Bạc Liêu: Chuyển hồ sơ điều tra sai phạm dự án 3 trạm quan trắc liên quan AIC

Năm 2017, UBND tỉnh Bạc Liêu phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án xây dựng 3 trạm quan trắc nước mặt tự động trên địa bàn tỉnh do Sở TN&MT làm chủ đầu tư. Địa điểm xây dựng tại khuôn viên Trạm biên phòng Nhà Mát (phường Nhà Mát, thành phố Bạc Liêu); Trạm biên phòng Cái Cùng (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) và cạnh chân cầu Rạch Cóc (thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải). Tổng mức đầu tư của dự án hơn 50,7 tỉ đồng, nguồn vốn sự nghiệp kinh tế. Thời gian thực hiện từ năm 2017 - 2018. Trong đó, kinh phí xây dựng hơn 2,2 tỉ đồng; chi phí thiết bị hơn 39 tỉ đồng; chi phí tư vấn đầu tư xây dựng hơn 1 tỉ đồng; chi phí dự phòng hơn 6,6 tỉ đồng...

Theo kết luận thanh tra, Sở TN&MT chỉ định thầu Công ty Giải pháp sinh thái lập báo cáo nghiên cứu cứu khả thi chưa sát với thực địa, chưa đảm bảo mục tiêu đầu tư dự án do tính khả thi không cao, việc lựa chọn công nghệ và trang thiết bị chưa tính toán được các yếu tố tự nhiên của nguồn nước biển tại khu vực quan trắc đã ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quản lý vận hành, đưa công trình vào khai thác sử dụng, chưa đạt hiệu quả như mục tiêu đầu tư xây dựng của dự án đã đề ra.

Công tác khảo sát lập dự án chưa phù hợp với tình hình thực tế và thiếu tính khả thi trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh vị trí xây dựng từ chân cầu Rạch Cóc sang địa điểm mới tại khu đất thuộc Trạm Cảnh sát đường thủy Gành Hào. Dự án áp dụng công nghệ cao trong quan trắc môi trường tự động, cung cấp kịp thời chuỗi số liệu về môi trường liên tục phục vụ công tác quản lý, bảo vệ môi trường và hoạch định chính sách,... nhưng thực tế mục tiêu dự án chưa đạt được như mong đợi, do hệ thống chưa được vận hành hiệu quả, ảnh hưởng đến yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Theo các báo cáo đánh giá của Sở TN&MT ngược lại với thuyết minh báo cáo nghiên cứu khả thi (về điều kiện tự nhiên, địa điểm đầu tư, trang thiết bị đầu tư, giải pháp kỹ thuật,…

Dự án đến nay chưa tổ chức công bố thông số các chỉ tiêu quan trắc theo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Văn bản số 285/UBND-KT ngày 25/01/2021. Bên cạnh đó, Lãnh đạo Sở TN&MT tại thời điểm dự án hoàn thành đưa vào sử dụng chưa có giải pháp kịp thời xử lý những vấn đề vướng mắc, phát sinh đối với một số thiết bị đã nghiệm thu, trong thời gian vận hành chạy thử thì hư hỏng nên không đưa vào vận hành cho đến nay hơn 3 năm.

Những hạn chế, thiếu sót nêu trên cho thấy việc lập báo cáo nghiên cứu khả thi chưa phù hợp với tình hình thực tế và thiếu tính khả thi trong quá trình thực hiện, chưa đảm bảo mục tiêu đầu tư xây dựng của dự án đã đề ra, do đó cần thu hồi nộp ngân sách Nhà nước (NSNN) chi phí lập báo cáo nghiên cứu khả thi của Công ty Giải pháp sinh thái với số tiền 306.900.000 đồng .

