Người bị thương vong do cây đổ trong mưa bão có được bồi thường?
Theo Luật sư Quách Thành Lực, nếu có thiệt hại về người khi chẳng may cây cối đổ, ngã... thì cá nhân, đơn vị chủ sở hữu, chiếm hữu, được giao chăm sóc cây xanh phải chịu trách nhiệm bồi thường. Tuy nhiên, không phải bất cứ lúc nào người bị thiệt hại cũng có thể được bồi thường.
Nhiều trường hợp thương vong do bị cây xanh rơi trúng
Cơn bão số 3 (Yagi) đã và đang gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản tại nhiều tỉnh phía Bắc như: Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình, Hà Nội… Riêng tại Hà Nội, hậu quả dễ thấy nhất mà bão số 3 gây ra là khung cảnh ngổn ngang cây xanh đổ ra đường ở nhiều tuyến phố. Trong số đó, nhiều cây đổ khiến phương tiện, tài sản bị hư hại; đặc biệt một số người kém may mắn bị cây đổ đè vào dẫn tới thương vong.
Trong đó có thể kể đến, ngày 6/9, tại khu vực đường Nguyễn Hữu Thọ (phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội) xảy ra vụ cây phượng bật gốc, ngã đè trúng 2 người đi đường.
Vào khoảng 15h40 ngày 6/9, một người đàn ông điều khiển xe máy chở theo một phụ nữ đi trên đường Nguyễn Hữu Thọ (khu vực bờ hồ Linh Đàm) khi tới gần đường sắt (hướng Giải Phóng) thì bất ngờ bị một cây phượng bật gốc, đổ đè trúng. Vụ việc khiến nữ nạn nhân tử vong tại chỗ, người đàn ông bị thương nặng, được đưa đi cấp cứu với chấn thương nặng vùng đầu và cổ.
Tiếp đến, ngày 7/9, trên địa bàn Thành phố có 1 người thiệt mạng do cây đổ trên đường Trần Duy Hưng (phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy). Nạn nhân tên là C.M.C, 22 tuổi, quê ở tỉnh Hưng Yên…
Nạn nhân có được bồi thường?
Về vấn đề này, trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty luật Pháp Trị, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết, nếu có thiệt hại về người khi chẳng may cây cối đổ, ngã... thì cá nhân, đơn vị chủ sở hữu, chiếm hữu, được giao chăm sóc cây xanh phải chịu trách nhiệm bồi thường. Tuy nhiên, không phải bất cứ lúc nào người bị thiệt hại cũng có thể được bồi thường.
Theo luật sư Quách Thành Lực, tình trạng cây xanh gãy đổ trong mưa bão lớn là điều khó tránh khỏi. Đặc biệt là ở đô thị lớn như Hà Nội. Trong mùa mưa bão, để đảm bảo an toàn cho người đi đường, thông thường các cá nhân, đơn vị được giao chăm sóc, bảo vệ, chặt hạ, dịch chuyển cây xanh phải thực hiện cắt tỉa các cành cây để phòng tránh các tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
Do đó, việc cây cối bị đổ, bật gốc… khi có mưa bão giông lốc là do các đơn vị, cá nhân này chưa thực hiện tốt nhiệm vụ của mình và phải có trách nhiệm bồi thường nếu có thiệt hại về người và tài sản.
Theo quy định tại Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra. Thế nên, nếu có thiệt hại về người, tài sản... cho người đi đường khi chẳng may cây cối đổ, ngã... thì cá nhân, đơn vị chủ sở hữu, chiếm hữu, được giao chăm sóc cây xanh phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Tuy nhiên, không phải bất cứ lúc nào người bị thiệt hại cũng có thể được bồi thường. Bởi theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu cây, người được giao chăm sóc cây sẽ không phải bồi thường thiệt hại nếu thuộc một trong các trường hợp:
Trường hợp bất khả kháng: Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.
