một biểu tượng về sức sống bền bỉ của làng, tháng 4/2023, Hội Di sản Văn hóa huyện Tuyên Hoá (Quảng Bình) đã làm hồ sơ trình cấp có thẩm quyền xem xét công nhận cây gạo cổ thụ ở Thạch Hóa là Cây Di sản Việt Nam.
Ngày 23/5/2023, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã có văn bản thông báo “Cây gạo ở thôn 3 Thiết Sơn (xã Thạch Hóa) đã được xét duyệt là Cây Di sản Việt Nam”.
Cây gạo hoa cam là niềm tự hào của người dân địa phương, là biểu tượng của sức sống mãnh liệt, tinh thần đoàn kết của người dân Thạch Hoá.
Hiện nay, xã Thạch Hoá đang mở đường vào khu vực cây gạo hoa cam để phục vụ nhu cầu tham quan, chiêm ngưỡng của người dân.
Xung quanh cây gạo đã được phát quang, dọn dẹp thực bì để chuẩn bị tổ chức lễ đón nhận bằng công nhận cây di sản do Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao tặng.
Hiện nay cả nước có hơn 4.000 cây di sản đã được công nhận. Riêng ở Quảng Bình, cây gạo ở Thạch Hóa là cây di sản đầu tiên.
Điều đáng chú ý, giống cây gạo thường có 2 màu hoa đỏ và trắng, riêng cây gạo ở Thạch Hóa hoa lại là màu vàng cam. Màu này rất ít nơi có nên rất đặc biệt.