Các quốc gia thu nhập thấp và gánh nặng dân số

Nhà nghiên cứu cấp cao Stein Emil Vollset từ Viện Đo lường và Đánh giá sức khoẻ (IHME), Đại học Washington, Mỹ cho biết, xu hướng này sẽ dẫn đến sự phân chia "baby boom" và "baby bust" trên toàn thế giới, với sự bùng nổ tập trung ở các quốc gia có thu nhập thấp, dễ bị ảnh hưởng bởi bất ổn kinh tế và chính trị hơn.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí The Lancet dự đoán, 155/204 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, tương đương 76%, sẽ có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số vào năm 2050. Đến năm 2100, tỷ lệ này dự kiến sẽ tăng lên 198/204, hay 97%.

Các dự báo này dựa trên các khảo sát, điều tra dân số và các nguồn dữ liệu khác được thu thập từ năm 1950 đến năm 2021 như một phần của nghiên cứu về gánh nặng bệnh tật, thương tích và yếu tố rủi ro toàn cầu.

Các nhà nghiên cứu cho biết, hơn 3/4 số ca sinh sẽ xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp vào cuối thế kỷ này, trong đó hơn một nửa diễn ra ở châu Phi cận Sahara. Dữ liệu cũng cho thấy, tỷ lệ sinh toàn cầu - số con sinh ra trung bình trên mỗi phụ nữ đã giảm từ khoảng 5 con vào năm 1950 xuống còn 2,2 vào năm 2021. Đến năm 2021, 110 quốc gia và vùng lãnh thổ (54%) có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số là 2,1 con/phụ nữ.

Nghiên cứu nhấn mạnh một xu hướng đặc biệt đáng lo ngại đối với các quốc gia như Hàn Quốc và Serbia, nơi tỷ lệ sinh thấp hơn 1,1 con/phụ nữ, khiến họ phải đối mặt với những thách thức về lực lượng lao động đang suy giảm.

Trong khi tỷ lệ sinh giảm ở các nước thu nhập cao phản ánh nhiều cơ hội giáo dục và việc làm hơn cho phụ nữ, các nhà nghiên cứu cho biết, xu hướng này báo hiệu nhu cầu cấp thiết về cải thiện khả năng tiếp cận các biện pháp tránh thai hiện đại và giáo dục cho phụ nữ ở các khu vực khác.

Bà Natalia Bhattacharjee của IHME, đồng tác giả báo cáo cũng cho biết trong một tuyên bố, khi dân số đang bị thu hẹp ở hầu hết mọi quốc gia, việc phụ thuộc vào nhập cư mở sẽ trở nên cần thiết để duy trì tăng trưởng kinh tế.

Mai Phương