Trách nhiệm chính là Giám đốc Sở TN&MT, Sở Kế hoạch và Đầu tư và các tổ chức, cá nhân có liên quan trọng công tác lập, thẩm định, trình phê duyệt dự án không mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội, có dấu hiệu gây lãng phí toàn bộ chi phí đầu tư dự án, sai quy định tại Điều 34 Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013, cần kiểm điểm có hình thức các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan và điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Sở TN&MT với vai trò trách nhiệm là Chủ đầu tư, chỉ định thầu không đảm bảo năng lực thực hiện. Cụ thể: Đơn vị tư vấn thiết kế Chi nhánh Công ty Cổ phần giao thông công chính không có chứng chỉ năng lực của tổ chức để tham gia hoạt động khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng; đơn vị tư vấn giám sát Công ty Giải pháp sinh thái không có chứng chỉ năng lực giám sát của tổ chức để thực hiện tư vẫn giám sát; cần kiểm điểm xử lý trách nhiệm theo quy định.

Đơn vị tư vấn thẩm định giá Công ty Đông Nam Á ban hành Chứng thư thẩm định giá số Vc17/10/589/ĐS-SEAAC không kèm theo Báo cáo kết quả thẩm hồi nộp NSNN chi phí thẩm định giá thiết bị với số tiền 53.391.000 đồng.

Đơn vị thi công Công ty TNHH Thành Khiêm thanh toán thừa khối lượng (do dự toán lập thừa) gói thầu số 03 với số tiền 147.033.000 đồng, chênh lệch thừa do thay đổi giá thiết bị trong quá trình thi công với số tiền 14.349.000 đồng, cần thu hồi nộp NSNN. Đồng thời, thu hồi theo tỷ lệ phần trăm chi phí giám sát của Công ty Giải pháp sinh thái với số tiền 5.302.000 đồng.

Việc tổ chức, triển khai thực hiện gói thầu số 04 có nhiều thiếu sót, vi phạm, cần điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật. Cụ thể: Sở TN&MT không thực hiện báo cáo giám sát, đánh giá đầu tư, báo cáo về nội dung thay đổi xuất xứ của xe ô tô; thay đổi model, cấu hình thiết bị lấy mẫu nước thải tự động, thiết bị máy chủ, máy tính để bàn, máy tính xách tay với cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư, là sai quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định số 32/2015/NĐ-CP.

Sở TN&MT đồng ý thay đổi xuất xứ phương tiện phục vụ quan trắc, lấy mẫu hiện trường (xe ô tô) bảo hành, bảo trì nhưng không làm rõ chênh lệch giá xe không có phụ kiện và giá xe có phụ kiện kèm theo, dẫn đến giá xe chênh lệch là 36.180.000 đồng (kèm Phụ lục IV), cần thu hồi nộp NSNN. Đồng thời, Chứng thư thẩm định giá số 18/11/586/ĐS-SEAAC không kèm theo Báo cáo kết quả thẩm định giá, là sai quy định tại điểm b khoản 2 Điều 42 Luật Giá 2012 nên không có cơ sở để xác định giá trị tài sản cần thẩm định giá.

Việc thay đổi thiết bị lấy mẫu nước thải tự động, thiết bị máy chủ, máy tính để bàn, máy tính xách tay chỉ dựa trên 1 báo giá của nhà cung cấp là không đủ cơ sở để xác định giá thiết bị mới bằng đến cao hơn giá thiết bị cũ; không đủ cơ sở để Sở Tài chính thẩm tra trình phê duyệt quyết toán dự án với tổng số tiền 605.200.000 đồng (theo Tờ trình số 435/TTr-STC ngày 09/8/2022 của Sở Tài chính). Công ty AIC cung cấp, lắp đặt một số thiết bị không đúng với hồ sơ đề xuất tài chính, hợp đồng; không rõ nhãn mác, xuất xứ; khác số serial máy; khác model, hãng sản xuất với tổng số tiền 2.284.680.000 đồng.

