Định danh cổ vật triều Nguyễn trên không gian số

Đây đều là các loại cổ vật tiêu biểu, phản ánh những nét đặc trưng về đời sống vật chất, lễ nghi, chính trị, tư tưởng vua quan triều Nguyễn như: ngai, kiệu, hia (đồ ngự dụng dùng trong sinh hoạt và lễ nghi), cành vàng lá ngọc (dùng để trang trí nội thất), hay bộ xăm hường (một trò chơi khá phổ biến thời nhà Nguyễn)…

Việc đưa các cổ vật lên không gian số sẽ giúp khách tham quan có thể dùng smartphone tương tác với chip NFC Nomion gắn trên cổ vật, mở ra tương tác đa chiều. Toàn bộ thông tin lịch sử, nguồn gốc, ý nghĩa văn hóa, ảnh 3D… của cổ vật sẽ hiện lên đầy đủ, giúp người dân và du khách tham quan, chiêm ngưỡng trọn vẹn 360 độ sắc nét của cổ vật, trải nghiệm câu chuyện lịch sử hấp dẫn trong không gian lịch sử văn hóa chân thực.

Anh Hoàng Hùng Dũng (trú tại tỉnh Hà Tĩnh) cho biết, trước đây khi vào tham quan, du khách chỉ đọc thông tin trên bản hướng dẫn hoặc nghe hướng dẫn viên giới thiệu thông tin, thì nay du khách chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh là sẽ khám phá được những thông tin, kiến thức về lịch sử triều Nguyễn thông qua thiết bị điện tử được kết nối mạng internet.

“Chỉ với một thao tác đơn giản trên điện thoại thông minh là du khách gần như được chạm vào những hiện vật quý hiếm. Ở đó, những thông tin, chi tiết dù nhỏ nhất của những cổ vật đã được số hóa cũng thể hiện rõ nét, mà trước đây khi đến với bảo tàng chỉ được ngắm nhìn những hiện vật đó qua tủ kính” - anh Dũng nói.

Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, việc triển khai các công cụ số hóa được xem là một biện pháp hỗ trợ hiệu quả để phát huy các giá trị cổ vật trưng bày. Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là một trong những bảo tàng đầu tiên trong cả nước triển khai mô hình “Không gian triển lãm metaverse”, hỗ trợ cả các thiết bị thực tế ảo như kính thực tế ảo của Apple (Apple Vision Pro) và của Meta.

Theo đó, những cổ vật đã được định danh số sẽ đồng thời được trưng bày trên không gian số để người dùng tham quan, chiêm ngưỡng trọn vẹn 360 độ của cổ vật, trải nghiệm câu chuyện lịch sử hấp dẫn trong không gian lịch sử văn hóa chân thực. Người dân và du khách chỉ cần truy cập vào địa chỉ https://museehue.vn, lập tức nhập vai một nhân vật ảo, có thể di chuyển theo ý muốn đến gần các cổ vật, tìm hiểu thông tin và quan sát hiện vật gần giống như đang có mặt thực tế tại bảo tàng. Đây cũng được xem như là mô hình đón đầu làn sóng công nghệ thực tế mở rộng được tiên phong bởi Apple và Meta.

Ông Hoàng Việt Trung - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, công nghệ của Phygital Labs là cầu nối đưa các cổ vật đang được lưu giữ và trưng bày đến với thế giới số, hỗ trợ trong công tác số hóa, lưu giữ, phát huy giá trị cổ vật nói riêng và di sản của triều Nguyễn, văn hóa Huế nói chung.

Không chỉ mở rộng hình thức thưởng thức, các công nghệ được lựa chọn còn phải đảm bảo khả năng mã hóa dữ liệu cao, bảo mật tốt và chống làm giả. Đặc biệt, công nghệ blockchain cũng được áp dụng để tạo ra phiên bản số của cổ vật, mang giá trị chứng thực sở hữu và tạo tài sản số từ tài sản thật.

Theo ông Trung, việc xây dựng không gian triển lãm metaverse sẽ giúp quảng bá mạnh mẽ văn hóa Việt Nam ra toàn cầu, khai thác tiềm năng kinh tế số từ di sản. Đồng thời cũng giúp người dân hiểu thêm về các giá trị di sản văn hóa của dân tộc, thêm yêu quý và cùng chung tay hỗ trợ bảo tồn các di sản văn hóa của đất nước.

Thời gian tới, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế sẽ tiếp tục biên soạn nội dung và số hóa thêm nhiều cổ vật triều Nguyễn, hướng đến bảo tàng số theo từng chuyên đề, giúp du khách trong và ngoài nước có thể ngắm nhìn và tìm hiểu thông tin với những trải nghiệm sống động.

Nguyễn Quốc