Độc đáo nghề đúc gang truyền thống của Nhật Bản
Ông Katsunori Suzuki (59 tuổi) là một trong số ít thợ thủ công ở Nhật Bản vẫn sản xuất đồ nấu bằng gang thủ công với các kỹ thuật truyền thống.
Chủ tịch của xưởng đúc gang 172 năm tuổi Kuniko Oikawa cho biết, bà muốn duy trì truyền thống này ngay cả khi chi phí sản xuất đắt hơn nhiều.
Ông Suzuki sử dụng cát ẩm và một số nguyên liệu khác để làm khuôn bằng phương pháp gọi là "tegome" hay "nhồi bằng tay". Anh dành nhiều giờ để nén cát trong khung sắt nhằm nén vừa đủ để tạo thành khuôn, trong đó anh chạm khắc các thiết kế chi tiết cho chiếc nồi.
Khi khuôn đã sẵn sàng, ông Suzuki lấy những xô sắt nóng chảy và ngay lập tức mang chúng đổ vào khuôn để nhiệt độ duy trì ở mức khoảng 1.450 độ C.
Sau khi sắt nguội và đông cứng, khuôn cát được đập vỡ thành nhiều mảnh bằng búa và thành phẩm được lấy ra. Các phần thừa đều bị cắt bỏ.
Sau đó, ông Suzuki, người có 40 năm làm việc tại xưởng đúc gang Oigen, làm theo quy trình tương tự để tạo khuôn cho một dụng cụ nấu ăn nhỏ hơn, chẳng hạn như vung nồi. Để hoàn thành một chiếc nồi và một chiếc vung, ông Suzuki có thể mất cả một ngày.
Trong những ngày tiếp theo, dụng cụ nấu ăn, vẫn còn thô, sẽ được gửi đến những công nhân khác để mài bớt các gờ nhỏ hơn, đánh bóng bề mặt và nung ở nhiệt độ cao để chống gỉ.
Ngoài sức mạnh và sự khéo léo cần thiết để làm khuôn, phương pháp truyền thống đòi hỏi kinh nghiệm để xử lý cát với lượng ẩm vừa đủ để phù hợp với điều kiện thời tiết.
Vào cuối ngày, ông Suzuki tưới nước cho cát đã được sử dụng làm khuôn để bắt đầu xử lý lại để tạo ra khuôn mới.
Bà Kuniko Oikawa cho biết, phương pháp tegome truyền thống được coi là không hiệu quả và tốn kém, và hầu hết các xưởng đúc đã từ bỏ phương pháp này. Thay vào đó, họ sử dụng khuôn làm từ các vật liệu khác và cơ giới hóa việc đổ sắt nóng chảy để sản xuất hàng loạt.
Giống như các xưởng đúc khác, cho đến gần đây, xưởng Oigen chỉ có một dây chuyền sản xuất cơ giới. Tuy nhiên, bà Oikawa không muốn phương pháp truyền thống này biến mất.
Chủ tịch thứ năm của công ty gia đình, được thành lập vào năm 1852 tại tỉnh Iwate gần dãy núi Kitakami giàu sắt ở đông bắc Nhật Bản, đã quyết định đưa phương pháp tegome trở lại sau khi nói chuyện với một thợ thủ công đã nghỉ hưu vẫn biết cách làm. Khu vực này nổi tiếng với các sản phẩm gang, với các kỹ thuật được cho là đã được giới thiệu cách đây hơn 900 năm.
Bà Oikawa cho biết, bà không tìm được ai khác hiện đang sử dụng phương pháp tegome cho đồ nấu bằng gang.
"Phương pháp thủ công này sẽ trở thành lịch sử khi biến mất. Thay vì ưu tiên kinh tế, chúng tôi muốn tôn trọng những người tiền nhiệm đã bảo tồn nghề đúc gang”, bà Oikawa nói.
Năm 2022, bà Oikawa đã tạo ra một thương hiệu mới mang tên Mugu, để cung cấp các loại nồi nấu bằng gang cao cấp do một nghệ sĩ đã gắn bó với xưởng đúc Oigen hơn 50 năm thiết kế. Cái tên này bắt nguồn từ cách phát âm địa phương của từ tiếng Nhật muku, có nghĩa là tinh khiết.
Ông Suzuki đang đào tạo Seksuk Suebsai, một công dân Thái Lan bắt đầu học tegome sau khi chuyển đến khu vực này vào năm 2023. Ông Suzuki, anh Seksuk và một số người khác làm khuôn cát cho nồi Mugu.
Nồi Mugu có giá từ 337 đến 374 đô la, so với 224 đô la cho chiếc nồi làm bằng máy đắt nhất của Oigen. Chúng có sẵn trên trang web Mugu hoặc tại cửa hàng của xưởng Oigen.
Bà Oikawa cho biết: "Chúng tinh khiết vì được làm từ nguyên liệu sắt tốt. Vì chúng đến từ tỉnh Iwate, nên tôi muốn đưa sự hoang dã và khí hậu của Iwate vào trong chiếc nồi. Đó là lý do tại sao tôi chọn cách phát âm địa phương là mugu thay vì muku".