'Bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế' được UNESCO ghi danh
Thông tin từ Cục Di sản Văn hóa, vào 14h09 giờ địa phương (13h09 giờ Việt Nam) ngày 8/5/2024 tại Kỳ họp thứ 10 diễn ra ở Thành phố Ulan Bator (Mông Cổ), “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” của Việt Nam chính thức được ghi danh vào Danh mục Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO.
Tham dự Kỳ họp lần này được tổ chức dưới 2 hình thức trực tuyến và trực tiếp, gồm 131 đại biểu đến từ 23/46 quốc gia thành viên đại diện khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Đoàn Việt Nam tham dự có đại diện của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, Ủy ban quốc gia Chương trình Ký ức thế giới của Việt Nam và tỉnh Thừa Thiên Huế.
Tại Hội nghị toàn thể, đại biểu của 23 quốc gia thành viên đã tiến hành bỏ phiếu thông qua 20/20 hồ sơ ghi vào Danh mục Di sản tư liệu châu Á - Thái Bình Dương thuộc các quốc gia: Australia và Tuvalu, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Malaysia, Bangladesh, Uzbekistan, Mông Cổ và Việt Nam. Với sự đồng thuận đánh giá cao của Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới và 23/23 quốc gia tham dự Hội nghị “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” đã được ghi danh Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Với việc ghi danh này, Việt Nam đã nâng tổng số di sản tư liệu của Việt Nam được UNESCO ghi danh lên 10 di sản (gồm 3 di sản tư liệu thế giới và 7 di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương). Đây là những minh chứng cụ thể vững chắc cho đề xuất của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành được Chính phủ thông qua trình Quốc hội cho phép mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật Di sản văn hóa để bổ sung loại hình mới là di sản tư liệu, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động quản lý, bao vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của Việt Nam, dự kiến được Quốc hội khóa 15 thảo luận cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7, thông qua tại Kỳ họp thứ 8, năm 2024. Đây cũng chính là một trong những hoạt động thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của Việt Nam - thành viên tích cực của UNESCO trong việc nỗ lực nội luật hóa các điều ước quốc tế, chương trình về di sản văn hóa mà Việt Nam là thành viên.
“Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” là dương bản duy nhất, hiện đặt trước sân Thế Tổ Miếu trong Hoàng cung Huế, gồm 162 hình ảnh và chữ Hán được vua Minh Mạng cho đúc tại Huế vào năm 1835 và hoàn thành năm 1837. Đây là nguồn tư liệu độc đáo, quý hiếm được giới nghiên cứu Việt Nam và nước ngoài rất quan tâm bởi nó mang giá trị nội dung về lịch sử, văn hóa - giáo dục, địa lý, phong thủy, y dược, nghệ thuật thư pháp. Đặc biệt là đề cao thân phận của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến, vua Minh Mạng đã dùng hình thức đặt tên người phụ nữ lên dòng kênh để ghi dấu công lao, điều mà rất hiếm thấy dưới chế độ phong kiến. Đáng lưu ý nhất là nghệ thuật đúc đồng và kỹ thuật của người thợ để tạo nên tác phẩm đặc sắc, độc đáo.
Đặc biệt, do ảnh hưởng sâu đậm nền văn hóa phương Đông về quan niệm con số “9” và đúc chín đỉnh là bao hàm ý nghĩa tính thống nhất và trường tồn của triều đại. Các bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng đảm bảo tính nguyên vẹn, là “nhân chứng” lịch sử chứng kiến sự thăng trầm của triều đại, và điều quan trọng nhất là di sản tư liệu này được thể hiện dưới dạng hình ảnh và chữ Hán vẫn còn nguyên vẹn và ngay cả vị trí đặt chín chiếc đỉnh cũng chưa từng bị dịch chuyển. Bên cạnh đó, “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” còn lưu trữ các giá trị về mối quan hệ giao thoa và tiếp xúc văn hóa xã hội của đất nước Việt Nam với các quốc gia trong khu vực Đông Á.
Tại Hội nghị lần này, TS Vũ Thị Minh Hương, nguyên Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Uỷ viên Hội đồng Di sản văn hoá Quốc gia đã tái cử chức danh Phó Chủ tịch Uỷ ban Ký ức thế giới UNESCO Khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhiệm kỳ 2024 - 2028.