Cà Mau: Mạnh tay xử lý tình trạng khai thác thủy sản tận diệt

Mùa mưa là thời điểm cá đồng sinh sản nhiều và cũng là lúc nhiều hộ dân sinh sống vùng ngọt hóa ở tỉnh Cà Mau bắt đầu khai thác thủy sản, cá non đem bán, chủ yếu là cá lòng ròng (cá lóc con), cá sặc, cá rô tôm tít (cá rô con)...Tại một số điểm chợ, tình trạng bày bán các loại cá đồng non vào đầu mùa mưa diễn ra khá phổ biến.

Ông T. ngụ TP Cà Mau cho biết, bắt đầu mùa mưa là thời điểm cá đồng sinh sản, đó cũng là lúc người dân quê săn tìm các loài cá non vốn được xem là đặc sản mà giới nhà giàu săn tìm như các loại cá lóc, rô, sặc… đem bán kiếm thêm tiền lo cho cuộc sống.

“Nghề này dễ kiếm tiền nên trở thành công việc chính của tôi mỗi khi vào mùa mưa. Hồi đó, nguồn lợi cá non rất dồi dào nên bà con dân quê không sợ thiếu thức ăn hằng ngày. Các chợ từ thành thị đến nông thôn, đặc biệt là ở chợ xã, dọc đường giao thông nông thôn đều diễn ra cảnh mua bán cá non (loại cá nhỏ, vừa sinh sản), như cá lòng ròng (loại cá lóc vừa nở), cá sặc bướm, cá rô, thát lát… Đây là loại cá đồng thiên nhiên nhưng hiện nay số lượng chỉ còn rất ít, nhiều lúc cả chợ không tìm ra một con cá đồng. Mặc dù cá to rất hiếm nhưng hễ đến mùa mưa là cá non tràn ngập chợ, người mua người bán vô tư không hề bị nghiêm cấm, xử lý. Giờ nguồn cá đồng khan hiếm, lại được chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động chống khai thác thủy sản kiểu tận diệt để tái tạo nguồn lợi thủy sản nên tôi đã bỏ nghề không đánh bắt cá non nữa”, ông T. nói.

Với cách khai thác theo kiểu tận diệt như vây qua nhiều năm nguồn cá đồng cũng dần cạn kiệt theo năm tháng.

Vốn được xem là “thủ phủ” cá đồng của tỉnh Cà Mau, tuy nhiên, những năm gần đây ở huyện U Minh nguồn lợi cá đồng không còn nhiều và người dân dần ít nhìn thấy hình ảnh những bầy cá lóc non đông đặc đi tìm thức ăn dưới các kênh mương cạnh bìa rừng.

Ông Trần Thanh Liêm, ngụ xã Nguyễn Phích, huyện U Minh chia sẻ, ở xứ U Minh này, con cá đồng nổi tiếng lâu rồi, ai cũng biết. Nhưng bây giờ nó không còn như ngày xưa. Nguyên nhân là điều kiện sản xuất của mình dẫn đến môi trường bị thay đổi, nước mặn xâm nhập vào, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đã tác động xấu đến quá trình sinh trưởng và tồn tại của các loài thủy sản. Cùng với đó, việc khai thác quá mức nguồn lợi cá đồng là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới việc khan hiếm như hiện nay. “Không có môi trường nó vẫn có thể tự thích nghi từ từ được, nhưng bây giờ nạn xiệc điện và vô số cách đánh bắt đã khiến cho cá không kịp sinh sản đã chết thì lấy đâu ra cá để tái tạo, phát triển”, ông Liêm nói.

Trước tình hình trên, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau yêu cầu Sở NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị có liên quan hướng dẫn các địa phương thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ nguồn lợi giống tự nhiên, nhất là cá non trong nội đồng.

Ông Nguyễn Minh Hợp, Phó trưởng ban Quản lý chợ TP. Cà Mau cho hay, vào đầu mùa mưa, UBND TP. Cà Mau đã chỉ đạo các ngành chức năng, Phòng Kinh tế, Ban Quản lý chợ TP phối hợp với Thanh tra Sở NN&PTNT tiến hành tuyên truyền nhắc nhở bà con không nên đánh bắt, bán cá non tại các điểm chợ.

“Với việc khai thác, đánh bắt vô tội vạ từ cá bé đến cá lớn như hiện nay, nguồn lợi thủy sản đang trước nguy cơ bị cạn kiệt. Cùng với đó, việc sử dụng phân bón, thuốc hóa học, thâm canh, tăng vụ trong sản xuất nông nghiệp gây ô nhiễm nguồn nước, hủy hoại môi trường, làm cho nguồn lợi thủy sản nước ngọt, đặc biệt là các loại cá đồng tự nhiên ngày càng ít đi”, ông Hợp nói.

Ông Nguyễn Thanh Ril, Phó chủ tịch UBND xã Nguyễn Phích, huyện U Minh thông tin, những năm trước, mỗi khi vào đầu mùa mưa là người dân có thói quen đánh bắt cá non. Tuy nhiên, ngay từ đầu năm 2024, địa phương thực hiện chỉ đạo của cấp trên về đầy mạnh việc tuyên truyền, vận động bà con không đánh bắt cá non ngay đầu mùa cũng như không dùng kích điện để bắt cá theo kiểu hủy diệt.

“Đến thời điểm hiện nay, người dân trên địa bàn xã đã giao nộp 23 phương tiện và các hộ dân cam kết 100% không tàng trữ, sử dụng dụng cụ kích điện để bắt cá. Điều đó đã làm giảm đáng kể việc khai thác đánh bắt nguồn lợi thủy sản theo hình thức tận diệt. Để thực hiện có hiệu quả, tái tạo lại các nguồn lợi cá đồng, Hội Nông dân xã Nguyễn Phích đã xây dựng các mô hình nuôi cá đồng nhằm tái tạo, phát triển nguồn lợi cá đồng ở địa phương, từ đó người dân không còn thực hiện đánh bắt cá ngoài tự nhiên.

Trước đó, tại hội nghị “Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản”, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Tiến Hải chỉ đạo các đơn vị, địa phương có liên quan đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm đối với hành vi khai thác thuỷ sản trái phép, tận diệt, hủy diệt; thiết lập đường dây nóng hoặc có hình thức phù hợp tiếp nhận thông tin, xử lý kịp thời những phản ánh, kiến nghị của người dân đối với hành vi khai thác thủy sản trái phép, tận diệt, hủy diệt.

Nguyên Du