Nghệ sĩ xiếc vẫn gặp khó khăn
Những năm gần đây, Xiếc Việt Nam liên tục gặt hái được nhiều thành tích cao trong các kỳ liên hoan xiếc quốc tế. Tuy nhiên, với NSND Tống Toàn Thắng - Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam thì vẫn còn rất nhiều trăn trở...
PV: Đây là lần đầu tiên xiếc Việt Nam giành huy chương tại liên hoan xiếc quốc tế lớn nhất Liên bang Nga, ông đánh giá thế nào về điều này?
NSND Tống Toàn Thắng: Liên hoan Xiếc thế giới IDOL tại Thủ đô Moskva, Liên bang Nga quy tụ nhiều đoàn xiếc nổi tiếng trên thế giới cũng như các tài năng xiếc biểu diễn. Có tổng cộng 17 nước tham gia với 200 diễn viên. Chung cuộc, Ban Tổ chức trao 1 giải Grand Fix, 3 Vàng, 3 Bạc và 4 Đồng cho các đội dự thi. Trong đó, tiết mục “Đu nón 4 nữ” của Liên đoàn Xiếc Việt Nam vinh dự giành Huy chương Bạc. Đây là huy chương đầu tiên của Việt Nam tại kỳ liên hoan xiếc quốc tế lớn nhất tại Liên bang Nga.
Điều đó cũng cho thấy, khả năng dàn dựng và biểu diễn của các nghệ sỹ nước ta đã ghi được dấu ấn trong lòng công chúng thế giới. Tiết mục “Đu nón 4 nữ” của Việt Nam được bạn bè quốc tế đánh giá cao vì có động tác khó, kỹ thuật điêu luyện, đòi hỏi diễn viên phải biến hóa liên tục. Trong đó, việc đồng thời thực hiện đu tập thể tới 4 nữ càng khó hơn. Đặc biệt là các nghệ sỹ thực hiện động tác đu trên cao nhưng không cần dây bảo vệ. Đây là tiết mục kỹ thuật đòi hỏi sự chuyên nghiệp, quả cảm và bản lĩnh của người nghệ sỹ. Tiết mục vừa thành công về mặt nghệ thuật, vừa lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống, không giống một tiết mục nào trong cuộc thi.
Những năm gần đây, Xiếc Việt Nam đã đạt được nhiều thành tích cao trong các kỳ liên hoan xiếc quốc tế nhưng chúng ta vẫn gặp không ít khó khăn trong việc đào tạo, tìm nguồn nghệ sĩ trẻ tài năng. Ông nhận định như nào về vấn đề này?
- Chúng tôi đang cố gắng tận dụng tất cả các nguồn nhân lực đã có kinh nghiệm, sự dày dặn của các nghệ sĩ, nhưng bài toán về nguồn nhân lực mới, lực lượng kế cận đang gặp nhiều khó khăn. Nguồn học sinh đầu vào trong trường Xiếc, cũng như đầu ra của nghệ sĩ trẻ đang gặp rất nhiều khó khăn.
Chúng ta phải cạnh tranh với các công ty tư nhân, bởi với nền kinh tế thị trường, họ sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn, trả tiền lương rất cao để thu hút các nghệ sĩ. Đây là nguyên nhân khiến Liên đoàn không thể thu hút được nguồn diễn viên trẻ ở giai đoạn hiện nay. Nếu chúng tôi được đầu tư, có sự quan tâm hơn, chắc chắn sẽ thu hút được nhiều tài năng trẻ; đặc biệt khi đời sống của nghệ sĩ được nâng cao, anh chị em toàn tâm toàn ý hơn với nghề… thì việc tiếp tục gặt hái các thành tích cao trên thế giới là hoàn toàn có thể nghĩ tới.
Nghệ thuật xiếc Việt Nam trong xu thế hội nhập không chỉ đối mặt với việc tìm kiếm lớp kế cận mà còn nhiều khó khăn khác. Vậy theo ông, nguyên nhân do đâu và hướng đi của Liên đoàn trong thời gian tới?
- Nguyên nhân có nhiều, tuy nhiên, vấn đề căn cốt chính là nguồn thu nhập của nghệ sĩ vẫn còn quá khiêm tốn. Có thể nói, mặc dù các nghệ sĩ phải đánh đổi rất nhiều nhưng sự đãi ngộ chưa tương xứng. Mỗi tiết mục xiếc đều phải trải qua quá trình khổ luyện, thậm chí 2 - 3 năm. Thất bại, chấn thương, tai nạn nghề nghiệp và có người đã phải đổi lại bằng cả những thương tật cả đời... Thế nhưng nguồn thu nhập của nghệ sĩ lại khá thấp. Cơ chế đặc thù cho nghệ thuật biểu diễn mang tính nguy hiểm như Xiếc cũng chưa được điều chỉnh. Chính những điều này khiến cho cuộc sống của nghệ sĩ rất khó khăn.
Nhiều nghệ sĩ mặc dù rất đam mê với nghề nhưng đành rẽ ngang, tìm việc làm khác để mưu sinh. Đây là một trong những bất cập cần phải có sự quan tâm của nhiều ban ngành để đưa điều chỉnh về đặc thù nghề nghiệp, mức bồi dưỡng, mức lương cho các nghệ sĩ sớm, như vậy sẽ giữ chân được nguồn nhân lực.
Trong lúc chờ đợi Nhà nước điều chỉnh các chế độ cho nghệ sĩ, chúng tôi cũng phải tự tìm các hướng đi để nâng cao đời sống cho anh chị em nghệ sĩ bên cạnh việc tăng số buổi diễn, sáng tạo hơn để các tiết mục phong phú, thu hút khán giả...
Trân trọng cảm ơn ông!
Tại Liên hoan Xiếc quốc tế IDOL lần thứ 8, tiết mục “Đu nón 4 nữ” của Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã giành Huy chương Bạc, huy chương đầu tiên của Việt Nam tại một kỳ liên hoan xiếc quốc tế lớn nhất tại Liên bang Nga. Tiết mục do NSND Tống Toàn Thắng - Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam làm đạo diễn, nghệ sỹ Đức Tài phụ trách kỹ thuật, với phần biểu diễn của 4 nữ diễn viên là Chu Hồng Thúy, Phạm Thị Hướng, Lưu Thị Hường, Lô Ngọc Thúy.