Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi): Tránh tăng sốc cho thị trường
Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cần đánh giá tác động một cách thấu đáo và toàn diện, để từ đó lựa chọn hướng sửa đổi phù hợp nhất với bối cảnh kinh tế của Việt Nam. Để tránh tăng sốc cho thị trường, cần tính toán mức thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế phù hợp, khả thi.
Đó là nhận định được đưa ra tại hội thảo “Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) và ngành đồ uống” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) tổ chức sáng 8/8 tại Hà Nội.
Cần đánh giá một cách kỹ lưỡng
Dự thảo Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang được Bộ Tài Chính chủ trì soạn thảo và lấy ý kiến rộng rãi với nhiều sửa đổi quan trọng. Đối với ngành đồ uống, các doanh nghiệp (DN) trong chuỗi sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ mặt hàng, dịch vụ là đối tượng chịu tác động trực tiếp của đề xuất điều chỉnh của luật, với để xuất tăng thuế suất theo lộ trình tăng liên tục hàng năm đến năm 2030 đối với mặt hàng rượu, bia và bổ sung mặt hàng nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, dư luận rất quan tâm đến đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) theo 2 phương án mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đối với mặt hàng rượu, bia; và việc mở rộng việc áp thuế với mặt hàng nước giải khát có đường. Theo ông Việt, những đề xuất này không chỉ có tác động lớn, trực tiếp tới các DN ngành hàng sản xuất, kinh doanh rượu, bia, nước giải khát, mà còn tác động tới chuỗi ngành hàng liên quan, tới lao động, an sinh xã hội…
“Ngành đồ uống có vai trò kinh tế và đóng góp cho ngân sách nhà nước khoảng gần 60 nghìn tỷ đồng/năm. Thời gian dịch Covid – 19 hoành hành, các DN đã cố gắng tìm mọi cách vượt qua khó khăn bằng nhiều giải pháp, để tăng sức chống chịu, ổn định sản xuất, giữ công ăn việc làm cho người lao động” - ông Việt cho biết. Thời điểm này, DN trong ngành đang đối diện nhiều khó khăn. Theo ghi nhận các chỉ tiêu sản lượng, doanh thu, lợi nhuận... của các DN trong ngành đều giảm sút, kéo theo đó là cả các hệ thống thương mại, nhà hàng, dịch vụ, vận tải, chuỗi cung ứng đầu vào… chịu sự tác động.
“VBA và DN ngành đồ uống thấu hiểu và chia sẻ với các mục tiêu quản lý nhà nước cũng như sự ổn định, an toàn sức khỏe của người dân và cộng đồng. Chúng tôi ủng hộ chủ trương của Nhà nước về tăng thuế. Tuy nhiên, Dự thảo cần xem xét, đánh giá cẩn trọng và có lộ trình, xem xét lùi thời điểm áp dụng, giãn tiến độ và giảm mức tăng thuế suất đối với ngành rượu, bia trên cơ sở đánh giá toàn diện các tác động trong điều kiện thực tế ở Việt Nam” - Chủ tịch VBA kiến nghị.
Đối với mặt hàng nước giải khát có đường hiện nay, còn rất nhiều tranh luận về các bằng chứng khoa học liên quan tới đối tượng áp dụng, nguyên nhân chính gây thừa cân béo phì, bệnh không lây nhiễm... Vì thế, VBA đề nghị xem xét chưa nên bổ sung mặt hàng này vào đối tượng chịu thuế TTĐB trong giai đoạn này. Cần đánh giá thật kỹ lưỡng toàn diện, tham vấn các ý kiến chuyên gia, nhà khoa học với đề xuất mặt hàng mới này.
Đảm bảo hài hòa các mục tiêu
Tại hội thảo, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV phân tích, việc tăng thuế TTĐB cao có thể tăng thu ngân sách nhà nước trong ngắn hạn, nhưng trong trung – dài hạn sẽ làm giảm sức cầu tiêu dùng, giảm doanh thu và lợi nhuận doanh nghiệp, qua đó giảm thu thuế VAT và thuế thu nhập DN.
Như vậy, tổng hòa về việc tăng hay giảm thu thuế là chưa rõ. Do vậy, ông Lực cho rằng cần đánh giá tác động một cách thấu đáo và toàn diện, để từ đó lựa chọn hướng sửa đổi phù hợp nhất với bối cảnh kinh tế, xã hội của Việt Nam. Để tránh tăng sốc cho thị trường, cần tính toán mức thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế phù hợp, khả thi.
Còn theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), việc điều chỉnh tăng thuế suất các mặt hàng rượu bia trong thời gian tới là cần thiết và phù hợp chủ trương của Đảng và nhà nước. Tuy nhiên, cần hướng đến chính sách thuế TTĐB hài hòa các mục tiêu và phù hợp bối cảnh cụ thể. Việc tăng thuế TTĐB cao, liên tục, có thể không mang lại hiệu quả cao như mục tiêu của thuế TTĐB đề ra. Việc tăng thuế làm tăng giá bán, có thể hạn chế sản xuất rượu bia, tuy nhiên chưa hẳn đã đạt được mục tiêu giảm tiêu dùng mặt hàng rượu bia, do thực tế việc tăng thuế cao có thể dẫn đến hàng nhập lậu tăng, người tiêu dùng có thu nhập phân khúc cao chuyển sang uống rượu, bia nhập.
Với các phân tích nói trên, bà Cúc đề xuất: Cần cân nhắc nghiên cứu kỹ thêm tác động tăng thuế nhanh, cao theo dự Luật đến thị trường, hoạt động sản xuất kinh doanh, người tiêu dùng, sức khỏe cộng đồng. Nên xem xét phương án giãn thời gian tăng thuế suất có lộ trình để các DN có điều kiện xây dựng phương án, chuyển đổi sản xuất kinh doanh, không bị xáo trộn quá lớn. Ví dụ năm đầu tăng thuế suất 5%, các năm tiếp theo thuế suất sẽ tăng theo lộ trình vài năm thay vì 1 năm.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, khi có chính sách hợp lý thì sẽ hài hòa hơn các mục tiêu đặt ra của thuế TTĐB, tăng thuế không quá đột ngột và có lộ trình để các tổ chức kinh doanh có thời gian chuyển đổi, không ảnh hưởng quá lớn đến các DN sản xuất, kinh doanh thương mại, dịch vụ ăn uống, đến thị trường và người lao động...
Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, cần cân nhắc nghiên cứu kỹ thêm tác động tăng thuế nhanh, cao theo dự Luật đến thị trường, hoạt động sản xuất kinh doanh, người tiêu dùng, sức khỏe cộng đồng. Xem xét phương án giãn thời gian tăng thuế suất có lộ trình để các doanh nghiệp có điều kiện xây dựng phương án, chuyển đổi sản xuất kinh doanh, không bị xáo trộn quá lớn.