Khoảng 10 triệu người mắc viêm gan B
Viêm gan B là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây ra bởi virus, ảnh hưởng lớn đến chức năng gan, hậu quả có thể gây suy gan cấp, viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan và có thể dẫn đến tử vong. Giống như virus HIV, bệnh lây qua đường máu, qua quan hệ tình dục và mẹ truyền sang con.
Có 5 chủng virus viêm gan chính, được gọi là loại A, B, C, D và E. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ viêm gan B cao nhất trên thế giới, ước tính có khoảng 10 triệu người bị viêm gan B.
Theo Hội Gan Mật Việt Nam, viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan phổ biến toàn cầu do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Viêm gan B có thể chuyển sang mạn tính và gây hậu quả cuối cùng là xơ gan hoặc ung thư gan. Khả năng nhiễm virus viêm gan B gây nên nguy cơ để phát triển thành ung thư gan lên tới 100 lần.
Nguy hiểm hơn khi căn bệnh này còn được mang tên “kẻ giết người thầm lặng”, bởi đặc tính diễn biến âm thầm, kín đáo của nó. Thực tế cho thấy, rất nhiều người không hề biết mình nhiễm virus này trong một thời gian rất dài.
PGS.TS Nguyễn Công Long - Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa – Gan mật (Bệnh viện Bạch Mai) thông tin: “Chúng tôi đã gặp rất nhiều trường hợp bệnh nhân bị đau tức hạ sườn mới tìm đến bệnh viện khám. Khi đó gan đã tổn thương, khối u to và làm xét nghiệm đều dương tính virus viêm gan B, virus viêm gan C. Thậm chí, có gia đình có nhiều người cùng mắc ung thư gan do viêm gan virus B gây ra. Chúng tôi cũng gặp nhiều bệnh nhân ung thư gan không có triệu chứng gì nhưng đến viện thì đã ở giai đoạn rất nặng”.
BS Nguyễn Nguyên Huyền - Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương) cảnh báo thực trạng đáng buồn gặp phải trong quá trình thăm khám đó là nhiều thế hệ trong gia đình mắc viêm gan B. Chỉ đến khi thấy người thân lần lượt ra đi vì ung thư gan thì các thành viên mới đi khám... Ngoài ra, nhiều bệnh nhân khác bị u gan khi mới 20-25 tuổi. Điều này cho thấy thực trạng bệnh viêm gan B tiềm ẩn trong cộng đồng và vẫn đang là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng tại Việt Nam.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, người dân cần đi khám, xét nghiệm sàng lọc để phát hiện virus viêm gan, từ đó được quản lý theo dõi và điều trị sớm, tránh biến chứng xơ gan, ung thư gan. Phụ nữ trước khi kết hôn hoặc khi có thai nên được sàng lọc xem có bị nhiễm virus viêm gan B hay không để được theo dõi, quản lý và điều trị dự phòng lây truyền mẹ sang con.
Những người bị viêm gan B cần phải theo dõi định kỳ từ 3 - 6 tháng. Với các trường hợp viêm gan virus có xơ gan, thời gian khám sàng lọc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ như siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu để phát hiện các tổn thương ung thư gan sớm, từ đó giúp kéo dài cuộc sống của người bệnh.
Ngoài lây qua máu và qua quan hệ tình dục, đường lây chủ yếu của viêm gan B là đường lây từ mẹ truyền sang con trong thời kỳ mang thai. Trong bối cảnh mới chỉ có 45% trẻ sinh ra được tiêm phòng vaccine viêm gan B trong vòng 24h sau sinh, việc sàng lọc, phát hiện và quản lý người phụ nữ bị viêm gan B thời kỳ trước, trong quá trình mang thai, khi sinh và sau khi sinh để đảm bảo trẻ sinh ra không bị nhiễm virus viêm gan B là việc làm rất quan trọng và cấp thiết hiện nay.
Các bác sĩ khuyến cáo, chị em phụ nữ đến tuổi kết hôn cần được xét nghiệm sàng lọc phát hiện viêm gan B, nếu không bị thì nên tiêm vaccine dự phòng. Phụ nữ khi đã mắc viêm gan B nếu có thai cần được quản lý bởi bác sĩ truyền nhiễm và khám thai định kỳ, cần uống thuốc kháng virus tránh lây truyền sang cho con từ tuần lễ thứ 24 và trẻ sinh ra cần được tiêm huyết thanh và vaccine sớm trong 24 giờ đầu.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện nay trên thế giới có khoảng gần 300 triệu người mắc viêm gan virus B, khoảng 1 triệu người tử vong vì viêm gan B mỗi năm.
Nếu tính thêm cả virus viêm gan C, WHO cho hay, năm 2022, đã có tới 1,3 triệu ca tử vong vì 2 virus này. Điều này đồng nghĩa với khoảng 3.500 người chết vì nhiễm viêm gan B và C mỗi ngày. Tức là cứ 30 giây lại có một ca tử vong do viêm gan. WHO cũng cho biết, hiện nay, hơn 6.000 người mới nhiễm viêm gan siêu vi mỗi ngày và khoảng 304 triệu người đang sống chung với bệnh viêm gan siêu vi mãn tính.
Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% trường hợp viêm gan B được chẩn đoán, trong đó 22% được điều trị. Trên toàn cầu chỉ có 42% trẻ em được tiêm liều vaccine viêm gan B sau sinh. Cụ thể, theo WHO, trong số 304 triệu người mắc bệnh viêm gan B và C, chỉ có 7 triệu người được điều trị viêm gan B và 12,5 triệu người được chữa khỏi viêm gan C.
Ngày Viêm gan thế giới năm nay, WHO đưa ra chủ đề “Đến lúc chúng ta phải hành động”, nhằm nâng cao nhận thức và hành động kịp thời về bệnh viêm gan virus để sàng lọc, phát hiện sớm, chẩn đoán và điều trị nhằm hướng tới loại trừ bệnh viêm gan virus vào năm 2030. WHO khẳng định, đã đến lúc phải hành động để hiện thực hóa một thế giới không có bệnh viêm gan.