Giai đoạn mới của cuộc cách mạng xe điện

Sự tăng trưởng

Trong một báo cáo được công bố hôm 23/4, IEA dự đoán rằng, nhu cầu ngày càng tăng đối với xe điện trong thập kỷ tới sẽ làm mới ngành công nghiệp ô tô toàn cầu và giảm đáng kể mức tiêu thụ dầu cho vận tải đường bộ. IEA kỳ vọng một nửa số ô tô bán ra trên toàn cầu sẽ chạy bằng điện vào năm 2035, tăng từ hơn 20% trong năm nay, với điều kiện cơ sở hạ tầng sạc điện theo kịp tốc độ. Xe điện theo định nghĩa của IEA bao gồm xe chạy bằng pin và xe hybrid (xăng lai điện).

Triển vọng dài hạn lạc quan của IEA đối với xe điện - dựa trên chính sách hiện tại của các chính phủ - xuất hiện chỉ vài ngày sau khi nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới Tesla giảm giá tại các thị trường lớn để cải thiện doanh số bán hàng sụt giảm và sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ô tô mới nổi và lâu đời của Trung Quốc.

Theo giám đốc điều hành IEA Fatih Birol, những biểu hiện tiêu cực gần đây về việc giảm tốc độ thâm nhập của xe điện không phù hợp với xu hướng tích cực toàn cầu. “Dữ liệu của chúng tôi hoàn toàn không cho thấy sự đảo ngược trong sự phát triển của ô tô điện. Ngược lại, nó cho thấy doanh số bán xe điện toàn cầu tăng mạnh” - ông Birol nói.

Sự tăng trưởng không chỉ được thúc đẩy bởi người tiêu dùng Trung Quốc. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu, số lượng ô tô điện chạy pin mới được bán ở Liên minh châu Âu đã tăng gần 4% trong quý đầu tiên năm nay so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, cho dù thế thì lạc quan, các nhà sản xuất xe điện vẫn vật lộn với tỷ suất lợi nhuận thấp, bị đè nén bởi cuộc chiến giá cả khi cạnh tranh ngày càng nóng lên. Trong vài ngày qua, Tesla và nhà sản xuất xe điện Trung Quốc Li Auto đã giảm giá các mẫu xe lớn ở Trung Quốc - thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Bên cạnh đó, Tesla cũng giảm giá ở Đức và Mỹ.

Đầu tháng này, Tesla đã công bố doanh số bán hàng năm sụt giảm lần đầu tiên sau gần 4 năm. Cổ phiếu của công ty đã giảm hơn 40% trong năm nay. BYD của Trung Quốc cũng vấp ngã sau khi nhanh chóng vượt qua Tesla để trở thành công ty dẫn đầu thị trường toàn cầu, với doanh số bán hàng giảm xuống khoảng 300.000 chiếc trong quý đầu tiên từ mức hơn 525.000 chiếc trong 3 tháng cuối năm 2023.

Tại Trung Quốc, hơn 60% xe điện bán ra năm ngoái có giá rẻ hơn ô tô thông thường, nhưng ở châu Âu và Mỹ, giá mua ô tô động cơ đốt trong mới tính trung bình vẫn thấp hơn xe điện.

Đồng bộ công nghệ, hạ tầng

Theo IEA, cạnh tranh thị trường ngày càng gay gắt và những cải tiến trong công nghệ pin dự kiến sẽ làm giảm giá xe điện trong những năm tới. Xuất khẩu ô tô điện ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, vốn chiếm hơn một nửa tổng doanh số bán ô tô điện vào năm 2023 có thể gây thêm áp lực giảm giá mua.

Năm ngoái, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chiếm hơn một nửa doanh số bán ô tô điện toàn cầu. Những lo ngại về việc nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc tăng vọt đã khiến Liên minh châu Âu mở một cuộc điều tra vào cuối năm ngoái về sự hỗ trợ của chính phủ dành cho các nhà sản xuất xe điện. Ngành công nghiệp ô tô là ngành sử dụng lao động lớn ở châu Âu và đóng vai trò quan trọng đối với Đức, nền kinh tế lớn nhất khu vực, quê hương của Volkswagen, Audi và BMW.

Doanh số bán xe điện tại Trung Quốc sẽ chiếm gần 60% tổng doanh số toàn cầu trong năm nay và khoảng 45% tổng doanh số bán ô tô tại nước này. Theo IEA, đến năm 2030, gần 1/3 ô tô trên đường ở Trung Quốc sẽ là xe điện, tăng từ mức chưa đến 1/10 vào năm ngoái. Điều đó so sánh với dự báo của họ là 17% ở Mỹ và 18% ở Liên minh châu Âu, so với chỉ hơn 2% và gần 4% tương ứng vào năm ngoái.

Ông Birol cho rằng, sự thay đổi này sẽ có tác động lớn đến cả ngành công nghiệp ô tô và ngành năng lượng. IEA nhận thấy nhu cầu dầu toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2030 nhờ quá trình điện khí hóa ngành vận tải.

Ngoài khả năng chi trả, một rào cản khác đối với việc sử dụng rộng rãi ô tô điện là thiếu cơ sở hạ tầng sạc công cộng ở châu Âu và Mỹ. Theo chính sách hiện hành của các chính phủ, IEA dự báo, số lượng điểm sạc xe điện công cộng trên toàn thế giới dự kiến sẽ đạt 15 triệu vào cuối thập kỷ này, tăng gần gấp 4 lần so với năm ngoái.

“

Theo ông Akio Toyoda - Chủ tịch Toyota, phải suy nghĩ rất kỹ về những gì có thể thực hiện được. Cần tối ưu các phương pháp sản xuất xe điện để hóa giải những hạn chế của dòng sản phẩm này. Kỷ nguyên xe điện sẽ đến từ kinh nghiệm tích lũy được sau hàng thập kỷ và những thất bại trong quá khứ. Hiện tại, xe hybrid (xăng lai điện) giống như một cầu nối dẫn vào kỷ nguyên xe điện. Đây là loại phương tiện phù hợp nhất ở thực tế hiện nay. Nhu cầu về xe hybrid đang tăng mạnh trên toàn cầu, vì vậy hãy cố gắng sản xuất càng nhiều càng tốt.

Hà Anh