Bệnh Whitmore khó chẩn đoán, nguy cơ tử vong cao

Bệnh nhân nam, Đ.V.N., 60 tuổi, ở Chí Linh (Hải Dương) có tiền sử đái tháo đường nặng. Trước khi vào viện 2 tuần, bệnh nhân ho nhiều; sốt rét run (40 độ C) kèm đau vùng cơ thắt lưng. Bệnh nhân đã đến 2 cơ sở y tế khám và điều trị nhưng không đỡ, không tìm được căn nguyên sốt.

Bệnh nhân đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương để điều trị trong tình trạng đau cơ vùng thắt lưng và khớp vai phải tăng dần, kèm sốt cao không rõ nguyên nhân, mệt mỏi nhiều. Sau khi chuyển đến, bệnh nhân đã được cấy máu cho ra kết quả là mắc vi khuẩn Whitmore.

Theo người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân không đi đâu ngoài tỉnh Hải Dương. Quãng đường đi lại cũng chỉ từ nhà đến nơi làm việc là lò gạch gần nhà. Ông bị tiểu đường từ 4 năm nay nhưng đã phải tiêm insulin 1 năm trở lại đây.

BS Nguyễn Hồng Long - Phó trưởng khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp cho biết, bệnh Whitmore là một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn tồn tại tự nhiên trong đất có thể gây ô nhiễm nguồn nước và lây chủ yếu qua da khi có vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn.

Theo BS Long, mặc dù khu vực Hải Dương không thường xuyên báo cáo ca bệnh Whitmore. Tuy nhiên, bệnh có thể xảy ra tản phát ở vùng đồng bằng Bắc bộ, và bệnh khó chẩn đoán cho nên dễ bị bỏ sót.

Thực tế, mặc dù đây là căn bệnh ít gặp, không gây thành dịch nhưng bệnh cảnh thường tiến triển nặng, có tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở người mắc bệnh mạn tính. Nguy hiểm ở chỗ, bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng gây ra tình trạng khó chẩn đoán và có tỷ lệ tử vong cao, có thể tới 40% do biến chứng viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng.

PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) cho hay, bệnh có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó chẩn đoán và có thể tử vong do biến chứng viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng. Nói đúng hơn thì Whitmore nên được coi là “kẻ mạo danh”, bởi lẽ bệnh này không có những biểu hiện lâm sàng rõ ràng và thường bị chẩn đoán nhầm sang các bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, nhiễm trùng huyết... Những người có bệnh nền (tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch...) có nguy cơ cao mắc bệnh.

Không dừng lại tại đó, theo BS Long, việc điều trị bệnh Whitmore cũng khó khăn do vi khuẩn vốn đề kháng tự nhiên với nhiều kháng sinh, cho nên đòi hỏi điều trị phải đúng phác đồ, đủ thời gian mới có thể kiểm soát được bệnh. Ngoài thời gian bệnh nhân nằm viện điều trị, về nhà bệnh nhân còn phải uống thuốc 3-4 tháng.

Hiện chưa có vaccine phòng bệnh Whitmore. Các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc có tiếp xúc với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn hoặc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, vệ sinh diệt khuẩn vết rách da, trầy xước hoặc bỏng bị nhiễm bẩn và thực hiện ăn chín uống chín…

Để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh Whitmore, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo, người dân cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bẩn, đặc biệt tại những nơi bị ô nhiễm nặng. Không tắm gội, bơi, ngụp lặn ở các ao, hồ, sông tại gần nơi bị ô nhiễm.

Sử dụng đồ bảo hộ lao động (giày, ủng, găng tay…) đối với những người thường xuyên việc ngoài trời, tiếp xúc với đất, bùn và nước bẩn. Đảm bảo vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi làm ruộng.

Thực hiện ăn chín, uống chín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; không giết mổ, ăn thịt động vật, gia súc, gia cầm bị ốm chết. Khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì sử dụng băng chống thấm và cần được rửa sạch đảm bảo vệ sinh.

Những người có bệnh tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễm dịch cần được chăm sóc, bảo vệ các vết thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện và điều trị kịp thời.

Đức Trân