Tín hiệu tích cực cho nền kinh tế

Báo cáo từ Tổng cục Thống kê cho thấy, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 5/2024 ước đạt 32,81 tỷ USD, tăng 5,7% so với tháng trước và tăng 15,8% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung, 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 156,77 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tháng 5/2024 ước đạt 33,81 tỷ USD, tăng 12,8% so với tháng trước và tăng 29,9% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 148,76 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước.

Như vậy, cán cân thương mại hàng hóa tháng 5 ước tính nhập siêu 1 tỷ USD. Tính chung 5 tháng đầu năm 2024, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 8,01 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 10,2 tỷ USD).

Những con số nói trên cho thấy, sau 23 tháng xuất siêu liên tục, nhập siêu đã quay trở lại. Giới chuyên gia nhận định, việc nhập siêu trong thời điểm này là dấu hiệu tốt, chứng tỏ nền kinh tế đang trên đà phục hồi. Việc nhập siêu trở lại chứng tỏ các doanh nghiệp (DN) bắt đầu tăng nhập khẩu máy móc, nguyên vật liệu để sản xuất phục vụ nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu. Cụ thể, số liệu từ Tổng cục Thống kê đã chứng minh, về cơ cấu nhóm hàng nhập khẩu 5 tháng đầu năm 2024, nhóm hàng tư liệu sản xuất ước đạt 139,89 tỷ USD, chiếm 94%.

Báo cáo mới nhất của Chứng khoán ACB (ACBS) cũng đưa ra nhận định, nhập siêu nên mừng hơn là lo. “Việt Nam ghi nhận tháng nhập siêu đầu tiên trong gần 2 năm qua với nhập siêu riêng tháng 5/2024 đạt 1 tỷ USD. Nhìn sơ qua, có vẻ đây là tin buồn vì tăng thêm áp lực tỷ giá. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ lưỡng từng số liệu, đây lại có thể là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế” - báo cáo của ACBS nêu rõ đồng thời cho rằng, nhập khẩu tăng mạnh do nhu cầu nhập nguyên vật liệu cho sản xuất, đặc biệt là hàng điện tử, điện máy và dệt may. Do đó, việc nhập khẩu hiện tại có thể là bước đi trước của xuất khẩu ở các lĩnh vực chủ lực này.

Báo cáo của ACBS cũng nhận định, nhập siêu ở thời điểm này tuy tạo áp lực tỷ giá trong ngắn hạn nhưng lại mở ra tín hiệu tích cực hơn cho giai đoạn hồi phục các lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo trong thời gian tới.

Số liệu nhập khẩu bật tăng rõ nét bắt đầu từ đầu tháng 4, sau một chuỗi tăng trưởng ảm đạm. Các mặt hàng nhập khẩu tập trung vào các nguyên liệu then chốt cho sản xuất, ví dụ: Linh kiện điện tử, máy tính, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu dệt may, sắt thép. Trong đó, nhập khẩu linh kiện điện tử máy tính, máy móc thiết bị tăng từ 20 - 50% trong riêng tháng 5/2024, dự kiến sẽ giúp Việt Nam thúc đẩy từ 20 - 30% xuất khẩu trong nửa cuối năm 2024.

Tăng trưởng mạnh của nguyên vật liệu dệt may (tăng 33% trong tháng 5/2024 và hơn 20% trong 5 tháng đầu năm) báo hiệu đơn hàng dệt may sẽ tăng tốt trong nửa cuối năm 2024. Nhập khẩu sắt thép và sản phẩm sắt thép cũng tăng mạnh trong tháng 4 và tháng 5/2024 (lần lượt tăng 16% và 47%), trong đó hơn 60% là đến từ Trung Quốc. Đây có thể coi là động thái tích trữ hàng giá rẻ để phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ đang tăng lên, đồng thời đối phó với rủi ro về chính sách thuế.

Chia sẻ với báo chí về vấn đề này, TS Lê Duy Bình - Giám đốc điều hành Economica Việt Nam - nhận định, diễn biến này chưa thể xác định rõ ảnh hưởng đến cán cân thương mại hàng hoá cả năm. Cùng với nhập khẩu, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI), chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP)… tăng, cho thấy sản xuất phục hồi trở lại. Tốc độ tăng trưởng về sản xuất công nghiệp ở một số ngành cao hơn, kéo theo nhu cầu nhập khẩu hàng hoá, nguyên vật liệu, trong khi đó, xuất khẩu của Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu.

Tổng cục Thống kê cũng nhận định, nhập siêu quay trở lại là điều đáng quan tâm, nhưng có thể kỳ vọng, nhập siêu do nhập khẩu thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất tăng mạnh là chỉ báo cho thấy sản xuất công nghiệp sẽ phục hồi tích cực hơn trong thời gian tới.

Theo các chuyên gia kinh tế, năm 2024, nhu cầu nhập khẩu đi lên trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi, tạo áp lực lên tỷ giá làm gia tăng nhu cầu mua ngoại tệ. Tuy nhiên, việc nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu đầu vào phục vụ quá trình phục hồi kinh tế sẽ tạo tiền đề thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu, từ đó tạo nguồn thu ngoại tệ trong tương lai.

N.Hạnh