Thưởng tiền người báo tin vi phạm giao thông
Thưởng tiền cho người tố cáo tham nhũng, tiêu cực đã được Việt Nam thực hiện và sắp tới có thể được mở rộng sang lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Nhiều nước trên thế giới đã và đang áp dụng biện pháp này.
Bộ Công an đang dự thảo Nghị định quy định quản lý, sử dụng kinh phí thu từ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ và đấu giá biển số xe.
.jpg)
Dự thảo thưởng tới 5 triệu đồng/vụ
Nghị định này có quy định chi cho tập thể, cá nhân cung cấp thông tin có giá trị giúp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông không quá 5 triệu đồng/vụ việc. Nghĩa là bất cứ ai cung cấp thông tin, hình ảnh giúp đảm bảo an toàn giao thông, xử lý các hành vi vi phạm luật giao thông có thể được thưởng tiền. Khi hiện nay điện thoại có chức năng ghi hình, camera hành trình gắn trên phương tiện giao thông hay các loại camera an ninh gia đình được sử dụng rộng rãi thì việc báo tin, cung cấp bằng chứng về các hành vi vi phạm luật giao thông là hoàn toàn khả thi.
Trên một số diễn đàn mạng liên quan đến xe cộ, có hai luồng ý kiến liên quan đến việc này. Luồng thứ nhất ủng hộ việc thưởng tiền và cho rằng chủ trương này chắc chắn giúp trật tự an toàn giao thông tốt hơn. Một số ý kiến khác bày tỏ sự băn khoăn về việc thực thi.
Vì mới là dự thảo nên nhiều thông tin còn chưa đầy đủ, ví dụ cơ quan chức năng sẽ triển khai như thế nào, xác định thông tin “có giá trị” ra sao, có xây dựng các ứng dụng (app) để việc báo tin nhanh chóng, thuận lợi và đảm bảo bảo mật thông tin người tố cáo, xử lý ra sao trước các tin báo sai sự thật, tin báo giả… Tuy nhiên hiện nay cảnh sát giao thông (CSGT) một số tỉnh, thành phố đang khuyến khích người dân phản ánh vi phạm trật tự an toàn giao thông cho lực lượng CSGT qua nhiều kênh tương tác. Ngày 13/6, Công an TP HCM phát thư ngỏ phát động phong trào toàn dân tham gia phát hiện, cung cấp thông tin, hình ảnh tố cáo các hành vi vi phạm, đồng thời kêu gọi người dân chấp hành các quy định của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông. "Mỗi người dân là một chiến sĩ CSGT phát hiện hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thông", thư ngỏ viết. Người dân có thể vào trang Zalo Phòng CSGT TP HCM, hộp thư điện tử, gọi vào số đường dây nóng hoặc có thể gửi thư thông qua dịch vụ bưu chính để phản ánh vi phạm.
Thưởng tiền để khuyến khích
Thưởng tiền để khuyến khích tố cáo những hành vi vi phạm an toàn giao thông đã được nhiều quốc gia áp dụng. Tại Mỹ, một số bang và thành phố thưởng tiền cho người báo cáo các vi phạm giao thông nghiêm trọng, như lái xe khi say rượu hoặc các hành vi lái xe nguy hiểm khác. Tuy nhiên, cách thức thực thi và mức thưởng có thể khác nhau tùy theo từng bang và từng địa phương.
Tại Trung Quốc, tờ China Daily cho hay từ đầu năm 2019, CSGT tại thành phố Hợp Phì, thủ phủ tỉnh An Huy khuyến khích mọi người báo cáo vi phạm giao thông thông qua tài khoản WeChat của cảnh sát thành phố. Những người báo cáo vi phạm sẽ được thưởng từ 20 nhân dân tệ (khoảng 70.000 đồng) đến 500 nhân dân tệ (hơn 1,7 triệu đồng).
Hay ở Thành phố Trung Sơn của tỉnh Quảng Đông từ năm 2020 cũng đã áp dụng việc thưởng tiền cho những người báo cáo vi phạm giao thông. Thậm chí, theo tờ Nhật báo Trung Sơn phần thưởng được chia thành năm mức: 1.000 nhân dân tệ (khoảng 3,4 triệu đồng), 500 nhân dân tệ, 200 nhân dân tệ, 100 nhân dân tệ và 50 nhân dân tệ. Ai báo tin về các trường hợp bỏ chạy sau tai nạn có thể được thưởng tối đa 5.000 nhân dân tệ (hơn 17 triệu đồng). Tại thành phố Thâm Quyến, những người báo tin vi phạm giao thông có thể được thưởng tới 20.000 nhân dân tệ (gần 70 triệu đồng).
Tuy nhiên, lưu ý là người tố giác phải cung cấp đủ bằng chứng hữu ích cho cảnh sát trong quá trình điều tra. Những người bịa đặt bằng chứng và gài bẫy người khác sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, thông tin của họ sẽ được đưa vào hồ sơ tín dụng cá nhân.
Một số bang ở Ấn Độ cũng áp dụng chương trình thưởng tiền cho người trình báo hành vi vi phạm luật giao thông. Cơ quan quản lý giao thông bang Uttar Pradesh đã phát triển một ứng dụng di động giúp người dân gửi hình ảnh vi phạm các quy định về an toàn giao thông để được lĩnh thưởng. Động thái này, theo tờ Hindustan Times, nhằm trao quyền cho người dân trong việc đảm bảo tuân thủ luật giao thông, đồng thời khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân lực trong các cơ quan chuyên trách giao thông và vận tải.
Thưởng tiền sẽ tạo thêm động lực để người dân tố giác các hành vi vi phạm luật giao thông. Tuy nhiên, nói như TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh văn phòng Ủy ban ATGT quốc gia: "Không phải chúng ta dùng đồng tiền để kêu gọi tố giác, người dân cũng không phải vì đồng tiền mới cung cấp thông tin; mục đích lớn nhất là động viên để người dân tích cực tham gia, qua đó cũng gián tiếp đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục về trật tự an toàn giao thông, rất nhiều lợi ích".
“Nếu được thực thi, tôi tin là an toàn giao thông sẽ tốt lên nhiều, ai ai cũng có thể tham gia tố giác việc vi phạm luật giao thông” - anh Nguyễn Văn Thắng, 41 tuổi, lái xe tải tại Hà Nội trao đổi với chúng tôi khi được hỏi. Và điều này lại cho thấy khuyến khích tố giác vi phạm bằng thưởng tiền đồng thời cũng phải tính đến xử phạt đối với những người tố giác sai hoặc bịa đặt bằng chứng.