Bệnh nhân ung thư gan, xơ gan ngày càng trẻ hóa
Ung thư gan là ung thư đứng đầu tại Việt Nam, trong đó 90% số ca là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).
Theo Globocan 2020 (Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế), tỷ lệ mắc mới ung thư gan tại Việt Nam là 26.418 ca mỗi năm, chiếm 14,5% tổng số ung thư và 77% số ca ung thư gan là nam giới. Ung thư gan cũng là ung thư có số ca tử vong dẫn đầu với 25.272 ca, chiếm 21% tổng số ca tử vong do ung thư.
PGS.TS Nguyễn Công Long - Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: Hiện nay, tỷ lệ các bệnh về gan mật như ung thư gan, xơ gan và các biến chứng do xơ gan ngày càng tăng. Tại Trung tâm, hàng ngày đều tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị biến chứng xơ gan và ung thư tế bào gan đến khám, chẩn đoán và điều trị. Đáng chú ý, chúng tôi gặp nhiều bệnh nhân ung thư gan không có triệu chứng gì nhưng đến viện thì đã ở giai đoạn rất nặng.
Thống kê từ Bệnh viện Bạch Mai cho thấy, bệnh nhân xơ gan, ung thư gan ngày càng trẻ hóa, đặc biệt, có không ít trường hợp dưới 30 tuổi, hoặc dưới 35 tuổi đã mắc bệnh.
Theo ông Long, thực tế cho thấy, nhiều người lạm dụng rượu kết hợp với viêm gan virus khiến tình trạng gan bị phá hủy ngày càng tăng. Có nhiều trường hợp xơ gan biến chứng chảy máu thực quản do lạm dụng rượu. Bên cạnh đó, gánh nặng bệnh tật từ thừa cân, béo phì ngày càng tăng. Thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ, lười vận động gây ra béo phì. Người béo thường đi kèm gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa gây viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
Trong số các nguyên nhân gây ra xơ gan, ung thư gan thì nhiễm virus viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan. Thậm chí, Việt Nam có tỷ lệ rất cao so với các nước trên thế giới.
“Nguyên nhân khiến ngày càng nhiều người Việt mắc xơ gan, ung thư gan là do viêm gan virus B và C. Việt Nam nằm trong các quốc gia có tỷ lệ người mắc viêm gan virus B cao. Hiện nay, ước tính 8-10% dân số, đồng nghĩa với việc có 8-10 triệu người dân mang trong mình căn bệnh này. Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ viêm gan cao nhất khu vực Đông Nam Á, ước tính khoảng 15-26% dân số. Số ca mắc mới và tử vong hàng năm đều trên 25 nghìn trường hợp” – ông Long thông tin.
Đáng lo hơn khi rất nhiều bệnh nhân đã mắc nhưng không hề biết mình bị nhiễm virus viêm gan, bởi lẽ triệu chứng của căn bệnh này thường diễn ra một cách âm thầm.
Nhiều trường hợp bệnh nhân bị đau tức hạ sườn mới tìm đến bệnh viện khám. Khi đó gan đã tổn thương, khối u to và làm xét nghiệm đều dương tính virus viêm gan B, virus viêm gan C. Có gia đình có nhiều người cùng mắc ung thư gan do viêm gan virus B gây ra. Ngoài viêm gan virus B, viêm gan virus C cũng là tác nhân gây xơ gan, ung thư gan.
Theo Hội Gan Mật Việt Nam, viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan phổ biến toàn cầu do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Viêm gan B có thể chuyển sang mạn tính và gây hậu quả cuối cùng là xơ gan hoặc ung thư gan. Khả năng nhiễm virus viêm gan B gây nên nguy cơ để phát triển thành ung thư gan lên tới 100 lần. Số liệu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 3 triệu ca mắc mới và 1 triệu ca tử vong mỗi năm do virus viêm gan B và C. Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% trường hợp viêm gan B được chẩn đoán, trong đó 22% được điều trị.
Người bị viêm gan virus B, C cần phải theo dõi định kỳ từ 3 tới 6 tháng. Bệnh nhân viêm gan B mà có biểu hiện xơ gan mức độ nặng thì cần theo dõi sát hơn, sàng lọc 3 tháng một lần. Với các trường hợp viêm gan virus có xơ gan, thời gian khám sàng lọc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện các tổn thương ung thư gan sớm, từ đó giúp kéo dài cuộc sống của người bệnh.
Trong khi đó, việc lạm dụng rượu kết hợp với viêm gan virus khiến tình trạng gan bị phá hủy ngày càng tăng. Đã có nhiều trường hợp xơ gan biến chứng chảy máu thực quản do lạm dụng rượu. Cùng đó, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, béo phì… cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
Các bác sĩ cũng cảnh báo tình trạng nhiều người bệnh tự mua thuốc uống mà không theo chỉ định của bác sĩ. Tại Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị viêm gan nặng do tự mua thuốc điều trị. Nhiều người chỉ mua thuốc theo mách bảo, và dùng thuốc theo kinh nghiệm, theo lời hướng dẫn của người bán. Từ đó, bệnh nhân bị viêm gan, nhiễm độc gan nặng.
Sàng lọc trên đối tượng nguy cơ cao là chìa khóa giải quyết nguy cơ trở nặng, tử vong của bệnh ung thư gan, xơ gan. Ngoài ra, để phòng các bệnh về gan, việc tiêm vaccine phòng viêm gan B, thay đổi lối sống tránh thừa cân béo phì, hạn chế bia rượu, tăng cường luyện tập thể dục thể thao.