Gam màu sáng cho kinh tế toàn cầu

“Hạ cánh nhẹ nhàng” trong năm 2024

Trong báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu mới nhất, WB cho biết, nền kinh tế toàn cầu sẽ tránh được GDP giảm lần thứ ba liên tiếp kể từ bước nhảy vọt lớn sau đại dịch vào năm 2021, với mức tăng trưởng năm 2024 ở mức 2,6%, không thay đổi so với năm 2023. Con số này tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 1, phần lớn nhờ vào sức mạnh nhu cầu của Mỹ.

Phó kinh tế trưởng của WB, ông Ayhan Kose cho biết, theo một khía cạnh nào đó, chúng tôi nhìn thấy “đường băng cho một cuộc hạ cánh nhẹ nhàng”. Ông Kose nhấn mạnh, lãi suất tăng mạnh đã làm giảm lạm phát mà không gây mất nhiều việc làm và các gián đoạn khác ở Mỹ hoặc các nền kinh tế lớn khác. Theo ông Kose, đây là điểm tích cực, tuy nhiên, mặt tiêu cực là chúng ta có thể bị mắc kẹt trong làn đường chậm.

WB dự báo mức tăng trưởng toàn cầu là 2,7% trong cả năm 2025 và 2026, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu 3,1% trong thập kỷ trước đại dịch Covid-19. Lãi suất trong 3 năm tới cũng được dự báo sẽ tăng gấp đôi mức trung bình giai đoạn 2000 - 2019, kìm hãm tốc độ tăng trưởng và gây thêm áp lực nợ đối với các thị trường mới nổi đã vay bằng đô la.

Báo cáo của WB đưa ra một kịch bản lãi suất thay thế, "cao hơn trong thời gian dài", trong đó, lạm phát dai dẳng ở các nền kinh tế tiên tiến khiến lãi suất cao hơn khoảng 40 điểm phần trăm so với dự báo cơ bản của người cho vay, cắt giảm mức tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống còn 2,4%. Ông Kose cho rằng, việc giữ lãi suất ở mức cao trong thời gian dài sẽ gây ra hậu quả, khiến tăng trưởng chậm hơn.

Theo báo cáo của WB, nhu cầu mạnh mẽ và chỉ số lạm phát cao hơn ở Mỹ đã làm trì hoãn kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và nền kinh tế Mỹ đang bất chấp những dự đoán về sự suy thoái trong năm thứ hai liên tiếp. WB hiện đang dự báo mức tăng trưởng 2,5% đối với Mỹ trong năm 2024 - phù hợp với tốc độ năm 2023 và tăng mạnh so với dự báo tháng 1 là 1,6%. Ông Kose cho biết, việc nâng cấp của Hoa Kỳ chiếm khoảng 80% mức tăng trưởng toàn cầu bổ sung kể từ dự báo tháng Giêng.

WB cũng nâng mức dự báo tăng trưởng năm 2024 của Trung Quốc lên 4,8% từ mức 4,5% trong tháng 1, phần lớn là nhờ xuất khẩu tăng bù đắp cho nhu cầu trong nước yếu. Tuy nhiên, tổ chức này dự báo tăng trưởng của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 4,1% vào năm 2025 trong bối cảnh niềm tin đầu tư và tiêu dùng yếu kém cũng như tình trạng suy thoái trong lĩnh vực bất động sản đang diễn ra.

Ấn Độ cũng chứng kiến mức nâng dự báo cho năm 2024 lên 6,6% từ mức 6,4% trong tháng 1 trong bối cảnh nhu cầu nội địa mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, WB cắt dự báo tăng trưởng năm 2024 của Nhật Bản từ 0,9% xuống 0,7% do tăng trưởng tiêu dùng yếu và xuất khẩu chậm lại cũng như nhu cầu du lịch ổn định. Tuy nhiên, dự báo đối với khu vực đồng euro năm 2024 không thay đổi ở mức 0,7% trong bối cảnh khối này tiếp tục gặp khó khăn với chi phí năng lượng cao và sản lượng công nghiệp yếu hơn.

Rủi ro xung đột

Ngoài kịch bản lãi suất cao hơn trong thời gian dài, WB cho biết, những rủi ro lớn đối với triển vọng toàn cầu gồm tác động lan tỏa lớn hơn từ các cuộc xung đột vũ trang ở Gaza và Ukraine.

Theo WB, một cuộc chiến rộng hơn ở Trung Đông có thể gây ra sự gián đoạn hơn nữa trong vận chuyển, đẩy giá dầu và lạm phát tăng cao. Tương tự như vậy, xung đột kéo dài ở Ukraine cũng có thể làm gián đoạn thị trường dầu và ngũ cốc, đồng thời bóp nghẹt đầu tư vào các nước láng giềng.

Việc gia tăng các hạn chế thương mại do cạnh tranh địa chính trị cũng có thể cản trở sự phục hồi của tăng trưởng khối lượng thương mại toàn cầu, con số này khó có thể cảm nhận được vào năm ngoái ở mức khoảng 0,1%. WB dự báo mức tăng trở lại lên 2,5% vào năm 2024, tăng từ mức 2,3% trong dự báo tháng 1.

Tuy nhiên, WB cũng cho rằng, chủ nghĩa bảo hộ và các chính sách công nghiệp đang gia tăng ở nhiều nước có thể dẫn đến sự kém hiệu quả hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, giảm đầu tư vào các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển.

Về mặt tích cực, Mỹ có thể tiếp tục vượt qua kỳ vọng, thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu với lạm phát thấp hơn nếu năng suất và nguồn cung lao động tăng do nhập cư tỏ ra dai dẳng. Ngân hàng cho biết thêm, lạm phát thấp hơn trên toàn cầu được hỗ trợ bởi năng suất tăng, chuỗi cung ứng được cải thiện và giá hàng hóa giảm có thể khiến các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất nhanh hơn dự kiến, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

“

Ông Neil Shearing - nhà kinh tế trưởng tại Capital Economics cho rằng: “Thế giới đang chứng kiến những gam màu sáng trong bức tranh thương mại toàn cầu. Sự suy giảm sản xuất gây ảnh hưởng tới hoạt động thương mại trong năm 2023 do nhu cầu yếu giờ đây đã không còn”.

Hà Anh