Do vậy, nếu các đơn vị quản lý cây xanh hoặc chủ sở hữu của cây xanh đã làm mọi biện pháp như cắt tỉa các cành cây, buộc cây… nhằm hạn chế tai nạn xảy ra cho người đi đường nhưng do mưa gió cây xanh vẫn đổ, bật gốc… gây thiệt hại thì sẽ không phải bồi thường.
Ví dụ như chủ sở hữu hoặc người được giao trách nhiệm chăm sóc cây xanh… đã thực hiện mọi biện pháp để đảm bảo an toàn như cắt cành, chằng gốc cây… nhưng khi mưa bão quá to, khiến cây đổ thì đây có thể được xem là sự kiện bất khả kháng.
Trường hợp hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại: Ví dụ như khi đi đường, thay vì đi dưới lòng đường thì người lái xe máy, xe đạp… lại đi lên vỉa hè. Khi mưa bão xảy ra, cây bị đổ trên vỉa hè đè lên người tham gia giao thông. Vậy trường hợp này được coi là lỗi của bên thiệt hại. Cần lưu ý trong trường hợp này, chủ sở hữu hoặc người được giao chăm sóc cây cũng đã thực hiện mọi biện pháp để đảm bảo an toàn cho người đi đường bằng cách cắt tỉa cành lá rậm rạp, chằng gốc cây chắc chắn…
Do vậy, để xác định cây đổ làm chết người ai phải bồi thường thì phải xem xét đơn vị quản lý cây xanh đã thực hiện hết trách nhiệm của mình chưa và người đi đường có lỗi hay không?
Lúc này, đơn vị quản lý cây xanh phải chịu trách nhiệm nếu không thực hiện các biện pháp hạn chế rủi ro. Ngược lại, đơn vị này sẽ không phải chịu trách nhiệm nếu đã thực hiện đủ mọi biện pháp hạn chế nhưng cây vẫn đổ gây tai nạn (trường hợp bất khả kháng) hoặc do lỗi của người đi đường.
Mức bồi thường thiệt hại
Cũng theo Luật sư Quách Thành Lực, khi cây đổ làm chết người, để xác định mức bồi thường, các bên căn cứ vào Điều 591 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể, khi cây đổ làm chết người đồng nghĩa thiệt hại đã xảy ra khi khi xâm phạm tính mạng người khác.
Do đó, những thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm được hướng dẫn chi tiết tại Điều 8 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP Điều 8 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐT gồm:
Thiệt hại về sức khoẻ tính từ thời điểm sức khoẻ của nạn nhân bị xâm phạm cho đến khi người đó chết gồm: Chi phí cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, chi phí khám chữa bệnh, thuê xe chở hai chiều đi khám và về nơi ở, chi phí bồi dưỡng sức khoẻ xác định là 1 ngày lương tối thiểu vùng/ngày khám bệnh theo địa bàn nơi có cơ sở khám chữa bệnh theo số ngày trong bệnh án…
Chi phí mai táng gồm các khoản như mua quan tài, hoả táng hoặc chôn cất, các vận dụng được sử dụng để khâm liệm, khăn tang, hương, nến, hoa, thuê xe tang… Trong đó không bao gồm chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ và bốc mộ.
Tiền cấp dưỡng cho người mà nạn nhân có nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc nuôi dưỡng trước khi chết căn cứ vào thu nhập và khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng cũng như nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng nhưng một tháng không thấp hơn 1 tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người được cấp dưỡng cư trú và các thiệt hại khác…
Qua đây, Luật sư Quách Thành Lực cũng đưa ra khuyến cáo, để đảm bảo an toàn, mọi người nên hạn chế ra đường khi có bão, gió và các đơn vị quản lý cây xanh phải thường xuyên kiểm tra, cắt tỉa cành lá cây cối. Người tham gia giao thông cũng cần thận trọng di chuyển trên đường khi có mưa bão.