Tạo môi trường kinh doanh minh bạch

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Thuế, cả nước hiện có gần 1 triệu doanh nghiệp (DN), hơn 3 triệu hộ kinh doanh (trong đó có khoảng 1,9 triệu hộ kinh doanh thuộc diện phải nộp thuế) và 27 triệu cá nhân có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân (trong đó có khoảng 7 triệu cá nhân có thu nhập thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân).

Với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, cùng với chủ trương đẩy mạnh hội nhập, tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài, trong thời gian tới sẽ ngày càng có nhiều DN, tổ chức cá nhân kinh doanh tại Việt Nam.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho rằng, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, đặc biệt là sự bùng nổ của internet và các nền tảng số, đã tạo ra một nền kinh tế số đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức. Nền kinh tế số mang đến những cơ hội to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội. Việc quản lý tuân thủ thuế trong nền kinh tế số gặp nhiều khó khăn hơn so với nền kinh tế truyền thống do tính phức tạp, tính đa dạng và tính toàn cầu của các hoạt động kinh tế. Các giao dịch diễn ra trên môi trường mạng, thông qua các nền tảng số, khiến cho việc theo dõi, kiểm soát và quản lý trở nên khó khăn hơn. Do vậy, đòi hỏi cần có những giải pháp quản lý phù hợp, hiệu quả để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Để bắt kịp với xu thế đó và trước yêu cầu chuyển đổi số mạnh mẽ của ngành thuế nói riêng và chiến lược chuyển đổi số quốc gia nói chung, ngành thuế đã bắt tay vào nghiên cứu áp dụng các công nghệ mới dựa trên phân tích dữ liệu lớn, áp dụng trí tuệ nhân tạo vào phân tích rủi ro, quản lý tuân thủ pháp luật thuế. Cụ thể, ngành thuế đã tổ chức triển khai hiệu quả công tác thu thập, phân tích dữ liệu hóa đơn điện tử nói riêng, dữ liệu quản lý thuế nói chung; thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu đối soát dữ liệu lớn với hóa đơn điện tử, xây dựng chức năng cảnh báo xuất hóa đơn vượt ngưỡng an toàn và bước đầu nghiên cứu, áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào phân tích dữ liệu hóa đơn điện tử để phát hiện rủi ro giá bất thường, chuỗi mua bán hóa đơn, gian lận hoàn thuế VAT, phân tích chuỗi mua bán hóa đơn theo từng mặt hàng rủi ro hoặc theo chuỗi quan hệ mua bán của các DN trong nền kinh tế giúp tìm các chuỗi nghi ngờ (mua bán lòng vòng, chỉ mua không bán, chỉ bán không mua, xuất khống hóa đơn...)

TS Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, kinh tế số Việt Nam đang phát triển nhanh chóng cả về nền tảng hạ tầng lẫn thị trường kinh doanh trong nhiều lĩnh vực. Điều đó gây ra thách thức trong quản lý thuế như chuyển đổi số toàn diện ngành thuế; kiểm soát, chống gian lận hóa đơn điện tử. Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế, theo ông Quỳnh cần hoàn thiện thể chế; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân lực số; phát triển hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin; phát triển dữ liệu số và quản lý rủi ro.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam nhấn mạnh, chất lượng của công tác quản lý thuế của cơ quan thuế tỷ lệ thuận với ý thức tuân thủ của người nộp thuế. Quản lý thuế càng tốt, tính tuân thủ càng cao thì sẽ tạo nên môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng. “Với yêu cầu chuyển đổi số hiện nay, số lượng người nộp thuế ngày càng tăng, hoạt động ngày càng phức tạp, vai trò của phân tích rủi ro quản lý tuân thủ người nộp thuế càng quan trọng. Theo đó, công tác quản lý rủi ro, tính tuân thủ cần được tăng cường, cần được thực hiện quyết liệt” - bà Cúc nói.

Trong khi đó, chia sẻ về công tác quản lý tuân thủ thuế tại Nhật Bản, ông Noguchi Daisuke - chuyên gia JICA tại Việt Nam cho biết, nâng cao tính tuân thủ thuế của DN lớn là vô cùng quan trọng để duy trì và nâng cao tuân thủ thuế trên cả nước. Do đó, việc nâng cao tính tuân thủ thuế của DN lớn là biện pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Theo đó, cơ quan thuế Nhật Bản đã xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản trị thuế trong DN sẽ đem lại lợi ích cho cả DN và cơ quan thuế. Cụ thể, đối với DN giảm thiểu rủi ro về thuế (rủi ro do xử lý kế toán không phù hợp trong DN); nếu hệ thống quản trị thuế trong DN tốt thì có thể giảm thiểu gánh nặng ứng phó với thanh tra thuế.

“

Nội dung hội thảo tập trung trao đổi, chia sẻ về công tác “Quản lý tuân thủ thuế tại Việt Nam”, thực trạng và giải pháp; đánh giá công tác áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế thời gian qua và những yêu cầu, giải pháp cần thúc đẩy để tạo thuận lợi cho người nộp thuế nâng cao tính tuân thủ; kinh nghiệm quốc tế về quản lý tuân thủ thuế trong nền kinh tế số, và giải pháp cho Việt Nam; kinh nghiệm triển khai áp dụng quản lý rủi ro, quản lý tuân thủ của Hải quan Việt Nam; các công cụ và giải pháp nâng cao tính tuân thủ thuế cho DN.

T.Hằng