Theo báo cáo của Sở TN&MT cho thấy: 03 thiết bị đã hư hỏng với số tiền 2.964.330.000 đồng, 19 thiết bị chưa sử dụng với số tiền 8.145.904.000 đồng, có dấu hiệu gây lãng phí NSNN. Qua kiểm tra, đối chiếu Tờ khai hàng hóa nhập khẩu so với Hợp đồng giữa Sở TN&MT với Công ty AIC đối với 25/70 thiết bị, chênh lệch số tiền 5.719.852.000 đồng.

Đơn vị tư vấn giám sát Công ty Giải pháp sinh thái sử dụng con dấu chữ ký để đóng trước vào trang Nhật ký thi công, có dấu hiệu hợp thức hóa hồ sơ để Công ty AIC nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành; thiếu trách nhiệm trong công tác giám sát, nghiệm thu dẫn đến Công ty AIC cung cắp, lắp đặt một số thiết bị không đúng với hồ sơ đề xuất tài chính, hợp đồng là sai quay quy định tại Điều 122 Luật xây dựng năm 2014. Đồng thời, thu hồi tỷ lệ phần trăm chi phí giám sát gói thầu số 04 của công ty Giải pháp sinh thái đối với số tiền 13.642.000 đồng….

Thanh tra tỉnh đánh giá, Dự án đã nghiệm thu hoàn thành từ tháng 5/2020 cho đến nay (hơn 3 năm) đã hư hỏng nhiều thiết bị, không đưa vào vận hành được, các thiết bị đã hết thời gian bảo hành và giải pháp để sửa chữa nếu được cấp thẩm quyền cho phép sẽ mất nhiều thời gian, chi phí lớn (Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định hủy bỏ quyết toán dự án hoàn thành nên không thể bố trí vốn để đầu tư, sửa chữa), tính khả thi của dự án không đạt được so với mục tiêu ban đầu của dự án đã đề ra, không mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội, v.v...

Những nội dung sai phạm nêu trên có dấu hiệu làm trái các quy định Nhà nước trong công tác quản lý, thực hiện đầu tư đối với dự án 3 trạm quan trắc, trách nhiệm chính là Giám đốc Sở TN&MT (với vai trò đại diện Sở TN&MT làm Chủ đầu tư theo Quyết định số429/QĐ-UBND ngày 14/8/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh) và các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra những thiếu sót, hạn chế, vi phạm trong việc lựa chọn nhà thầu không đảm bảo điều kiện năng lực hoạt động thi công xây dựng; tổ chức giám sát và quản lý chất lượng; tổ chức nghiệm thu, thanh toán, quyết toán công trình; chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn gốc của vật tư, nguyên liệu, vật liệu, thiết bị, sản phẩm xây dựng v.v.... Đồng thời, chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật đối với Sở TN&MT và các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan trọng quá trình triển khai, thực hiện dự án để xảy ra những thiếu sót, hạn chế, vi phạm, có dấu hiệu gây thất thoát, lãng phi NSNN toàn bộ chi phí dự án trên 43 tỷ đồng.

Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh kiểm điểm có hình thức đối với Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường và các cá nhân có liên quan tại thời điểm phụ trách, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức, triển khai thực hiện dự án 3 trạm quan trắc để xảy ra thiếu sót, hạn chế, vi phạm như kết luận đã nêu. Kiểm điểm có hình thức đối với Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư và các cá nhân có liên quan tại thời điểm phụ trách, trong công tác thẩm định, trình phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi chưa phù hợp quy hoạch, không mang lại hiệu quả đầu tư.

Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm đối với Ban lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường tại thời điểm hiện nay (trọng tâm là Giám đốc), trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng chưa có giải pháp xử lý kịp thời những vấn đề vướng mắc, phát sinh đối với một số thiết bị đã nghiệm thu, trong thời gian vận hành chạy thử thì hư hỏng nên không đưa vào vận hành cho đến nay hơn 3 năm

Nguyên Du