Giảm lãi suất để người lao động có nhà
Sau 1 năm triển khai, gói tín dụng nhà ở xã hội 125.000 tỷ đồng (bổ sung thêm 5.000 tỷ đồng từ 120.000 tỷ đồng) mới giải ngân được 415 tỷ đồng (tại 6 dự án) cho chủ đầu tư và 540 triệu đồng (tại 2 dự án) cho người mua nhà. Hạ lãi suất vay đối với doanh nghiệp xây dựng cũng như mở rộng đối tượng, hạ lãi suất vay, kéo dài thời gian hỗ trợ lãi suất vay cho người mua nhà ở xã hội là vấn đề đang được đặt ra.
Vì sao đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội (NOXH) triển khai chậm? Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), gói tín dụng 125.000 tỷ đồng với sự tham gia của 5 ngân hàng thương mại để cho vay ưu đãi phát triển NOXH, nhà ở công nhân dường như chưa phù hợp với người mua, thuê mua NOXH.
Trong khi đó, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng, nguyên nhân là do nguồn cung NOXH còn hạn chế. Mới có 28 tỉnh, thành công bố danh mục NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư, trong khi tổng cộng cũng chỉ có 68 dự án được công bố thuộc danh mục vay vốn chương trình này. Một số dự án vướng mắc về mặt pháp lý, giải phóng mặt bằng, thủ tục tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất khiến các ngân hàng thiếu cơ sở để cấp tín dụng cho chủ đầu tư dự án.
Tuy nhiên, phía hiệp hội bất động sản lại đưa ra nhận định, rằng người mua, thuê mua NOXH đang có tâm lý ngại vay. Thay vì lãi suất vay trên dưới 7%/tháng, thì nên hạ xuống còn dưới 5%/tháng.
Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp tham gia xây dựng NOXH cho rằng, cần sớm cho áp dụng Luật Nhà ở sửa đổi và ban hành Nghị định về NOXH theo hướng tháo gỡ, mở rộng đối tượng được mua, được thuê với điều kiện đơn giản, dễ thực hiện để người nghèo sớm tiếp cận được với các sản phẩm NOXH. Khi đó nguồn cung NOXH sẽ tăng lên, đồng nghĩa với việc chủ trương xây dựng 1 triệu NOXH mới có thể thực hiện đúng tiến độ.
Thực tế cho thấy, do nhiều vướng mắc chưa được tháo gỡ nên việc xây dựng NOXH rất chậm, khiến người thu nhập thấp càng khó mua được nhà. Chỉ riêng việc vốn vay, có thể nói chưa khi nào các ngân hàng "o bế" khách vay mua nhà như hiện nay nhưng không dễ đẩy vốn tín dụng. Ngân hàng thương mại liên tục tung ra các chương trình cho vay mua bất động sản với mức lãi suất thấp nhưng người có nhu cầu vay vẫn không mặn mà. Ví dụ như các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV... đang có các gói vay mua nhà lãi suất chỉ 5%-5,5%/năm trong 12 tháng đầu tiên và 6%-7%/năm trong 2-3 năm sau đó để thu hút khách hàng, nhưng vốn vẫn “ế”.
Tuy nhiên, một trong những lý do khiến người mua nhà ngại vay vốn ngân hàng dù lãi suất đã được cho là hợp lý, là bởi e ngại sau thời gian ưu đãi, các ngân hàng sẽ lấy lãi suất cơ sở cộng biên độ 2,5% - 3,5%; trong khi áp dụng lãi suất thả nổi lại chưa rõ ràng. Được biết, hiện một số ngân hàng áp dụng lãi suất thả nổi 9% - 10%/năm, cao hơn rất nhiều mức lãi suất ưu đãi trong thời gian đầu. Với mức lãi suất này, những người có nhu cầu vay mua nhà, đất buộc phải cân nhắc rất kỹ.
Nhìn chung, phần lớn đối tượng thuộc diện được mua NOXH có thu nhập thấp, do đó rất cần nhận được hỗ trợ ưu đãi từ phía các ngân hàng, cụ thể là từ Ngân hàng Chính sách xã hội và 5 ngân hàng thương mại tham gia Đề án 1 triệu căn NOXH.
Nhiều khảo sát cho thấy, để có tiền mua được một căn nhà từ 2 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng, người lao động cần phải có phương án tài chính rất chặt chẽ. Trong đó, số tiền đi vay nhất thiết phải được tính toán rất chi tiết, vì chắc chắn là “tốt vay thì dày nợ”. Lãi mẹ đẻ lãi con, theo thời gian số nợ sẽ vọt lên rất lớn.
Nhiều chuyên gia tài chính cho rằng, với mức thu nhập trung bình 15 triệu đồng/tháng, để có thể sở hữu một căn hộ tầm trung, phải tiết kiệm từ 30 đến 37 năm.
Cũng chính vì thế, việc hạ lãi suất cho vay cũng như kéo dài thời gian ưu đãi lãi suất cho người mua NOXH cần được sớm áp dụng. Cùng đó, để có thể kéo giá NOXH xuống thì rất cần sự vào cuộc của các doanh nghiệp xây dựng. Mà muốn họ vào cuộc thì lãi suất vay ngân hàng của doanh nghiệp xây dựng NOXH cũng phải kéo xuống, cùng với việc áp dụng những ưu đãi khác để khuyến khích.