Đảm bảo đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số
Luật Đất đai năm 2024 đã có các quy định, chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng, giao đất, cho thuê đất đối với đồng bào DTTS thiếu đất ở, đất sản xuất. Từ đó, đảm bảo quỹ đất để thực hiện chính sách nhằm góp phần vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vùng đồng bào DTTS.
Thời gian qua, chính sách đối với đồng bào DTTS và miền núi luôn được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Trong đó, Nghị quyết 18-NQ/TW cũng đặt ra mục tiêu đến năm 2025 giải quyết cơ bản những tồn tại, vướng mắc có liên quan đến đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS. Việc thực hiện kết hợp Nghị quyết 18-NQ/TW với Luật Đất đai 2024 tạo ra cơ sở pháp lý để thực hiện tốt hơn chính sách đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS. Trong đó, Nghị quyết 18-NQ/TW cũng nêu một trong những giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai, trong đó có chính sách ưu đãi thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với đồng bào DTTS.
Bên cạnh đó, Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định cụ thể chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất nông nghiệp, đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp cho cá nhân là người DTTS thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo tại vùng đồng bào DTTS và miền núi theo các hình thức như: giao đất ở trong hạn mức; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở trong hạn mức đất đối với đất có nguồn gốc được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận hoặc được thừa kế, tặng cho, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật; giao đất nông nghiệp trong hạn mức; cho thuê đất phi nông nghiệp không phải là đất ở để sản xuất kinh doanh.
Đối với người đã được giao đất, cho thuê đất lần đầu nhưng nay không còn đất hoặc thiếu đất thì được giao tiếp đất ở, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở trong hạn mức. Giao tiếp đất nông nghiệp trong hạn mức hoặc cho thuê đất phi nông nghiệp không phải là đất ở để sản xuất kinh doanh. Đồng bào DTTS thuộc đối tượng được hưởng chính sách theo quy định của Luật này thì được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất.
Để bảo đảm chính sách này triển khai trên thực tế, Luật đã giao trách nhiệm cho UBND cấp tỉnh căn cứ tình hình thực tế và quỹ đất của địa phương quyết định diện tích giao đất, cho thuê đất để thực hiện chính sách đất đai đối với cá nhân là người DTTS; trình HĐND cùng cấp ban hành chính sách hỗ trợ của địa phương về đất đai đối với đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và tổ chức thực hiện. UBND cấp xã rà soát, báo cáo UBND dân cấp huyện về các trường hợp không còn đất ở, thiếu hoặc không có đất sản xuất của đồng bào DTTS.
Về quỹ đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS. Để bảo đảm có quỹ đất thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS, Luật đã quy định nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện phải xác định chỉ tiêu các loại đất đảm bảo chính sách đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS; dự án bố trí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS. Bên cạnh đó, quy định nguyên tắc phát triển, quản lý và khai thác quỹ đất trong đó. Bên cạnh đó, bổ sung quy định về trường hợp thực hiện quyền sử dụng đất có điều kiện để bảo vệ quyền sử dụng đất ở, đất sản xuất được Nhà nước giao, cho thuê theo chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS.